Zgłoś towar do granicznej kontroli sanitarnej

Sprowadzasz spoza Unii Europejskiej żywność pochodzenia roślinnego? A może importujesz naczynia lub urządzenia kuchenne? Pamiętaj, że musisz je zgłosić do granicznej kontroli sanitarnej. Dopiero kiedy dostaniesz świadectwo potwierdzające, że sprowadzone przez ciebie towary są bezpieczne, możesz je wprowadzić do obrotu na terytorium UE. Sprawdź jak uzyskać takie świadectwo.

Jak załatwić sprawę

Co powinieneś wiedzieć i kto może skorzystać z usługi

W jakich sytuacjach obowiązuje kontrola sanitarna

Jeśli jesteś osobą odpowiedzialną za przywóz – importujesz żywność albo materiały lub wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością, musisz zgłosić towar do granicznej kontroli sanitarnej.

Kontrole przeprowadzane są przez pracowników upoważnionych przez państwowego granicznego inspektora sanitarnego na przejściach granicznych: drogowych, kolejowych, rzecznych i morskich oraz w portach lotniczych. Z kolei w składach celnych i miejscach docelowego przeznaczenia – przez pracowników upoważnionych przez danego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego.

Przejścia graniczne, które przeprowadzają graniczną kontrolę sanitarną znajdziesz w wykazie przejść granicznych na stronie Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

Jakie towary trzeba zgłosić do kontroli

Przykładowo takiej kontroli podlegają:

• żywność pochodzenia roślinnego:
  • warzywa i owoce, które są: świeże i suszone, mrożone lub chłodzone, łuskane (na przykład rośliny strączkowe, orzechy), a także mieszanki lub konserwy, herbata, kawa (w tym palona i bezkofeinowa) lub artykuły zawierające kawę
  • przyprawy w formie korzenia oraz te suszone, mielone lub rozgniecione,
  • pszenica (z wyjątkiem tej przeznaczonej na siew)
  • rożnego rodzaju mąki, kasze i ryż
  • soki i ekstrakty roślinne, oleje
  • czekolada, kakao oraz wyroby je zawierające
  • wyroby cukiernicze i piekarskie
  • produkty zbożowe
  • przetwory, galaretki, przeciery i pasty owocowe, w tym orzechowe poddane obróbce cieplnej
  • zupy i buliony
  • przetwory homogenizowane, lody
  • oraz napoje: woda, wina ze świeżych winogron i wermuty
• materiały i wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością:
  • naczynia stołowe i kuchenne z tworzyw sztucznych, z porcelany, również chińskiej oraz ceramiczne inne niż z porcelany
  • stołowe i kuchenne artykuły gospodarstwa domowego z żeliwa lub stali,
  • ręcznie obsługiwane urządzenia mechaniczne do przygotowania, obróbki lub podawania potraw lub napojów
  • łyżki, widelce, chochle, cedzidła, łopatki do ciasta, noże do ryb, noże do masła, szczypce do cukru
  • młynki i miksery spożywcze, sokowirówki.

Granicznej kontroli sanitarnej podlegają też środki spożywcze pochodzenia roślinnego z państw trzecich, które przywozisz do Polski z innego kraju unijnego. Jest tak wtedy, kiedy nie przeszły one kontroli w kraju UE, w którym przekraczały granicę, a są objęte procedurą celną w Polsce.

Kompletną listę towarów, które trzeba poddać kontroli, znajdziesz w wykazie towarów podlegających granicznej kontroli sanitarnej zawartym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia.

W jakich sytuacjach kontrola sanitarna nie obowiązuje

Graniczna kontrola sanitarna nie jest obowiązkowa jeżeli:

• przy wywozie towarów do państw trzecich (eksport) możesz zgłosić towar do granicznej kontroli sanitarnej, jeśli świadectwa urzędowego wymaga kraj przeznaczenia towaru
• przywozisz towary w ilości, która wskazuje, że nie są przeznaczone do handlu, a na przykład do celu zrobienia badań lub na potrzeby reklamy
• sprowadzasz produkty z innego kraju członkowskiego – zgodnie z zasadą wzajemnego uznawania oraz swobodnego przepływu towarów. Miej jednak dokumenty, które potwierdzą, że importowany przez ciebie towar jest bezpieczny i spełnia wymagania zdrowotne.

