Zezwolenie na przywóz do UE chronionych okazów zwierząt i roślin - CITES (wskazanych w grupie A i B do rozporządzenia Rady (WE) Nr 338/97 z dnia 9 grudnia 1996 roku)

Jeżeli planujesz przywieźć na teren Unii Europejskiej zwierzęta lub rośliny zagrożone wyginięciem, czyli wymienione w załącznikach A i B do rozporządzenia (WE) Nr 338/97, musisz uzyskać odpowiednie zezwolenie. Sprawdź jak uzyskać Zezwolenie na przywóz do UE egzotycznych okazów dzikiej fauny i flory – CITES.

Jak załatwić sprawę

Co powinieneś wiedzieć i kto może skorzystać z usługi

Z czego wynikają ograniczenia w handlu okazami zagrożonych gatunków

Dzikie zwierzęta i rośliny należące do gatunków zagrożonych wyginięciem są chronione na podstawie prawa międzynarodowego i przepisów unijnych. Jeśli chcesz przywieźć albo wywieźć z Unii Europejskiej (UE) okaz takiej fauny lub flory, musisz mieć odpowiednie zezwolenie lub świadectwo – tak zwane CITES.

Ochrona międzynarodowa zagrożonych gatunków wynika z Konwencji Waszyngtońskiej, zwanej w skrócie CITES, której Polska jest stroną. W Konwencji państwa umówiły się na stosowanie określonych środków kontroli i monitoringu oraz ograniczanie międzynarodowego handlu okazami. Określiły także listę chronionych gatunków.

Przeczytaj więcej o Konwencji CITES na stronie Ministerstwa Klimatu i Środowiska.

W UE Konwencja CITES jest realizowana na podstawie rozporządzeń unijnych.

W jakich wypadkach potrzebujesz zezwolenia CITES

Co do zasady przywóz do UE okazów zagrożonej fauny i flory jest zabroniony. Aby legalnie przywieźć do kraju UE okaz gatunku zagrożonego wyginięciem musisz najpierw uzyskać zezwolenie CITES.

Listę gatunków chronionych znajdziesz w załącznikach do Rozporządzenia Rady (WE) nr 338/97 z dnia 9 grudnia 1996 roku w sprawie ochrony gatunków dzikiej fauny i flory w drodze regulacji handlu nimi. Rozporządzenie grupuje zagrożone gatunki w czterech kategoriach: A, B, C i D, w zależności od stopnia ich zagrożenia.

Pamiętaj! Zezwolenie jest potrzebne na przywóz okazu, czyli nie tylko żywego zwierzęcia lub rośliny, ale również martwych zwierząt i roślin oraz wyrobów z nich pochodzących.

Okazem jest:

• każde zwierzę lub roślina gatunku chronionego, żywe lub martwe, każda jego część lub produkt pochodny, również zawarty w innych towarach lub nie
• wszelkie inne towary, które zgodnie z dołączonym dokumentem, opakowaniem lub oznakowaniem lub etykietą lub wszelkimi innymi okolicznościami maja zawierać lub zawierają części lub produkty pochodne zwierząt lub roślin należących do tych gatunków

Uwaga! Rozporządzenie wyłącza z ochrony niektóre części lub produkty pochodne zwierząt lub roślin należących do gatunków chronionych.

Przykłady okazów:

• żywe rośliny i zwierzęta
• wypchane zwierzęta i trofea myśliwskie
• wyroby z kości, rogów, zębów zwierząt (kość słoniowa)
• naszyjniki, pierścionki i inne wyroby, które zawierają części roślin i  zwierząt chronionych
• torebki, buty, portfele, paski do spodni wykonane ze skór węży, krokodyli, waranów i tym podobne
• lekarstwa zawierające sproszkowane fragmenty zwierząt lub roślin (medycyna orientalna).

Kto może uzyskać zezwolenie

Procedura dotyczy wszystkich importerów okazów objętych ochroną, czyli osób przywożących okazy z krajów trzecich do UE. O zezwolenie mogą się starać na przykład: osoby prywatne, sklepy zoologiczne, jednostki naukowe, ogrody zoologiczne i botaniczne, cyrki, producenci przedmiotów skórzanych, futer, mebli i innych przedmiotów drewnianych.

Jakie są zasady przywozu okazów na teren UE

Formalności, jakich musisz dopełnić różnią się w zależności od kategorii, do której należy gatunek, którego okaz chcesz przywieźć.

