Dotacja Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na dofinansowanie prac przy zabytku

W Polsce zabytki podlegają prawnej ochronie. Państwo wspiera właścicieli zabytków w zakresie odbudowy, renowacji i zabezpieczenia przed zniszczeniem. Na takie prace przy zabytku możesz uzyskać dotację celową od Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Sprawdź, jak ubiegać się o dotację.

Jak załatwić sprawę

Co powinieneś wiedzieć i kto może skorzystać z usługi

Co oznacza wpis do rejestru zabytków

Jedną z form ochrony zabytków w Polsce jest wpisanie zabytku do rejestru zabytków. Rejestr, na terenie danego województwa, prowadzi wojewódzki konserwator zabytków. Decyzja o wpisie do rejestru zabytków wiąże się dla właściciela nieruchomości z licznymi zadaniami i obowiązkami związanymi z utrzymaniem zabytkowego obiektu i zachowaniem jego wartości.

Zagospodarowanie takiej zabytkowej nieruchomości, prowadzenie remontów, przebudowy, adaptacji może odbywać się jedynie w ograniczonym zakresie i pod ścisłym nadzorem służb konserwatorskich, które na takie prace muszą wydać odpowiednie pozwolenie.

Pamiętaj, że ochroną prawną objęty jest nie tylko sam zabytek wpisany do rejestru, lecz także jego otoczenie, jeśli jest wpisane do rejestru zabytków.

Kto może się starać o dotację

O udzielenie dotacji celowej z budżetu państwa na dofinansowanie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy zabytku mogą ubiegać się osoby fizyczne, jednostki samorządu terytorialnego lub inne jednostki organizacyjne, będące właścicielem bądź posiadaczem zabytku wpisanego do rejestru albo posiadające taki zabytek w trwałym zarządzie.

Kto udziela dotacji

Dotacji na dofinansowanie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru, udziela Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane muszą być realizowane w ramach zadań mieszczących się w ogłaszanych przez ministra programach dotyczących ochrony zabytków na dany rok.

Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego zgodnie z programem Ochrona zabytków, wytycznymi na dany rok oraz opublikowanym regulaminem programu, przyjmuje wnioski od uprawnionych wnioskodawców w terminach podanych w regulaminie.

Kiedy można złożyć wniosek o dotację

Wniosek o udzielenie dotacji może być złożony na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane planowane do przeprowadzenia w roku złożenia wniosku lub następnym, bądź przed upływem 3 lat po ich wykonaniu.

Z wnioskiem o udzielenie dotacji na dofinansowanie prac przeprowadzonych w okresie 3 lat poprzedzających rok złożenia wniosku może wystąpić wnioskodawca, którego działalność nie jest finansowana ze środków publicznych.

W przypadku refundacji, wniosek może być złożony w roku następującym po roku, w trakcie którego zakończono wszystkie prace i roboty, wymienione w pozwoleniu wojewódzkiego konserwatora zabytków. Okres ich wykonania nie może przekroczyć 3 lat.

Ponownie dofinansowane prac konserwatorskich jest możliwe po upływie 10 lat od roku udzielenia poprzedniej dotacji.

Jakie prace mogą podlegać dofinansowaniu

Dotacja może obejmować nakłady konieczne, planowane do poniesienia lub poniesione na przeprowadzenie prac konserwatorskich, restauratorskich lub roboty budowlane na:

