Ratownik medyczny – świadczenie usług transgranicznych w Polsce

Jesteś cudzoziemcem – obywatelem UE, Norwegii, Islandii, Szwajcarii lub Liechtensteinu – i chcesz czasowo i okazjonalnie świadczyć w Polsce usługi transgraniczne jako ratownik medyczny? Musisz najpierw złożyć oświadczenie o zamiarze świadczenia usługi transgranicznej, a w niektórych przypadkach – zdobyć także uznanie swoich kwalifikacji. O tym jak to zrobić dowiesz się poniżej.

Jak załatwić sprawę

Co powinieneś wiedzieć i kto może skorzystać z usługi

Usługodawcy – obywatele państw członkowskich UE, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym oraz przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w państwie, które zawarło z Unią Europejską i jej państwami członkowskimi umowę regulującą swobodę świadczenia usług, którzy wykonują zawód ratownika medycznego w jednym z ww. państw, zgodnie z przepisami tego państwa, mają prawo świadczyć usługi na obszarze innego państwa członkowskiego (w tym przypadku na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej) w zakresie tego samego zawodu.

Kiedy powinieneś załatwić sprawę

Przed rozpoczęciem świadczenia usługi po raz pierwszy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz ponownie w każdym roku, w którym usługodawca zamierza świadczyć usługę transgraniczną.

Gdzie załatwisz sprawę

Ministerstwo Zdrowia
ul. Miodowa 15, 00-952 Warszawa

Co zrobić krok po kroku

1. Złożenie oświadczenia o zamiarze świadczenia usługi transgranicznej na terytorium RP

Przed rozpoczęciem świadczenia usług transgranicznych po raz pierwszy na terytorium RP, usługodawca przedkłada Ministrowi Zdrowia oświadczenie o zamiarze świadczenia danej usługi transgranicznej. W oświadczeniu usługodawca zamieszcza informację o posiadanej polisie ubezpieczeniowej lub innych środkach indywidualnego lub zbiorowego ubezpieczenia w związku z wykonywaniem zawodu ratownika medycznego, obowiązujących na terytorium RP. Oświadczenie usługodawca przedkłada ponownie w każdym roku, w którym zamierza świadczyć usługę transgraniczną na terytorium RP.

Oświadczenie usługodawca może doręczyć właściwemu organowi osobiście, przez inną osobę, drogą pocztową albo za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Ponadto, w przypadku świadczenia usługi po raz pierwszy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz w przypadku istotnej zmiany sytuacji potwierdzonej dokumentami, Minister Zdrowia wymaga dołączenia do oświadczenia następujących dokumentów (na podstawie art. 33 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej):

• dokument potwierdzający obywatelstwo usługodawcy
• zaświadczenie potwierdzające, że usługodawca zgodnie z prawem wykonuje zawód w państwie usługodawcy i nie obowiązuje go zakaz (nawet czasowy) wykonywania tego zawodu
• dokumenty potwierdzające kwalifikacje zawodowe
• dokument potwierdzający wykonywanie zawodu regulowanego przez usługodawcę przez co najmniej rok w okresie ostatnich dziesięciu lat albo ukończenie kształcenia regulowanego – w przypadku zawodu, który nie jest regulowany w państwie usługodawcy
• zaświadczenie o niekaralności
• oświadczenie potwierdzające znajomość języka polskiego w stopniu niezbędnym do wykonywania zawodu regulowanego – w przypadku zawodów mających wpływ na bezpieczeństwo pacjentów

Warunki świadczenia usług:

Usługę transgraniczną w zawodzie regulowanym może świadczyć usługodawca, który posiada kwalifikacje zawodowe do wykonywania danego zawodu w państwie usługodawcy, jeżeli zawód:

1) jest regulowany w państwie usługodawcy, albo

2) nie jest regulowany w państwie usługodawcy, a usługodawca:

a) wykonywał ten zawód w co najmniej jednym państwie członkowskim przez co najmniej rok w okresie ostatnich dziesięciu lat, albo

b) ukończył kształcenie regulowane.