Które towary podlegają surowszej kontroli sanitarnej

Dla niektórych przywożonych produktów – zgodnie z przepisami unijnymi – obowiązują szczególne warunki przywozu lub podlegają one wzmożonym kontrolom przy imporcie. Dotyczy to na przykład: gumy guar z Indii, orzechów ziemnych i migdałów z USA, żywności z Japonii zagrożonej skażeniem radioaktywnym.

W przypadku towarów objętych wzmożonymi kontrolami wynikającymi z przepisów unijnych zgłaszasz towar do kontroli granicznej przez wypełnienie i przesłanie dokumentu CHED-D (Common Health Entry Document – Wspólny zdrowotny dokument wejścia). Dokument CHED-D składa się wyłącznie elektronicznie w systemie TRACES-NT.

Wykaz towarów objętych przepisami unijnymi oraz zasady korzystania z systemu TRACES-NT, sprawdzisz w informacjach dla importerów żywności na stronie Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

Kiedy powinieneś załatwić sprawę

Prześlij wniosek do państwowego granicznego lub powiatowego inspektora sanitarnego w ciągu 48 godzin przed planowanym przywozem lub wywozem towaru przez dane przejście graniczne.

Jeśli przewozisz produkty łatwo psujące się, to prześlij wniosek nie później niż 24 godziny przed przekroczeniem granicy.

Gdzie załatwisz sprawę

Usługę można zrealizować w:

• powiatowe stacje sanitarno-epidemiologiczne
• graniczne stacje sanitarno-epidemiologiczne

Co zrobić krok po kroku

1. Złóż wniosek o przeprowadzenie granicznej kontroli sanitarnej

Wniosek możesz złożyć na piśmie albo w formie elektronicznej – na skrzynkę ePUAP właściwej stacji sanitarno-epidemiologicznej. Wniosek złożony przez internet musi być podpisany podpisem kwalifikowanym albo profilem zaufanym. 

Wniosek musi zawierać dane dotyczące:

• nazwy towaru
• wielkości partii
• kraju pochodzenia
• nazwy producenta
• osoby odpowiedzialnej za towar
• docelowego miejsca przeznaczenia towaru.

Wniosek o graniczną kontrolę sanitarną substancji pomagającej w przetwarzaniu żywności złóż, jeśli przewozisz na przykład rozpuszczalniki ekstrakcyjne lub katalizatory nieorganiczne.

Jeśli przywozisz produkty, które podlegają szczególnym warunkom przywozu lub wzmożonym kontrolom przy imporcie wypełnij i wyślij dokument CHED-D (Common Health Entry Document – Wspólny zdrowotny dokument wejścia). Dokument CHED-D możesz złożyć tylko elektronicznie w systemie TRACES-NT.

Pamiętaj, że w przypadku zgłoszenia CHED-D, musisz powiadomić punkt kontroli granicznej – BCP (border control post), o przybyciu przesyłki do BCP. Powiadomienie złóż co najmniej jeden dzień roboczy przed przewidywanym przybyciem przesyłki do punktu.

Szczegółowe informacje na temat kontroli towarów objętych przepisami unijnymi, znajdziesz w informacjach dla importerów żywności na stronie Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

Dokumenty

Dołączone przez ciebie certyfikaty, deklaracje i wyniki badań laboratoryjnych powinny potwierdzać, że towar spełnia wymagania zdrowotne wynikające z przepisów prawa.

Twoja dokumentacja przewozowa powinna określać rodzaj środka transportu i towaru (na przykład karnet TIR lub CMR, specyfikacje, faktury, SAD).