Grupa A – gatunki najbardziej zagrożone wyginięciem.

Zezwolenia na przywóz okazów gatunków grupy A wydaje się sporadycznie, a obrót nimi jest pod ścisłą kontrolą. Osoba, która chce je przywieźć na teren UE, musi uzyskać komplet dokumentów.

Potrzebne będzie:

• zezwolenie importowe wydane w pierwszej kolejności przez organ administracyjny Konwencji Waszyngtońskiej kraju, do którego ma być przywieziony okaz oraz
• zezwolenie eksportowe lub świadectwo reeksportu wydawane w drugiej kolejności przez organ administracyjny Konwencji Waszyngtońskiej państwa, z którego okaz jest wywożony.

Grupa B – gatunki, które nie są tak zagrożone jak te z grupy A, ale mogą stać się takimi, jeżeli ich obrót nie będzie kontrolowany.

Jeżeli chcesz przywieźć okazy gatunków z grupy B na teren UE, musisz uzyskać:

• zezwolenie eksportowe lub świadectwo reeksportu z kraju, z którego okaz jest wywożony
• przed przywozem okazu, dodatkowo uzyskać zezwolenie importowe kraju UE, do którego chcesz przywieźć okaz.

Grupa C – do tej grupy należą gatunki zgłoszone przez poszczególne kraje do objęcia ochroną.

Jeżeli chcesz przywieźć okazy z grupy C na teren UE, musisz :

• mieć odpowiedni dokument z kraju wywozu. Może to być zezwolenie eksportowe, świadectwo reeksportu lub świadectwo pochodzenia, w zależności od gatunku i kraju wywozu
• wypełnić i złożyć zawiadomienie o przywozie – zgłoszenie importu.

Grupa D – do tej grupy należą gatunki, których przywóz musi być rejestrowany. W tym przypadku wystarczy jedynie wypełnić i złożyć zawiadomienie o przywozie – zgłoszenie importu.

Ważne! Pamiętaj, aby zgłosić okaz do kontroli i przedstawić odpowiednie dokumenty podczas przekraczania granicy UE na przejściu granicznym, międzynarodowym porcie lotniczym lub międzynarodowym porcie morskim. Nie możesz tego zrobić w urzędach wewnętrznych (oprócz wyjątków określonych w przepisach).

Jakie są warunki uzyskania zezwolenia na przywóz okazów gatunków z grupy A

Zezwolenie na przywóz okazów gatunków z grupy A może być wydane jedynie po spełnieniu restrykcyjnych warunków.

Przede wszystkim, właściwy organ naukowy musi potwierdzić, że wprowadzenie okazów na teren UE nie ma negatywnego wpływu na stan ochrony gatunku lub na zasięg terytorium zajmowanego przez daną populację gatunku.

Konieczne jest też wykazanie, że zachodzi jedna następujących przesłanek:

• okazy są okazami, które w wyjątkowych okolicznościach wymagane są na rzecz postępu naukowego lub istotnych celów biomedycznych
• okazy są przeznaczone do celów hodowli lub rozmnażania, których realizacja przyniesie korzyści w zakresie ochrony gatunku
• mają być przeznaczone do celów badawczych lub edukacyjnych, mających przyczynić się do zachowania lub ochrony gatunków
• w innych celach, które nie są szkodliwe dla przeżycia danego gatunku.

Warunki te nie mają zastosowania, jeżeli przedstawisz dokument potwierdzający, że:

• przywożone okazy zostały poprzednio legalnie wprowadzone na teren UE lub pozyskane na terenie UE oraz, że w stanie zmodyfikowanym lub niezmodyfikowanym są powtórnie wprowadzone dna teren UE lub
• przywożone okazy są okazami przetworzonymi, które pozyskano ponad 50 lat wcześniej.

Dodatkowo, musisz przedstawić zezwolenie na wywóz chronionych okazów lub świadectwo powrotnego wywozu (lub jego kopię), wydane przez właściwy organ kraju wywozu lub powrotnego wywozu.

Pomieszczenie przeznaczone dla żywego okazu w miejscu przeznaczenia musi być właściwie wyposażone, aby zapewnić żywemu okazowi odpowiednią ochronę i opiekę. Urząd zweryfikuje, czy warunek ten został spełniony oraz czy nie występują inne przeszkody do wydania zezwolenia.