• sporządzenie ekspertyz technicznych i konserwatorskich
• przeprowadzenie badań konserwatorskich lub architektonicznych
• wykonanie dokumentacji konserwatorskiej
• opracowanie programu prac konserwatorskich i restauratorskich
• wykonanie projektu budowlanego zgodnie z przepisami Prawa budowlanego
• sporządzenie projektu odtworzenia kompozycji wnętrz
• zabezpieczenie, zachowanie i utrwalenie substancji zabytku
• stabilizację konstrukcyjną części składowych zabytku lub ich odtworzenie w zakresie niezbędnym dla zachowania tego zabytku
• odnowienie lub uzupełnienie tynków i okładzin architektonicznych albo ich całkowite odtworzenie, z uwzględnieniem charakterystycznej dla tego zabytku kolorystyki
• odtworzenie zniszczonej przynależności zabytku, jeżeli odtworzenie to nie przekracza 50% oryginalnej substancji tej przynależności
• odnowienie lub całkowite odtworzenie okien, w tym ościeżnic i okiennic, zewnętrznych odrzwi i drzwi, więźby dachowej, pokrycia dachowego, rynien i rur spustowych
• modernizację instalacji elektrycznej w zabytkach drewnianych lub w zabytkach, które posiadają oryginalne, wykonane z drewna części składowe i przynależności
• wykonanie izolacji przeciwwilgociowej
• uzupełnianie narysów ziemnych dzieł architektury obronnej oraz zabytków archeologicznych nieruchomych o własnych formach krajobrazowych
• działania zmierzające do wyeksponowania istniejących, oryginalnych elementów zabytkowego układu parku lub ogrodu
• zakup materiałów konserwatorskich i budowlanych, niezbędnych do wykonania prac i robót przy zabytku wpisanym do rejestru, o których mowa w pkt 7-15
• zakup i montaż instalacji przeciwwłamaniowej oraz przeciwpożarowej i odgromowej.

Uwaga! Sporządzenie ekspertyz, badań, dokumentacji, programów lub projektów stanowi koszty kwalifikowane jedynie w przypadku, gdy są częścią prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych, bądź wynikają z prowadzonych prac i są wykonywane po dacie podpisania umowy o dotację.

Jaką kwotę dotacji można uzyskać

• do 50% nakładów koniecznych na wykonanie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru
• do 100% nakładów, w przypadku:
  • zabytku o wyjątkowej wartości historycznej, artystycznej lub naukowej
  • zabytku wymagającego przeprowadzenia złożonych pod względem technologicznym prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych
  • zabytku o stanie zachowania wymagającym niezwłocznego podjęcia prac.

Minimalna kwota wnioskowanego dofinansowania w programie MKiDN "Ochrona Zabytków" wynosi 25 000 zł.

Łączna kwota dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków nie może przekraczać wysokości 100% nakładów koniecznych na wykonanie tych prac lub robót.

Organy udzielające dotacji prowadzą wykazy udzielonych dotacji.

Jeżeli nie wykorzystasz dotacji lub wykorzystasz je niezgodnie z przeznaczeniem zostaniesz zobowiązany do jej zwrotu wraz z odsetkami.

Kiedy powinieneś załatwić sprawę

Terminy naboru wniosków określone są w regulaminie programu.

Wnioski w sprawie dotacji celowej na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków należy złożyć zgodnie z ogłoszeniem na dany rok. W edycji 2025 planowane są trzy terminy naborów:

• do 12 listopada 2024 roku - na prace przy zabytkach nieruchomych i ruchomych planowane do wykonania w 2025 roku
• do 31 stycznia 2025 roku na prace planowane do wykonania w 2025 roku przy usuwaniu skutków powodzi w zabytkach wpisanych do rejestru zabytków
• do 31 marca 2025 roku na refundację prac, wykonanych przy zabytkach nieruchomych i ruchomych w latach 2022-2024.

Uwaga! Minister może ogłosić dodatkowy termin składania wniosków.

Wniosek o dotację celową może być złożony z pominięciem terminów określonych powyżej, jeżeli prace przy zabytku wpisanym do rejestru są wymagane ze względu na uszkodzenie tego zabytku w następstwie: pożaru, wybuchu, wstrząsu sejsmicznego, silnego wiatru, intensywnych opadów atmosferycznych, osuwiska ziemi, powodzi, katastrofy budowlanej lub innego nagłego zdarzenia o podobnym przebiegu, które wystąpiło w okresie 6 miesięcy przed dniem złożenia wniosku.

Kiedy powinieneś załatwić sprawę

Terminy naboru wniosków określone są w regulaminie programu.

Wnioski w sprawie dotacji celowej na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków należy złożyć zgodnie z ogłoszeniem na dany rok. W edycji 2025 planowane są trzy terminy naborów:

• do 12 listopada 2024 roku - na prace przy zabytkach nieruchomych i ruchomych planowane do wykonania w 2025 roku
• do 31 stycznia 2025 roku na prace planowane do wykonania w 2025 roku przy usuwaniu skutków powodzi w zabytkach wpisanych do rejestru zabytków
• do 31 marca 2025 roku na refundację prac, wykonanych przy zabytkach nieruchomych i ruchomych w latach 2022-2024.

