Jak eksportować towary poza Unię Europejską

Procedura celna podczas wywozu towarów poza Unię Europejską

Z punktu widzenia eksportera odprawa celna towarów przebiega w następujących krokach:

• zgłoszenie towaru do procedury wywozu przez eksportera
• przyjęcie zgłoszenia celnego wywozowego przez urząd celno-skarbowy i zwrotne przesłanie numeru ewidencyjnego operacji wywozowej
• zwolnienie towarów po kontroli do procedury wywozu oraz generowanie Wywozowego Dokumentu Towarzyszącego – tak zwany EAD
• udzielenie zgody przez urząd celno-skarbowy na opuszczenie przez towar unijnego obszaru celnego oraz zwolnienie towaru w systemie.

Pamiętaj! Jeśli chcesz eksportować towary do państw, które nie należą do Unii Europejskiej, to podobnie jak przy imporcie powinieneś zarejestrować się w systemie usług celnych PUESC – na Platformie Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych – oraz uzyskać numer EORI. Numer EORI jest nadawany każdemu przedsiębiorcy i, w stosownych przypadkach, innym osobom i jest używany do identyfikacji tych osób w kontaktach z organami celnymi na terytorium całej Unii Europejskiej. To oznacza, że eksporter, który chce załatwić jakąkolwiek sprawę z organami celnymi w całej Unii, zawsze musi podać swój numer EORI.

Przeczytaj, jak uzyskać numer EORI.

Do transakcji eksportowej i zgłoszenia celnego potrzebne są właściwe dokumenty, które następnie – ze względów podatkowych – eksporter musi przechowywać przez 5 lat od zakończenia roku, w którym dokonano zgłoszenia celnego.

Podstawowa dokumentacja obejmuje:

• fakturę handlową
• list przewozowy
• fakturę za transport i jego organizację
• tak zwaną packing list– instrukcję, jak zapakowany jest towar na czas transportu
• inne dokumenty, które będą wymagane ze względu na rodzaj towaru.

Zgłoszenia celnego eksportowego dokonujesz wyłącznie elektronicznie w systemie teleinformatycznym AES - Automatyczny System Eksportu, dostępnym poprzez PUESC.

Odprawy możesz dokonywać samodzielnie, jednak warto powierzyć te formalności wyspecjalizowanej agencji celnej, zwłaszcza w przypadkach regularnego eksportu.

Po faktycznym wywiezieniu towaru poza granice Unii Europejskiej właściwy urząd celno-skarbowy zamyka procedurę eksportową i przesyła komunikat o tym do eksportera lub reprezentującej go agencji celnej.

Ważne! Otrzymanie komunikatu o zamknięciu procedury eksportowej ma kluczowe znaczenie dla korzystania ze stawki 0% VAT dla eksportowanych towarów - dopiero po potwierdzeniu wywozu towarów można wykazać zerową stawkę VAT, zastosowaną na fakturze dotyczącej eksportowanych towarów, w deklaracjach VAT.

Karnety TIR

Jeśli jako eksporter organizujesz przewóz towarów dla odbiorcy przez różne terytoria, na przykład przez Ukrainę do Rosji, możesz potrzebować zabezpieczenia należności celnych dla tranzytu towarów. Najpopularniejszym sposobem takiego zabezpieczenia jest używany przez przewoźników międzynarodowych karnet TIR (skrót od fr. Transport International Routier – Międzynarodowy Transport Drogowy).

Posiadacze karnetu TIR mogą korzystać z ułatwień w międzynarodowym transporcie towarów. Oznacza to, że w granicznych urzędach celnych władze celne nie pobierają żadnych dodatkowych zabezpieczeń czy gwarancji na poczet ewentualnych należności celno-podatkowych pojawiających się przy wprowadzaniu towaru na dany obszar celny.

W procedurze z użyciem karnetu TIR towar jest zgłaszany do odprawy wywozowej w urzędzie celnym w kraju wysyłki i tam na środek transportu nakładane są specjalne zamknięcia celne, na przykład plomby. Takie zamknięcia są akceptowane przez władze celne kolejnych krajów, przez które ten środek transportu przejeżdża. Co do zasady nie dochodzi zatem do kontroli ładunku podczas transportu przez te kraje.

Ważne! Operacje TIR można realizować w 58 krajach.

Wydawaniem karnetów TIR w Polsce zajmuje się Izba Administracji Skarbowej w Warszawie. Przewoźnik może uzyskać karnet po uzyskaniu pozytywnej opinii Zrzeszenia Międzynarodowych Przewoźników Drogowych w Polsce.

