Nastawniczy – uznawanie kwalifikacji

Jesteś obywatelem państw członkowskich Unii Europejskiej albo Norwegii, Islandii, Lichtensteinu bądź Szwajcarii? Masz kwalifikacje do wykonywania zawodu regulowanego i chcesz wykonywać ten zawód w Polsce? Dowiedz się, jak złożyć wniosek o uznanie swoich kwalifikacji.

Jak załatwić sprawę

Co powinieneś wiedzieć i kto może skorzystać z usługi

Czemu służy uznanie kwalifikacji

Niektóre zawody mają w Polsce status zawodu regulowanego. To oznacza, że aby je wykonywać trzeba mieć określone kwalifikacje i spełnić wymogi formalne wskazane w przepisach prawa – na przykład zdać egzamin lub uzyskać wpis na listę.

Jeśli chcesz wykonywać zawód regulowany w Polsce, a kwalifikacje zawodowe uzyskałeś w innym kraju, potrzebujesz ich oficjalnego uznania. Procedurę uznania kwalifikacji do wykonywania zawodu regulowanego przeprowadza organ właściwy dla danego zawodu.

Po uznaniu kwalifikacji, będziesz mieć prawo wykonywania w Polsce zawodu regulowanego lub działalności na takich samych zasadach jak osoby, które kwalifikacje do ich wykonywania uzyskały w Polsce.

Przeczytaj więcej o uznawaniu kwalifikacji zawodowych w Polsce.

Jeśli zawód nie jest zawodem regulowanym, decyzję o zatrudnieniu osoby z kwalifikacjami zdobytymi poza Polską podejmuje pracodawca.

Kto może złożyć wniosek o uznanie kwalifikacji

O uznanie kwalifikacji w Polsce mogą wnioskować obywatele państw członkowskich Unii Europejskiej, Szwajcarii lub Norwegii, Islandii, Lichtensteinu, którzy nabyli w tych państwach kwalifikacje i doświadczenie do wykonywania zawodu regulowanego.

O uznanie kwalifikacji mogą wnioskować również:

• członkowie rodzin obywateli polskich lub obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej, Szwajcarii lub Norwegii, Islandii, Lichtensteinu
• obywatele państw trzecich posiadający status rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej
• cudzoziemcy posiadający status uchodźcy lub objęci ochroną uzupełniającą
• cudzoziemcy przybywający na terytorium Polski lub przebywający na tym terytorium w celu połączenia się z rodziną, będący członkami rodziny cudzoziemca zamieszkującego na terytorium Polski w związku z nadaniem mu statusu uchodźcy lub udzieleniem mu ochrony uzupełniającej
• obywatele państw trzecich, którzy ubiegają się o przyjęcie na terytorium Polski w celu podjęcia pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji
• obywatele państw trzecich, którzy zostali przyjęci na terytorium Polski w celach innych niż wykonywanie pracy zgodnie z prawem Unii Europejskiej lub prawem krajowym, mający prawo do wykonywania pracy oraz posiadający dokument pobytowy zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 1030/2002 oraz obywatel państwa trzeciego, przyjęty na terytorium Polski w celu wykonywania pracy zgodnie z prawem Unii Europejskiej lub prawem krajowym
• obywatele państw trzecich posiadający zezwolenie na pobyt czasowy w celu prowadzenia badań naukowych.

Kiedy powinieneś załatwić sprawę

Zanim zaczniesz wykonywać zawód regulowany w Polsce.

Gdzie załatwisz sprawę

URZĄD TRANSPORTU KOLEJOWEGO
al. Jerozolimskie 134, 02-305 Warszawa

Co zrobić krok po kroku

1. Złóż wniosek o uznanie kwalifikacji do wykonywania zawodu regulowanego

Do wniosku dołącz dokumenty potwierdzające kwalifikacje (na przykład wykształcenie, doświadczenie zawodowe), sporządzone w języku polskim lub wraz z kopią tłumaczenia na język polski.

Jeśli nie masz miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu albo siedziby w Polsce lub innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, nie masz pełnomocnika zamieszkałego w Polsce lub nie działasz za pośrednictwem konsula Rzeczypospolitej Polskiej, to musisz wskazać w Polsce pełnomocnika do doręczeń.

Uwaga! Nie musisz wyznaczać pełnomocnika, jeśli zdecydujesz się na załatwienie sprawy online.

Urząd w ciągu miesiąca zawiadomi cię, że otrzymał twój wniosek.