Uwaga! Minister może ogłosić dodatkowy termin składania wniosków.

Wniosek o dotację celową może być złożony z pominięciem terminów określonych powyżej, jeżeli prace przy zabytku wpisanym do rejestru są wymagane ze względu na uszkodzenie tego zabytku w następstwie: pożaru, wybuchu, wstrząsu sejsmicznego, silnego wiatru, intensywnych opadów atmosferycznych, osuwiska ziemi, powodzi, katastrofy budowlanej lub innego nagłego zdarzenia o podobnym przebiegu, które wystąpiło w okresie 6 miesięcy przed dniem złożenia wniosku.

Gdzie załatwisz sprawę

MINISTERSTWO KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO
ul. Krakowskie Przedmieście 15/17, 00-071 Warszawa

Co zrobić krok po kroku

1. Złóż wniosek o udzielenie dotacji celowej

Aby złożyć wniosek, musisz mieć konto w Elektronicznym Biurze Obsługi Interesanta (EBOI).

Wnioskodawcy, którzy składają wnioski używając kwalifikowanego podpisu elektronicznego:

• wypełniają wniosek, a następnie przesyłają go poprzez system EBOI w terminie naboru wniosków
• wraz z wnioskiem przesyłają obowiązkowy załącznik obejmujący od 5 do 15 zapisanych w formie elektronicznej zdjęć obiektu będącego przedmiotem zadania.

Wnioskodawcy nieużywający przy składaniu wniosku kwalifikowanego podpisu elektronicznego dodatkowo drukują automatycznie wypełniony formularz "Potwierdzenia złożenia wniosku".

Prawidłowy wydruk "Potwierdzenia" powinien być oparty na ostatecznej wersji złożonego wniosku i opatrzony tym samym numerem nadanym przez EBOI.

Warunkiem rozpatrzenia wniosku jest dostarczenie jednego egzemplarza "Potwierdzenia złożenia wniosku", podpisanego przez osoby upoważnione, do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, z dopiskiem na kopercie: wniosek do programu „Ochrona zabytków”.

Dokumenty

Wymagane jest dołączenie od 5 do 15 zapisanych w formie elektronicznej zdjęć obiektu, będącego przedmiotem wniosku zgodnie z wymaganiami określonymi w regulaminie.

Uwaga

Niezłożenie załącznika skutkuje odrzuceniem wniosku.

W sytuacjach losowych, niezależnych od wnioskodawcy lub jeżeli rozmiar pliku uniemożliwia przesłanie załącznika przez EBOI, wnioskodawca przesyła załącznik w sposób uzgodniony z instytucją zarządzającą.

Termin

Terminy naboru wniosków określone są w regulaminie programu.

Wnioski w sprawie dotacji celowej na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków należy złożyć zgodnie z ogłoszeniem na dany rok. W edycji 2025 planowane są trzy terminy naborów:

• do 12 listopada 2024 roku - na prace przy zabytkach nieruchomych i ruchomych planowane do wykonania w 2025 roku
• do 31 stycznia 2025 roku na prace planowane do wykonania w 2025 roku przy usuwaniu skutków powodzi w zabytkach wpisanych do rejestru zabytków
• do 31 marca 2025 roku na refundację prac, wykonanych przy zabytkach nieruchomych i ruchomych w latach 2022-2024.

Uwaga! Minister może ogłosić dodatkowy termin składania wniosków.

Wniosek o dotację celową może być złożony z pominięciem terminów określonych powyżej, jeżeli prace przy zabytku wpisanym do rejestru są wymagane ze względu na uszkodzenie tego zabytku w następstwie: pożaru, wybuchu, wstrząsu sejsmicznego, silnego wiatru, intensywnych opadów atmosferycznych, osuwiska ziemi, powodzi, katastrofy budowlanej lub innego nagłego zdarzenia o podobnym przebiegu, które wystąpiło w okresie 6 miesięcy przed dniem złożenia wniosku.

2. Sprawdzenie wniosku w zakresie spełnienia wymagań formalnych

MKiDN sprawdza, czy wniosek spełnia wymagania ustalone w przepisach prawa oraz określone w regulaminie programu „Ochrona zabytków” oraz "Wytycznych".