Okaz nie może być przeznaczony do wykorzystania do celów głównie handlowych. Urząd zweryfikuje, czy warunek ten został spełniony.

Nie musisz spełniać tego warunku, jeżeli przedstawisz dokument potwierdzający, że okaz:

• został poprzednio legalnie wprowadzony na teren UE lub pozyskany na terenie UE oraz, że w stanie zmodyfikowanym lub niezmodyfikowanym jest powtórnie wprowadzany na teren UE, lub
• jest przetworzony i pozyskano go ponad 50 lat wcześniej.

W przypadku sprowadzenia okazów z morza, urząd upewni się, że żywy okaz będzie przygotowany i wysłany w taki sposób, aby zmniejszyć ryzyko uszkodzenia, utraty zdrowia lub okrutnego traktowania.

Jeśli składałeś już wniosek o wydanie zezwolenia na przywóz chronionego okazu i został wcześniej odrzucony, musisz poinformować o tym organ wydający zezwolenie w składanym wniosku.

Jakie są warunki uzyskania zezwolenia na przywóz okazów gatunków z grupy B

Aby uzyskać zezwolenie na przywóz okazów gatunków z grupy B, musisz uzyskać potwierdzenie właściwego organu naukowego, że wprowadzenie okazu na teren UE nie spowoduje negatywnego wpływu na stan ochrony gatunku lub na zasięg terytorium zajmowanego przez daną populację gatunku. Organ naukowy weźmie pod uwagę aktualny lub przewidywany poziom handlu. Opinia ta obowiązuje w odniesieniu do następnych przypadków przywozu tak długo, jak nie zmieni się w znaczący sposób poziom handlu.

Jeśli przewozisz żywy okaz, musisz przedstawić dokument potwierdzający, że pomieszczenie przeznaczone dla okazu w miejscu przeznaczenia jest właściwie wyposażone, aby zapewnić mu odpowiednią ochronę i opiekę.

Musisz przedstawić dokument potwierdzający, że okaz pozyskano zgodnie z prawem dotyczącym ochrony danego gatunku.

Organ administracyjny, po konsultacjach z właściwym organem naukowym, musi potwierdzić, że z ochroną gatunku nie wiążą się żadne inne czynniki, które przemawiałyby przeciwko wydaniu zezwolenia na przywóz.

W przypadku sprowadzenia z morza, organ administracyjny upewni się, że żywy okaz będzie przygotowany i wysłany w taki sposób, aby zmniejszyć ryzyko uszkodzenia, utraty zdrowia lub okrutnego traktowania.

Te warunki nie mają zastosowania, jeżeli przedstawisz dokument potwierdzający, że:

• przywożone okazy zostały poprzednio legalnie wprowadzone na teren UE lub pozyskane na terenie UE, oraz że w stanie zmodyfikowanym lub niezmodyfikowanym są powtórnie wprowadzone na teren UE
• przywożone okazy są przetworzone i pozyskano je ponad 50 lat wcześniej

Jeśli składałeś już wniosek o wydanie zezwolenia na przywóz chronionego okazu i został wcześniej odrzucony, musisz poinformować o tym organ wydający zezwolenie w składanym wniosku

Jakie są obowiązki dotyczące oznakowania okazów

Niektóre okazy wymagają oznakowania. Jeżeli planujesz przywieźć taki okaz na teren UE, musisz przedstawić dokument potwierdzający, że został oznakowany przez właściwy organ zgodnie z przepisami rozporządzenia Komisji (WE) Nr 865/2006 z dnia 4 maja 2006 roku.

Okazy, które wymagają oznakowania to:

• okazy pochodzące z hodowli w niewoli zatwierdzonej przez Konferencję Stron Konwencji Waszyngtońskiej
• okazy pochodzące z działalności ranczerskiej zatwierdzonej przez Konferencję Stron Konwencji Waszyngtońskiej
• okazy pochodzące z populacji gatunków wymienionych w załączniku I do Konwencji Waszyngtońskiej, dla których Konferencja Stron Konwencji zatwierdziła kontyngenty eksportowe
• surowych kłów słoni afrykańskich oraz ich pociętych kawałków o długości 20 cm lub większej oraz o masie 1 kg lub więcej
• surowych, garbowanych i wykończonych krokodylich skór, boków, ogonów, gardeł, łap, pasów grzbietowych i innych ich części wywożonych na teren UE oraz całych surowych, garbowanych lub wykończonych krokodylich skór i boków, które są powrotnie wywożone z terenu UE
• żywe kręgowce gatunków z grupy A należące do wystawy objazdowej
• wszelkie opakowania kawioru Acipenseriformes spp., łącznie z puszkami, słoikami i pudełkami, w które taki kawior jest bezpośrednio pakowany.