Dokumenty

• Pisma i dokumenty w toku tego postępowania składa się w języku polskim albo w innym języku wraz z tłumaczeniem na język polski dokonanym przez tłumacza przysięgłego prowadzącego działalność w Rzeczypospolitej Polskiej lub w państwie członkowskim. Tłumaczenie na język polski nie jest wymagane w przypadku dokumentu potwierdzającego obywatelstwo usługodawcy oraz oświadczenia potwierdzającego znajomość języka polskiego.
• Minister Zdrowia wymaga dostarczenia oryginałów dokumentów do wglądu, albo kopii poświadczonych za zgodność z oryginałem, zgodnie z przepisami ustawowymi, wykonawczymi lub administracyjnymi państwa członkowskiego, które wydało ten dokument, lub dokonało sporządzenia takiej kopii poświadczonej lub tłumaczenia poświadczonego.
• W przypadku zawodu, który posiada regulacje w RP a nie jest regulowany w państwie usługodawcy, nie jest wymagane dołączanie dokumentu potwierdzającego wykonywanie przez usługodawcę danego zawodu regulowanego lub działalności przez co najmniej rok w okresie ostatnich dziesięciu lat, o ile przedstawi dokument potwierdzający ukończenie kształcenia regulowanego.

Termin

Przed rozpoczęciem świadczenia usługi po raz pierwszy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz ponownie w każdym roku, w którym usługodawca zamierza świadczyć usługę transgraniczną.

2. Weryfikacja formalna i merytoryczna złożonych dokumentów

Minister Zdrowia zawiadamia bezzwłocznie usługodawcę o otrzymaniu oświadczenia oraz dokumentów. W przypadku braku kompletu wymaganych dokumentów, Minister Zdrowia wzywa usługodawcę do ich uzupełnienia w terminie wskazanym w wezwaniu.

Minister Zdrowia podejmuje próbę ustalenia brakujących informacji w drodze współpracy administracyjnej z organem właściwym państwa usługodawcy lub, w razie gdy zawód jest w państwie usługodawcy nieregulowany, z ośrodkiem wsparcia funkcjonującym w państwie usługodawcy.

Gdy wnioskodawca uzupełni dokumenty w niepełny sposób lub złożone dokumenty zawierają nieprecyzyjne zapisy, Minister Zdrowia ponownie wzywa do ich uzupełnienia lub uściślenia.

Minister Zdrowia może zwracać się do właściwych organów państwa członkowskiego o przedstawienie informacji potwierdzających, że ratownik medyczny wykonuje zawód zgodnie z prawem, w sposób należyty, oraz że nie zostały na niego nałożone kary dyscyplinarne lub sankcje karne związane z wykonywaniem zawodu.

Jeżeli oświadczenie o zamiarze świadczenia usług transgranicznych oraz złożone dokumenty były kompletne lub zostały poprawie uzupełnione, to Minister Zdrowia dokonuje ich oceny. Oceniany jest:

• przedmiot świadczonej usługi
• okres świadczenia usługi
• częstotliwość świadczenia usług w Polsce
• regularność świadczenia usług
• ciągłość świadczonych usług

W przypadku poprawnie złożonego kompletu dokumentów oraz pozytywnej weryfikacji merytorycznej, wnioskodawca może rozpocząć świadczenie usług transgranicznych na terytorium RP w zakresie wykonywania zawodu ratownika medycznego.

Dokumenty

3. Wydanie decyzji w sprawie uznania kwalifikacji lub decyzji o odstąpieniu od uznania kwalifikacji zawodowych usługodawcy

W przypadku zawodu ratownika medycznego, Minister Zdrowia, gdy jest to niezbędne, może wszcząć postępowanie w sprawie uznania kwalifikacji, jeżeli usługodawca zamierza świadczyć na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej daną usługę po raz pierwszy. Minister Zdrowia, w terminie miesiąca od dnia otrzymania oświadczenia wraz z załączonymi dokumentami, wydaje decyzję w sprawie uznania kwalifikacji albo decyzję o odstąpieniu od uznania kwalifikacji zawodowych usługodawcy. W przypadku, gdy wydanie decyzji nie jest możliwe w terminie miesiąca od dnia otrzymania oświadczenia, Minister Zdrowia poinformuje usługodawcę w tym terminie o przyczynach opóźnienia oraz o przewidywanym terminie wydania decyzji. Wydanie decyzji następuje nie później niż w terminie dwóch miesięcy od dnia otrzymania przez MZ dokumentów, o których mowa w art. 33 ust. 4 ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej.