W przypadku, gdy wniosek zawiera braki formalne, wnioskodawca otrzyma na wskazany we wniosku adres poczty elektronicznej informację o brakach i możliwości ich poprawienia w terminie nie krótszym niż 7 dni i nie dłuższym niż 14 dni od dnia wysłania informacji przez instytucję zarządzającą. Jeśli wnioskodawca nie uzupełni wniosku w wyznaczonym terminie, wniosek nie będzie dalej rozpoznawany.

Korekty i uzupełnienia do wniosków należy składać w systemie EBOI uruchamiając opcję aktualizacji złożonego wniosku. Szczegółowe wskazówki na temat złożenia aktualizacji zawarte są w instrukcji "Krok po Kroku".

3. Weryfikacja merytoryczna i ocena wniosku

Jeżeli wniosek spełnia wymagania formalne Instytucja zarządzająca dokonuje weryfikacji merytorycznej i oceny punktowej wniosku.

Wnioski są rozpatrywane nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia zakończenia pierwszego naboru oraz nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia zakończenia drugiego naboru. Informacja na temat rozpatrzenia wniosków publikowana jest niezwłocznie.

Ocena każdego wniosku jest dokonywana w skali od 0 do 100 punktów i składa się z trzech elementów:

• oceny wartości merytorycznej, której dokonuje zespół sterujący, zgodnie z kryteriami określonymi w regulaminie programu
• oceny wartości organizacyjnej, której dokonuje instytucja zarządzająca, zgodnie z kryteriami określonymi w regulaminie programu
• oceny zgodności zadania ze strategicznymi celami programu, której w uzgodnieniu z ministrem dokonuje instytucja zarządzająca, zgodnie z kryteriami określonymi w regulaminie programu.

Rekomendacje mogą otrzymać jedynie wnioski, które uzyskały ocenę na poziomie co najmniej 70 punktów.

Organ ustala proponowane kwoty dofinansowań i sporządza listę preferencji zakwalifikowanych wniosków o dotację.

W sytuacji, gdy limit finansowy programu nie pozwala na dofinansowanie wszystkich wniosków, które uzyskały ocenę na poziomie co najmniej 70 punktów, dyrektor instytucji zarządzającej określa ostateczny próg punktowy uprawniający do uzyskania rekomendacji.

4. Przyznanie dotacji celowej na dofinansowanie prac przy zabytku i publikacja wyników naboru

Po zakończeniu procedury oceny wniosków, dyrektor instytucji zarządzającej sporządza protokół oceny. Do protokołu zostają dołączone:

• lista preferencji wniosków
• schemat podziału środków finansowych

Lista preferencji przedkładana jest ministrowi do zatwierdzenia przez dyrektora instytucji zarządzającej. W uzasadnionych przypadkach minister może wskazać inną kwotę dofinansowania niż wynikająca z rekomendacji lub nie przyznać dofinansowania dla wniosku.

W terminie 3 miesięcy od dnia zakończenia pierwszego naboru wniosków i 2 miesięcy od dnia zakończenia drugiego naboru wniosków, określonego w regulaminie danego programu, na stronie internetowej ministerstwa zostają opublikowane:

• wykaz wniosków rozpatrzonych pozytywnie oraz wykaz wniosków rozpatrzonych negatywnie - sporządzone na podstawie zatwierdzonej przez ministra listy preferencji;
• wykaz wniosków odrzuconych z powodu błędów formalnych;
• informacja o terminie, do którego wnioskodawcy składać mogą odwołania, w trybie określonym w regulaminie danego programu.

Wnioskodawcy otrzymują w terminie nie dłuższym niż 2 dni robocze od daty publikacji, drogą elektroniczną zawiadomienie o publikacji wyników na stronie internetowej ministerstwa.

Instytucja zarządzająca przekazuje wnioskodawcom pisemne zawiadomienia (pocztą lub drogą elektroniczną) na temat rozpatrzenia złożonych wniosków w terminie 2 miesięcy od dnia publikacji wyników na stronie internetowej.