Dokumenty złóż w języku polskim lub w innym języku urzędowym Unii Europejskiej. Jeżeli ze względu na bezpieczeństwo żywności okaże się to niezbędne, państwowy graniczny lub powiatowy inspektor sanitarny może zażądać od ciebie uwierzytelnionego tłumaczenia dokumentacji złożonej w innym języku urzędowym UE.

Termin

Prześlij wniosek do państwowego granicznego lub powiatowego inspektora sanitarnego w ciągu 48 godzin przed planowanym przywozem lub wywozem towaru przez dane przejście graniczne.

Jeśli przewozisz produkty łatwo psujące się, to prześlij wniosek nie później niż 24 godziny przed przekroczeniem granicy.

2. Stacja sprawdzi twoją dokumentację

Pracownik stacji odnotuje twoje zgłoszenie w rejestrze zgłoszeń ocenianych partii towarów objętych kontrolą graniczną.

Po otrzymaniu potwierdzenia nadejścia towaru i przyjęciu twojego wniosku o przeprowadzanie kontroli, pracownik stacji sprawdzi twoje dokumenty.

3. Stacja skontroluje warunki transportu i przechowywania twojego towaru

Pracownik stacji sprawdzi, czy dobrze przewozisz i przechowujesz towar.

Pracownik stacji oceni:

• stan sanitarny pojazdu
• temperaturę przewozu towarów, które szybko się psują
• czy spełnione są wymagania higieniczne przewozu
• sposób przechowywania i transportu.

4. Stacja pobierze próbkę twojego towaru do oceny i w uzasadnionym przypadku zbada ją w laboratorium

Pracownik stacji oceni twój towar pod kątem:

• stanu opakowań towaru i opakowań, w jakich jest on przewożony (rodzaj, odkształcenia, uszkodzenia, szczelność, czystość)
• oznakowania tych opakowań
• oceny organoleptycznej, czyli za pomocą zmysłów (barwa, zapach, konsystencja, oznaki zepsucia)
• widocznych zanieczyszczeń biologicznych lub innych.

Jeśli oględziny pokażą, że są wątpliwości, czy twój towar spełnia wymagania zdrowotne, to pracownik stacji pobierze próbki do badań.

Jeżeli pracownik stacji uzna, że konieczna jest kontrola u odbiorcy, w składzie celnym lub w innym miejscu złożenia towaru, dostaniesz do wiadomości zawiadomienie o zgodzie danego państwowego inspektora sanitarnego na przeprowadzenie kontroli przez innego państwowego inspektora sanitarnego. Ten inspektor będzie odpowiedni ze względu na siedzibę tego odbiorcy, skład celny lub miejsce złożenia towaru. Wtedy partia twojego towaru objęta będzie procedurą tranzytu przez urząd celny.

5. Dostaniesz protokół z kontroli granicznej twojego towaru

Po przeprowadzeniu granicznej kontroli sanitarnej, pracownik stacji sporządza w dwóch egzemplarzach protokół kontroli. Dostaniesz oryginał protokołu, kopię zachowa dla siebie stacja.

Dokumenty

6. Dostaniesz świadectwo lub zakaz wprowadzenia towaru do obrotu

Po kontroli dostaniesz:

• świadectwo – jeżeli twój towar spełnia wymagania zdrowotne na terenie UE albo
• decyzję o zakazie wprowadzenia towaru do obrotu i przetwórstwa – jeżeli twój towar nie spełnia wymagań.

Świadectwo, które otrzymasz od Państwowej Inspekcji Sanitarnej przekaż urzędowi celnemu.

W przypadku decyzji o zakazie, stacja powiadomi o niej kraje unijne w ramach Systemu Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznej Żywności i Paszach (RASFF).

Dokumenty

Świadectwa są wystawiane w trzech egzemplarzach. Dostaniesz oryginał i jedną kopię. Druga kopia jest w dokumentacji państwowego granicznego lub powiatowego inspektora sanitarnego.

Zamiast świadectwa możesz też otrzymać inny dokument potwierdzający jakość zdrowotną twojego towaru, jeśli jego wydanie wynika z przepisów unijnych.