Okazy z grupy A pochodzące z hodowli w większości przypadków traktowane są jak okazy z grupy B. Warunki uznania okazu za urodzony i wyhodowany w niewoli określono w artykule 54 rozporządzenia Komisji (WE) Nr 865/2006.

Uwaga! Aby uzyskać zezwolenie eksportowe lub potwierdzenie zgody na wydanie zezwolenia eksportowego musisz, jako importer, najpierw skontaktować się z organem zarządzającym kraju eksportu.

Sprawdź dane kontaktowe krajowych organów zarządzających na stronie Sekretariatu CITES.

Jakie są dodatkowe wymagania dla przewozu żywych zwierząt i niektórych produktów zwierzęcych

Oprócz konieczności uzyskania zezwolenia na przywóz, w niektórych przypadkach masz obowiązek dopełnienia dodatkowych formalności. Jeśli przewozisz żywe zwierzęta i niektóre produkty zwierzęce, zapoznaj się z wymogami weterynaryjnymi, które mogą mieć zastosowanie do przewozu. Takie sprawy prowadzi Biuro ds. Granic Głównego Inspektoratu Weterynarii. Z kolei kwestie dotyczące gatunków rodzimych i inwazyjnych oraz zwierząt niebezpiecznych dla życia i zdrowia ludzi pozostają w kompetencji Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska.

Jeśli przywiozłeś do kraju zwierzęta żywe: ssaki, ptaki, gady, płazy z grup A i B, zgłoś je do rejestru zwierząt egzotycznych, przedstawiając dokumenty legalności pochodzenia okazów. Zgłoszenie złóż w starostwie powiatowym właściwym ze względu na miejsce przetrzymywania zwierząt lub prowadzenia ich hodowli. Masz na to 14 dni od dnia nabycia lub zbycia zwierzęcia, jego wwozu do kraju lub wywozu za granicę państwa albo wejścia w posiadanie zwierzęcia, jego utraty lub śmierci.

Obowiązek zgłoszenia do rejestru zwierząt egzotycznych nie dotyczy:

• ogrodów zoologicznych
• podmiotów uprawnionych do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie handlu żywymi zwierzętami gatunków chronionych
• czasowego przetrzymywania zwierząt w celu leczenia i rehabilitacji.

Gdzie załatwisz sprawę

Ministerstwo Klimatu i Środowiska
Departament Ochrony Przyrody
Wawelska 52/54, 00-922 Warszawa

Co zrobić krok po kroku

1. Złóż wniosek o udzielenie zezwolenia na przywóz – zezwolenie importowe

Wniosek  o udzielenie zezwolenia na przywóz (zezwolenie importowe) wraz z wymaganymi załącznikami złóż do Ministerstwa Klimatu i Środowiska.

Dokumenty

Pamiętaj! Dokumenty musisz przedstawić w oryginałach, za wyjątkiem gdy jest wyraźnie wskazane, że dany dokument można dostarczyć w formie kopii.

Potwierdzenie zgody na wydanie zezwolenia eksportowego wydawane jest przez organ zarządzający kraju eksportu gdy przedmiotem wywozu są okazy wymienione w załączniku I Konwencji CITES, czyli inne niż spełniające warunki urodzenia i wyhodowania w niewoli.

Zezwolenie eksportowe lub świadectwo reeksportu jest wymagane w przypadku okazów wymienionych w załączniku II Konwencji CITES lub w załączniku I pochodzących z hodowli. 

Orzeczenie powiatowego lekarza weterynarii o spełnieniu przez importera warunków przetrzymywania zwierząt odpowiadających ich potrzebom biologicznym jest wydawane tylko w przypadku żywych zwierząt.

Termin

Wniosek o wydanie zezwolenia na przywóz (zezwolenie importowe) złóż z odpowiednim wyprzedzeniem, tak aby otrzymać dokumenty przed wprowadzeniem okazów na teren UE.