Przeczytaj, jak uzyskać pozwolenie na korzystanie z procedury TIR.

Karnety ATA

Karnety ATA pozwalają na bezcłowe czasowe przemieszczanie towarów na wystawy, targi czy kongresy, a także przewóz wzorów i próbek towarów dla klientów poza obszarem celnym Unii Europejskiej.

Używa się ich również w celach czasowego wywozu na przykład sprzętu filmowego i telewizyjnego, rekwizytów teatralnych, instrumentów muzycznych, sprzętu sportowego, aparatury badawczej, w celu realizacji konkretnego zamierzenia, takiego jak: występ, zawody sportowe, montaż i demontaż obudowy lub wyposażenia wystawy.

Zasadą jest, że towary przewożone z użyciem karnetu ATA powinny wrócić w niezmienionej postaci do kraju, z którego zostały wysłane. Dlatego Karnety ATA nie mogą być stosowane w przypadku towarów spożywczych, przeznaczonych do sprzedaży, przetworzenia, modernizacji lub naprawy.

Karnet ATA jest ważny przez 12 miesięcy od daty wydania. Termin ten nie może być przedłużany. Jednak przy wywozie towarów poza Unię Europejską urząd celno-skarbowy wyznacza termin – krótszy niż rok – w którym towary powinny być przywiezione z powrotem. Jeżeli przekroczysz ten termin, musisz zapłacić opłaty celne.

Na podstawie karnetu ATA można wywieźć towar do jednego lub kilku państw spoza Unii Europejskiej.

Pamiętaj! Karnet ATA może być wykorzystywany wielokrotnie w okresie ważności pod warunkiem, że lista towarów, których on dotyczy, nie ulegnie zmianie.

Karnet ATA może uzyskać każdy przedsiębiorca po przedłożeniu dokumentów rejestracyjnych firmy, takich jak: wyciąg z KRS czy CEIDG i numer NIP. Karnet dotyczy konkretnych towarów, które podasz we wniosku. Wydawanie karnetów ATA jest odpłatne.

W Polsce wydawaniem karnetów ATA zajmuje się Krajowa Izba Gospodarcza.

Przeczytaj, w których państwach możesz się posługiwać karnetami ATA.

Świadectwa pochodzenia polskich towarów

Na mocy umów międzynarodowych poszczególne kraje bądź grupy krajów przyznają preferencje celne dla towarów z konkretnych krajów lub ich grup. Preferencje te mogą polegać na przyznawaniu niższych stawek celnych – ogólnie lub dla określonych ilościowo lub wartościowo kontyngentów towarów.

Informacje o międzynarodowych porozumieniach dotyczących preferencji celnych dla Polski i państw Unii Europejskiej znajdziesz na portalu podatkowym Ministerstwa Finansów.

W praktyce, żeby zastosować te preferencje, trzeba udokumentować pochodzenie towarów. To oznacza, że importer może zastosować preferencyjne stawki cła na towary zakupione od polskiego eksportera, jeżeli eksporter uzyska certyfikat preferencyjnego pochodzenia towarów. Taki certyfikat – zwany świadectwem preferencyjnym – potwierdza, że towar spełnia szczegółowe wymogi dotyczące jego pochodzenia, przewidziane w międzynarodowych umowach handlowych, a w szczególności to, że został w całości wyprodukowany w Unii Europejskiej lub został przetworzony w stopniu wystarczającym, żeby uznać go za towar unijny.

Świadectwa preferencyjne wydają urzędy celno-skarbowe.

Ważne! Jeżeli dana firma uzyska status upoważnionego eksportera, może sama deklarować pochodzenie towarów na fakturze.

Przeczytaj, jak uzyskać status upoważnionego eksportera.

Istnieją też świadectwa niepreferencyjne, które potwierdzają unijne pochodzenie towaru, ale nie dają importerowi prawa do stosowania obniżonych stawek cła w jego kraju. Tego sposobu dokumentowania może wymagać kontrahent. Obowiązek ten może wynikać z różnych dokumentów – akredytywy, kontraktu czy też korespondencji.

Wystawianie niepreferencyjnych świadectw leży w gestii instytucji samorządu gospodarczego, które posiadają odpowiednie kompetencje oraz rozwiniętą sieć współpracy z podobnymi instytucjami na świecie .