Dokumenty

O czym musisz pamiętać przy składaniu wniosku:

• Wniosek złóż w języku polskim. Pozostałe dokumenty złóż w języku polskim albo w innym języku wraz z kopią tłumaczenia na język polski. W przypadku dokumentów szczególnie istotnych dla przeprowadzenia postępowania właściwy organ może wymagać kopii tłumaczenia dokonanego przez tłumacza przysięgłego prowadzącego działalność w Polsce lub w państwie członkowskim. Nie musisz dołączać tłumaczenia na język polski dokumentów potwierdzających: imię, nazwisko, datę i miejsce urodzenia, obywatelstwo oraz nazwę państwa, w którym uzyskałeś kwalifikacje zawodowe do wykonywania zawodu.
• Właściwy organ może żądać przedłożenia poświadczonych kopii dokumentów lub ich oryginałów do wglądu.
• Dokumenty dotyczące niekaralności, postawy etycznej, braku ogłoszenia upadłości, braku zakazu wykonywania zawodu, zawieszenia prawa jego wykonywania, posiadania odpowiedniego stanu zdrowia, sytuacji finansowej wnioskodawcy, posiadania obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej – złóż tylko wtedy, jeśli są wymagane od obywateli polskich zamierzających wykonywać zawód regulowany. Dokumenty powinny być wydane nie wcześniej niż 3 miesiące przed dniem złożenia wniosku o uznanie kwalifikacji. Jeśli w twoim państwie nie są wydawane dokumenty poświadczające niekaralność, postawę etyczną, brak upadłości, lub brak zakazu wykonywania zawodu oraz brak zawieszenia prawa jego wykonywania, możesz dołączyć oświadczenia, że spełniasz te wymogi.
• Dowód zapłaty może mieć formę wydruku potwierdzającego dokonanie operacji bankowej.

Termin

Zanim zaczniesz wykonywać zawód regulowany w Polsce.

2. Urząd sprawdzi twoje dokumenty

Jeśli urząd stwierdzi braki, wezwie cię do ich usunięcia w konkretnym terminie. Jeśli nie dostarczysz brakujących dokumentów, twój wniosek nie będzie dalej rozpatrywany.

Urząd sprawdzi też, czy twoje kwalifikacje uzyskane za granicą są odpowiednie do wykonywania zawodu regulowanego w Polsce. W uzasadnionych przypadkach, urząd może wystąpić o dodatkowe informacje do państwa członkowskiego UE, w którym dokument potwierdzający kwalifikacje został wydany lub do ośrodka wsparcia funkcjonującego w państwie członkowskim.

3. Możesz zostać zobowiązany do odbycia stażu adaptacyjnego lub przystąpienia do testu umiejętności

Urzędnik na podstawie kompletu dokumentów stwierdzi, czy:

• masz odpowiednie kwalifikacje do uznania kwalifikacji zawodowych
• nie masz odpowiednich kwalifikacji do uznania kwalifikacji zawodowych
• musisz odbyć staż adaptacyjny lub przystąpić do testu umiejętności, jeśli twoje kwalifikacje są niepełne.

Uwaga! Jeśli posiadasz kwalifikacje zawodowe na poziomie pierwszym, a do wykonywania zawodu regulowanego jest wymagane posiadanie kwalifikacji zawodowych na poziomie czwartym, urząd może zobowiązać cię zarówno do odbycia stażu adaptacyjnego, jak i do przystąpienia do testu umiejętności.

Poziomy kwalifikacji zawodowych do wykonywania zawodu regulowanego sprawdzisz w artykule 18 ustawy o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej.

4. Poinformuj urząd, że wybierasz staż adaptacyjny lub test umiejętności – jeśli musisz uzupełnić kwalifikacje

Po tym, jak urząd otrzyma twoją odpowiedź, dostaniesz skierowanie na staż lub zawiadomienie o terminie testu umiejętności.

5. Przystąp do stażu lub testu – jeśli musisz uzupełnić kwalifikacje

Jeśli uzyskasz pozytywną opinię opiekuna stażu lub odpowiednio – pozytywny wynik testu, urząd stwierdzi wyrównanie różnic i wyda decyzję o uznaniu kwalifikacji.

Ważne! Ty ponosisz koszty stażu adaptacyjnego lub testu umiejętności.

Termin

Maksymalny czas trwania stażu adaptacyjnego to 3 lata. Natomiast do testu możesz przystąpić nie później niż w ciągu 6 miesięcy od dnia nałożenia na ciebie tego obowiązku.

6. Dostaniesz decyzję o uznaniu kwalifikacji lub decyzję odmowną

Jeśli twoje kwalifikacje do wykonywania zawodu regulowanego zostaną uznane, możesz posługiwać się tytułem zawodowym ustalonym dla danego zawodu regulowanego w Polsce lub jego skrótem.