2. Otrzymasz zezwolenie lub kopię zezwolenia albo decyzję odmowną

Ministerstwo Klimatu i Środowiska przekaże wniosek o opinię do Państwowej Rady Ochrony Przyrody. Państwowa Rada Ochrony Przyrody przekaże swoją opinię Ministerstwu Klimatu i Środowiska w terminie 14 dni od otrzymania wniosku.

Jeśli opinia Państwowej Rady Ochrony Przyrody jest pozytywna, Minister Klimatu i Środowiska wyda ci:

• kopię zezwolenia na przywóz (w przypadku gdy wniosek dotyczył okazów ujętych w załączniku I Konwencji CITES innych niż spełniające warunki urodzenia i wyhodowania w niewoli) – kopia jest zgodna ze wzorem formularza nr 3 załącznika nr 1 do rozporządzenia Komisji nr 792/2012

lub

• zezwolenie na przywóz (w przypadku gdy wniosek dotyczył okazów ujętych w załączniku II Konwencji CITES lub załączniku I pochodzących z hodowli ) – wydawane są 3 egzemplarze: oryginał, kopia dla posiadacza i kopia dla organów celnych, według wzorów określonych formularzami 1 – 3 ujętych w załączniku nr 1 do rozporządzenia Komisji nr 792/2012.

Jeśli opinia Państwowej Rady Ochrony Przyrody jest negatywna, Minister Klimatu i Środowiska wyda decyzję odmowną.

Minister Klimatu i Środowiska może odmówić wydania zezwolenia, jeżeli importer, eksporter lub reeksporter, podany we wniosku o wydanie zezwolenia, był skazany prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo związane z przewozem chronionych okazów.

Dokumenty

Termin

Twoja sprawa zostanie załatwiona w ciągu miesiąca. W szczególnych przypadkach, termin ten może się wydłużyć do dwóch miesięcy, o czym zostaniesz poinformowany.

Ile zapłacisz

107 zł – opłata skarbowa za wydanie zezwolenia na przywóz/(powrotny) wywóz okazów CITES 

Gdzie zapłacić: opłatę skarbową wpłać na konto Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy - ko Centrum Obsługi Podatnika, z dopiskiem: opłata za wydanie dokumentu CITES.

17 zł – opłata skarbowa za pełnomocnictwo (jeśli cię dotyczy)

Gdzie zapłacić: jeśli podlegasz opłacie skarbowej za pełnomocnictwo, wpłać pieniądze na konto Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy - Centrum Obsługi Podatnika.

Pełnomocnictwa — praktyczne wskazówki

Ile będziesz czekać

Nie dłużej niż miesiąc. Termin może się wydłużyć do 2 miesięcy (dostaniesz o tym informację).

Jak możesz się odwołać

Jeśli nie zgadzasz się z decyzją wydaną przez Ministra Klimatu i Środowiska, możesz:

• zwrócić się do Ministra Klimatu i Środowiska z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy
• złożyć skargę na decyzję bezpośrednio do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA) w Warszawie.

Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy złóż w ciągu 14 dni od otrzymania decyzji.

Skargę złóż w terminie 30 dni od otrzymania decyzji o odmowie udzielenia ci zezwolenia albo decyzji utrzymującej w mocy poprzednią decyzję.

Warto wiedzieć

Co grozi za przewożenie do UE okazów bez zezwolenia

Pamiętaj! Przewożenie przez granicę UE okazów, które należą do gatunków zagrożonych wyginięciem, bez zezwolenia, jest przestępstwem.

Grozi za to kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.

W jakich przypadkach minister cofa zezwolenie

Minister właściwy do spraw środowiska cofa zezwolenie jeżeli:

• po jego wydaniu zostaną ujawnione okoliczności, w których importer, eksporter lub reeksporter, podany we wniosku o wydanie zezwolenia był skazany prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo związane z naruszeniem przepisów rozporządzenia Rady (WE) nr 338/97, uzasadniające odmowę wydania zezwolenia
• zezwolenie zostało użyte niezgodnie z warunkami w nim zawartymi.

Przydatne linki

• Wyszukiwarka gatunków CITES - SpeciesPlus
• Wyszukiwarka gatunków CITES na Stronie Sekretariatu CITES
• Program "Ginące gatunki" - strona Polskiego Towarzystwa Ochrony Przyrody "Salamandra"
• Sekretariat Konwencji Waszyngtońskiej