5. Przekazanie niezbędnych dokumentów i podpisanie umowy

Po otrzymaniu informacji o zarezerwowaniu dotacji, w zostaniesz zobowiązany, do przesłania poprzez system EBOI, elektronicznej aktualizacji wniosku uwzględniającej faktyczną kwotę przyznanego dofinansowania oraz ewentualne modyfikacje zakresu merytorycznego i finansowego zadania. Razem z aktualizacją musisz również przesłać załączniki wskazane w danym programie.

Organ dokonuje weryfikacji formalnej i merytorycznej złożonych dokumentów i przygotowuję umowę zgodnie z zakresem wniosku beneficjenta i przekazuje ją wnioskodawcy do podpisu.

KiDN, przekazuje określone kwoty na rachunek beneficjenta (podmiotu dotowanego).

Dokumenty

Wnioskodawca (beneficjent) dostarcza dokumenty wymienione w aktualnym regulaminie programu na dany rok. Szczegółowe wymagania co do zawartości dokumentów są określone w załącznikach do regulaminu.

MKiDN, przekazuje określone kwoty na rachunek beneficjenta (podmiotu dotowanego).

6. Przekazanie środków z przyznanej dotacji celowej na dofinansowanie prac przy zabytku

Zgodnie z warunkami umowy, organ udzielający dotację (MKiDN), przekazuje określone kwoty na rachunek beneficjenta (podmiotu dotowanego).

Przekazywanie środków na dofinansowanie odbywa się w terminach zapewniających finansowanie zobowiązań wynikających z realizacji zadania lub jako refundacja poniesionych wydatków na wskazany rachunek bankowy wnioskodawcy.

Termin

Zgodnie z umową podpisaną z beneficjentem.

Ile zapłacisz

Usługa jest bezpłatna. Dodatkowe opłaty możesz ponieść, tylko w przypadku realizacji tej usługi przez pełnomocnika (informacje na temat pełnomocnictwa).

Ile będziesz czekać

Termin rozpatrzenia wniosku przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego jest określony w aktualnie obowiązującym regulaminie programu (przyznawania dotacji). Przy rozpatrywaniu wniosków o udzielenie dotacji nie mają zastosowania przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.

Jak możesz się odwołać

Możliwość złożenia odwołania przysługuje wnioskodawcom, których wnioski zostały rozpatrzone negatywnie, ale uzyskały ocenę na poziomie nie niższym niż 50 punktów.

Odwołania, wraz z opcjonalnym uzasadnieniem, składać można wyłącznie za pośrednictwem systemu EBOI w terminie 10 dni od publikacji na stronie internetowej ministerstwa wyników postępowania kwalifikacyjnego.

Odwołania złożone bez użycia systemu EBOI, a także po terminie nie będą rozpatrywane.

Warto wiedzieć

Gdzie możesz jeszcze uzyskać dotacje

Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami przewiduje, że dotacja na dofinansowanie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru, może być udzielona także przez:

• wojewódzkiego konserwatora zabytków
• organ stanowiący gminy, powiatu lub samorządu województwa, na zasadach określonych w podjętej przez ten organ uchwale

Jak rozpocząć remont zabytku

Zgodnie z prawem budowlanym, aby rozpocząć roboty budowlane przy zabytku lub w otoczeniu zabytku wpisanego do rejestru zabytków musisz najpierw posiadać pozwolenie na prowadzenie tych robót, wydane przez właściwego ze względu na położenie zabytku wojewódzkiego konserwatora zabytków. Dopiero, po tym jak uzyskasz takie pozwolenie możesz się starać o pozwolenie na budowę.

Dodatkowe obowiązki w przypadku realizacji prac przez wykonawcę wyłonionego w przetargu

W przypadku udzielania dotacji na przeprowadzenie prac, których wykonawca powinien być wyłoniony na podstawie przepisów o zamówieniach publicznych, wnioskodawca po wyłonieniu wykonawcy tych prac jest obowiązany przekazać organowi udzielającemu dotację:

• pozwolenie wojewódzkiego konserwatora zabytków na prowadzenie prac, które mają być przedmiotem dotacji
• pozwolenie na budowę, jeżeli prace wymagają uzyskania takiego pozwolenia
• kopię najkorzystniejszej oferty w rozumieniu przepisów o zamówieniach publicznych, wybranej w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, zawierającej wyodrębnione ceny zakupów materiałów niezbędnych do wykonania prac.