Używanie tytułu ustalonego dla danego zawodu w Polsce może być uzależnione od przynależności do organizacji zawodowej albo od decyzji uprawnionego organu. W takim wypadku, możesz używać tego tytułu lub jego skrótu odpowiednio po uzyskaniu członkostwa w organizacji albo po uzyskaniu decyzji organu.

Dokumenty

Ile zapłacisz

• 1484,70 zł – opłata za postępowanie w sprawie uznania kwalifikacji do wykonywania zawodu regulowanego, obowiązująca do 30 czerwca 2024 roku
• 1505 zł – opłata za postępowanie w sprawie uznania kwalifikacji do wykonywania zawodu regulowanego, obowiązująca od 1 lipca 2024 roku

Ważne! Wysokość opłaty za postępowanie uznaniowe jest zmienna. Opłata wynosi 35 procent minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 roku o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, obowiązującego w dniu wszczęcia postępowania.

W 2024 roku minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 4242 zł do 30 czerwca, a od 1 lipca 4300 zł.

Gdzie zapłacić: Opłatę wpłać na rachunek bankowy organu, który przeprowadza procedurę uznania twoich kwalifikacji.

• 17 zł - opłata skarbowa za pełnomocnictwo (opcjonalnie) 

Jeśli do urzędu składasz pełnomocnictwo to musisz je opłacić. Nie zapłacisz za pełnomocnictwo udzielone mężowi, żonie, dzieciom, rodzicom, dziadkom, wnukom lub rodzeństwu.

Gdzie zapłacić:  opłatę skarbową za pełnomocnictwo wpłać na konto urzędu miasta lub gminy, właściwego dla siedziby urzędu, w którym składasz pełnomocnictwo. Numer konta sprawdzisz na stronie internetowej urzędu miasta lub gminy. Na przykład, jeśli pełnomocnictwo składasz do Urzędu Miasta Poznania to opłatę zapłać również na konto Urzędu Miasta Poznania.

Praktyczne informacje na temat pełnomocnictwa.

Ile będziesz czekać

Decyzję dostaniesz w ciągu 3 miesięcy od dnia, kiedy złożysz wszystkie wymagane dokumenty. Termin ten może się wydłużyć o miesiąc w szczególnych przypadkach, o czym poinformuje cię urzędnik.

Jeśli okaże się, że musisz odbyć staż adaptacyjny lub podejść do testu umiejętności, to termin wydania decyzji będzie zawieszony, aż do dnia, w którym urząd otrzyma ocenę z przebiegu twojego stażu adaptacyjnego lub wynik twojego testu umiejętności.

Jak możesz się odwołać

Jeśli nie zgadzasz się z decyzją wydaną w twojej sprawie, możesz:

• zwrócić się z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy
• złożyć skargę na decyzję do właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego.

Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy złóż – w ciągu 14 dni od otrzymania decyzji – do urzędu, który wydał decyzję w twojej sprawie.

Skargę do sądu administracyjnego złóż – za pośrednictwem urzędu, który wydał decyzję – w terminie 30 dni od otrzymania decyzji o odmowie uznania kwalifikacji albo decyzji utrzymującej w mocy poprzednią decyzję.

Uwaga! Jeśli decyzję w sprawie uznania kwalifikacji do wykonywania zawodu regulowanego wydał organ samorządu zawodowego, skontaktuj się z tym organem, aby potwierdzić, jakie zasady wnoszenia odwołań obowiązują.

Warto wiedzieć

Czy trzeba znać język polski

Jeśli chcesz wykonywać w Polsce zawód regulowany, musisz znać język polski w stopniu niezbędnym do wykonywania tego zawodu.

W niektórych przypadkach twoja znajomość języka polskiego musi zostać potwierdzona. Weryfikacja odbywa się po wydaniu decyzji w sprawie uznania kwalifikacji, ale przed dopuszczeniem do wykonywania zawodu.

Dotyczy to:

• zawodów mających wpływ na bezpieczeństwo pacjentów
• innych zawodów – jeżeli zachodzi uzasadniona wątpliwość co do wystarczającej znajomości języka polskiego do wykonywania zawodu regulowanego.

Weryfikacja znajomości języka polskiego odbywa się na twój wniosek i jest płatna. Wysokość opłaty ustala jednostka przeprowadzająca weryfikację.

Gdzie znaleźć więcej informacji

Jeśli chcesz uzyskać szczegółowe informacje o procedurze uznawania kwalifikacji dla twojego zawodu, na przykład o tym, jak przebiega staż adaptacyjny, test umiejętności lub jakie dokumenty będą potrzebne – skontaktuj się z organem, który przeprowadza procedurę. Jego dane kontaktowe znajdziesz na tej stronie, w sekcji "Gdzie załatwisz sprawę".