Brak decyzji Ministra Zdrowia w terminach określonych powyżej oznacza, że usługodawca może rozpocząć świadczenie usług transgranicznych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

1. W przypadku, gdy występują zasadnicze różnice pomiędzy kwalifikacjami zawodowymi usługodawcy a kształceniem lub szkoleniem wymaganym w Rzeczypospolitej Polskiej, mające wpływ na zdrowie lub bezpieczeństwo publiczne, a wiedza, umiejętności lub kompetencje nabyte w ramach doświadczenia zawodowego lub przez potwierdzone efekty uczenia się, lub potwierdzone efekty kształcenia nie mogą ich wyrównać, Minister Zdrowia zobowiązuje usługodawcę do przystąpienia do testu umiejętności i w terminie miesiąca od nałożenia tego zobowiązania wydaje decyzję w sprawie uznania kwalifikacji.

MZ przekazuje, w terminie 3 dni od dnia otrzymania oświadczenia, dyrektorowi CEM następujące informacje:

1) wykaz osób, które będą przystępować do testu umiejętności w danym terminie w danym medycznym zawodzie regulowanym;

2) informacje o zakresie testu umiejętności;

3) program kształcenia w danym medycznym zawodzie regulowanym obowiązujący w Rzeczypospolitej Polskiej.

Test umiejętności opracowuje Centrum Egzaminów Medycznych indywidualnie dla każdego zdającego, a przeprowadza Państwowa Komisja Egzaminacyjna w terminie 3 tygodni od dnia złożenia oświadczenia.

Test umiejętności - przebieg

Dyrektor CEM zawiadamia zdającego o wysokości opłaty egzaminacyjnej oraz podaje numer rachunku bankowego CEM, na który powinna zostać ona wniesiona. W przypadku osób zamierzających świadczyć usługi transgraniczne opłatę wnosi się w terminie 3 dni od dnia otrzymania zawiadomienia. Test umiejętności jest przeprowadzany w terminie 3 tygodni od dnia złożenia oświadczenia. Test umiejętności składa się z egzaminu teoretycznego albo egzaminu praktycznego bądź egzaminu teoretycznego i praktycznego. Egzamin teoretyczny jest przeprowadzany w formie ustnej albo w formie testu. Formę testu umiejętności określa dyrektor CEM po zasięgnięciu opinii przewodniczącego Komisji. Dyrektor CEM zawiadamia zdającego o miejscu i formie testu umiejętności na co najmniej 3 dni przed wyznaczonym terminem testu umiejętności.

W przypadku gdy część teoretyczna testu umiejętności jest przeprowadzana w formie egzaminu testowego, składa się on z nie mniej niż 20 i nie więcej niż 50 pytań. Test uważa się za złożony z wynikiem pozytywnym, jeżeli zdający uzyska co najmniej 60% maksymalnej możliwej do uzyskania liczby punktów.

W przypadku przeprowadzania egzaminu teoretycznego w formie ustnej obejmuje on od 3 do 4 pytań. Każda odpowiedź jest oceniana odrębnie przez każdego członka Komisji albo zespołu egzaminacyjnego. Odpowiedź może zostać oceniona negatywnie, jeżeli za taką oceną opowie się co najmniej połowa składu Komisji albo zespołu egzaminacyjnego. Uzyskanie przez zdającego oceny negatywnej z którejkolwiek z odpowiedzi powoduje uzyskanie negatywnego wyniku egzaminu ustnego.

Część praktyczna testu umiejętności składa się z 1 do 3 zadań polegających na zademonstrowaniu wybranych czynności właściwych dla zawodu ratownika medycznego lub wykonaniu innych zadań potwierdzających nabycie praktycznych umiejętności niezbędnych do wykonywania zawodu ratownika medycznego w Rzeczypospolitej Polskiej.

Test umiejętności uznaje się za złożony z wynikiem pozytywnym, jeżeli zdający uzyska oceny pozytywne z każdej części wchodzącej w skład testu umiejętności.

Wnioskodawcy, który złożył test umiejętności z wynikiem pozytywnym, dyrektor CEM wydaje zaświadczenie, którego kopię przekazuje Ministrowi Zdrowia. Zaświadczenie wydawane jest w terminie 7 dni od dnia otrzymania kompletnej dokumentacji egzaminacyjnej.

Z przeprowadzonego testu umiejętności sporządza się protokół zawierający opis wykonania zadań, wchodzących w zakres części praktycznej, oraz wyniki z każdej części testu umiejętności. Kopię protokołu z przeprowadzonego testu umiejętności zespół egzaminacyjny przekazuje Ministrowi Zdrowia, w terminie 14 dni od dnia zakończenia testu umiejętności.