Ile zapłacisz

• opłata za przeprowadzenie granicznej kontroli sanitarnej jest ustalana w decyzji, po przeprowadzeniu kontroli

Aktualne stawki opłat za czynności wykonywane przez Państwową Inspekcję Sanitarną, sprawdzisz w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 5 października 2017 r. w sprawie opłat za czynności wykonywane przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej w ramach urzędowych kontroli żywności.

Gdzie zapłacić: opłatę zapłać w kasie granicznej lub powiatowej stacji sanitarno-epidemiologicznej lub na rachunek bankowy tej stacji, której pracownicy przeprowadzali kontrolę graniczną. 

• 17 zł – opłata skarbowa za pełnomocnictwo (opcjonalnie) 

Jeśli do urzędu składasz pełnomocnictwo to musisz je opłacić. Nie zapłacisz za pełnomocnictwo udzielone mężowi, żonie, dzieciom, rodzicom, dziadkom, wnukom lub rodzeństwu.

Gdzie zapłacić:  opłatę skarbową za pełnomocnictwo wpłać na konto urzędu miasta lub gminy, właściwego dla siedziby urzędu, w którym składasz pełnomocnictwo. Numer konta sprawdzisz na stronie internetowej urzędu miasta lub gminy. Na przykład, jeśli pełnomocnictwo składasz do Urzędu Miasta Poznania to opłatę zapłać również na konto Urzędu Miasta Poznania.

Praktyczne informacje na temat pełnomocnictwa.

Ile będziesz czekać

Twoja sprawa zostanie załatwiona niezwłocznie po otrzymaniu przez graniczną lub powiatową stację sanitarno-epidemiologiczną wniosku o przeprowadzenie kontroli.

Załatwianie sprawy potrwa dłużej, jeśli w trakcie kontroli pracownik stacji stwierdzi, że twój towar może nie spełniać wymagań zdrowotnych i zaleci badania laboratoryjne.

O tym, kiedy dostaniesz świadectwo, dowiesz się podczas kontroli od pracownika stacji.

Jak możesz się odwołać

Jeśli nie zgadzasz się z decyzją o zakazie wprowadzenia towaru do obrotu i przetwórstwa, możesz się od niej odwołać. Odwołanie złóż do państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego za pośrednictwem państwowego inspektora sanitarnego, który wydał decyzję,. Masz na to 14 dni – licząc od dnia otrzymania decyzji.

Odwołanie nie musi zawierać szczegółowego uzasadnienia. Wystarczy, że stwierdzisz, że nie zgadzasz się z decyzją. Pamiętaj jednak, żeby podać swoje dane, w tym adres i żądanie rozpatrzenia odwołania.

Po zbadaniu twojego odwołania, państwowy wojewódzki inspektor sanitarny:

• utrzyma w mocy zaskarżoną decyzję
• uchyli zaskarżoną decyzję w całości albo w części
• umorzy postępowanie odwoławcze.

Warto wiedzieć

Czy tajemnice twojego przedsiębiorstwa są bezpieczne podczas kontroli

Wszystkie twoje informacje, dokumenty lub inne dane, które zawierają tajemnicę chronioną prawnie nie mogą być ujawniane lub przekazywane innym instytucjom. A zatem stacja nie może przekazywać dalej informacji o tobie, które pozyskała podczas kontroli, jeśli nie wiąże się to z ochroną życia lub zdrowia człowieka. Wyjątkiem od tej reguły są żądania sądu lub prokuratora w związku z toczącym się postępowaniem.

Co się stanie z twoim towarem, jeśli dostaniesz decyzję odmowną

Jeśli twój towar stwarza zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi, dany państwowy inspektor sanitarny wyda decyzję o zakazie wprowadzenia go do obrotu, zniszczenia na twój koszt, albo zwrotu do kraju spoza UE. Możesz dostać też zgodę na inne wykorzystanie towaru (na przykład na pasze czy do celów przemysłowych). W tej sprawie informacji udzieli ci pracownik stacji, który przeprowadza kontrolę.