W przypadku nieprzystąpienia do testu umiejętności w wyznaczonym terminie albo złożenia testu umiejętności z wynikiem negatywnym, na pisemny wniosek wnioskodawcy, Minister Zdrowia wydaje postanowienie o dopuszczeniu do przystąpienia do testu umiejętności w najbliższym przypadającym terminie, który jest terminem ostatecznym.

Wynik testu umiejętności jest podstawą do uznania przez Ministra Zdrowia, czy stwierdzone różnice zostały zniwelowane przez wnioskodawcę.

W przypadku negatywnego wyniku testu umiejętności, Minister Zdrowia odmawia uznania kwalifikacji zawodowych wnioskodawcy w drodze decyzji. Negatywna decyzja ws. uznania kwalifikacji powoduje brak możliwości świadczenia usług transgranicznych przez wnioskodawcę.

Dokumenty

Termin

W terminie miesiąca od dnia otrzymania oświadczenia. W przypadku gdy wydanie decyzji w sprawie uznania kwalifikacji usługodawcy albo decyzji o odstąpieniu od uznania kwalifikacji nie jest możliwe w terminie miesiąca od dnia otrzymania oświadczenia, Minister Zdrowia informuje usługodawcę przed upływem tego terminu o przyczynach opóźnienia, a następnie usuwa je w terminie miesiąca od dnia przekazania informacji. Wydanie decyzji następuje nie później niż w terminie dwóch miesięcy od dnia usunięcia przyczyn opóźnienia (np. uzupełnienia brakujących dokumentów). W przypadku nałożenia na usługodawcę zobowiązania przystąpienia do testu umiejętności, Minister Zdrowia wydaje decyzję w terminie miesiąca od nałożenia zobowiązania.

Ile zapłacisz

Przeprowadzenie postępowania i wydanie decyzji w sprawie uznania kwalifikacji zawodowych do wykonywania zawodu regulowanego, podlega opłacie w wysokości 35% minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, obowiązującego w roku wszczęcia postępowania. Opłatę wnosi się na rachunek bankowy Ministerstwa Zdrowia. W 2024 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 4242 zł do 30 czerwca i 4300 zł od 1 lipca.

Ile będziesz czekać

Zawiadomienie o otrzymaniu oświadczenia następuje bezzwłocznie.

Decyzja wydawana jest w terminie miesiąca od dnia otrzymania oświadczenia wraz z załączonymi dokumentami. W przypadku gdy wydanie decyzji w sprawie uznania kwalifikacji usługodawcy albo decyzji o odstąpieniu od uznania kwalifikacji nie jest możliwe w terminie miesiąca od dnia otrzymania oświadczenia, Minister Zdrowia informuje usługodawcę przed upływem tego terminu o przyczynach opóźnienia, a następnie usuwa je w terminie miesiąca od dnia przekazania informacji. Wydanie decyzji następuje nie później niż w terminie dwóch miesięcy od dnia usunięcia przyczyn opóźnienia (np. uzupełnienia brakujących dokumentów). W przypadku nałożenia na usługodawcę zobowiązania przystąpienia do testu umiejętności, Minister Zdrowia wydaje decyzję w terminie miesiąca od nałożenia zobowiązania.

Brak decyzji w terminach określonych powyżej oznacza, że usługodawca może rozpocząć świadczenie usług transgranicznych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Jak możesz się odwołać

Wnioskodawcy służy prawo złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy w terminie 14 dni od dnia otrzymania decyzji odmownej. Po rozpatrzeniu wniosku wydawana jest decyzja uchylająca zaskarżoną decyzję w całości lub w części albo utrzymująca decyzję w mocy. W przypadku utrzymania decyzji w mocy – wnioskodawca może złożyć skargę na decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie za pośrednictwem Ministerstwa Zdrowia.

Warto wiedzieć

Usługodawca zobowiązany jest poinformować Zakład Ubezpieczeń Społecznych o świadczeniu usługi transgranicznej przed jej rozpoczęciem, a w nagłych przypadkach – po zakończeniu jej świadczenia. W praktyce, czynność ta sprowadza się do uzyskania przez usługodawcę od instytucji ubezpieczającej w swoim kraju, właściwej ze względu na swój adres zamieszkania, zaświadczenia (na formularzu A1) o podleganiu zabezpieczeniu społecznemu. Uzyskane zaświadczenie należy okazać w razie konieczności pracownikowi ZUS, np. w trakcie przeprowadzania czynności kontrolnych.