W Polsce uprawnienia do wystawiania takich świadectw pochodzenia ma Krajowa Izba Gospodarcza.

Świadectwa fitosanitarne w eksporcie roślin i produktów roślinnych

Jeśli planujesz eksport lub reeksport roślin, produktów roślinnych z Polski poza Unię Europejską, to świadectwo fitosanitarne dla eksportu lub świadectwo dla reeksportu musisz mieć, jeśli wymaga tego państwo do którego eksportujesz. Tym obowiązkiem są objęte także inne przedmioty podlegające przepisom fitosanitarnym, w tym ziarna zbóż, ziemia do uprawy czy podłoża uprawowe.

Pamiętaj! Nie potrzebujesz świadectwa, jeśli chcesz wywozić rośliny lub produkty roślinne do Szwajcarii lub przewozisz je między państwami Unii Europejskiej.

Świadectwo fitosanitarne to dokument potwierdzający stan zdrowotności roślin i produktów roślinnych. Jego wystawienie jest uzależnione od spełnienia wymagań fitosanitarnych państwa importującego, określonych dla eksportowanych lub reeksportowanych towarów. Znajdziesz je na stronie internetowej Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN).

Świadectwa fitosanitarne wydają wojewódzkie inspektoraty ochrony roślin i nasiennictwa. Jeśli chcesz je uzyskać, musisz złożyć wniosek wraz z dokumentami potwierdzającymi między innymi przeprowadzenie zabiegów oczyszczania lub odkażania, jeżeli takie zabiegi są wymagane przez państwo trzecie. Wojewódzki inspektor ochrony roślin przed wydaniem świadectwa przeprowadza kontrole fitosanitarną roślin lub innych produktów, których dotyczy świadectwo.

Przeczytaj:

• jak uzyskać świadectwo fitosanitarne
• więcej o procedurze wydawania świadectw fitosanitarnych na stronie internetowej PIORiN.

Potwierdzanie jakości handlowej polskich towarów spożywczych

Jeśli eksportujesz produkty spożywcze, możesz potrzebować oficjalnego świadectwa potwierdzającego jakość tych towarów. Nie jest to obowiązkowe, jednak może być atutem dla partnerów handlowych.

Ocena jakości handlowej to sposób sprawdzenia, czy twoje artykuły rolno-spożywcze spełniają wymagania dotyczące jakości, określone w ustawie o jakości handlowej towarów rolno-spożywczych.

Do oceny można zgłosić: produkty rolne, runo leśne, dziczyznę, organizmy morskie i słodkowodne w postaci surowców, półproduktów oraz wyrobów gotowych otrzymywanych z tych surowców i półproduktów, w tym środki spożywcze (na przykład: przetwory z owoców i warzyw, jaja, mięso i przetwory mięsne, ryby i przetwory rybne, przetwory mleczne, przetwory garmażeryjne, przetwory zbożowe, wyroby piekarskie, koncentraty spożywcze, słodycze, herbatki owocowe, miód, tłuszcze roślinne, soki, piwo, napoje bezalkoholowe i alkoholowe).

Wystawianiem świadectw zajmują się Wojewódzkie Inspektoraty Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych.

Aby uzyskać świadectwo, powinieneś wystąpić z wnioskiem do Inspektoratu i przygotować do oceny partię towaru, którego świadectwo ma dotyczyć. Ocena może odbyć się w miejscu, które zapewnia do tego warunki (na przykład możliwości techniczne, wymogi bezpieczeństwa i higieny pracy inspektora).

Świadectwo potwierdzające jakość artykułów rolno-spożywczych dotyczy tylko danej partii towaru zgłoszonej do procedury wystawienia świadectwa. Według urzędowego wzoru jest wystawiane w trzech językach: polskim, angielskim i rosyjskim.

Pozwolenie na uszlachetnianie bierne

Uszlachetnianie bierne to jedna ze specjalnych procedur celnych, umożliwiająca wywóz towarów poza Unię Europejską w celu ich przetwarzania, a następnie przywozu w formie przetworzonej.

Korzyść polega na tym, że towary przywożone po przetworzeniu są częściowo lub całkowicie zwolnione z cła. Ta procedura jest lustrzanym odbiciem procedury uszlachetniania czynnego. Uszlachetnianie czynne polega na zwolnieniu z cła importowanych komponentów, które następnie są wywożone w formie gotowych wyrobów. Gdy przedsiębiorca z Unii Europejskiej stosuje procedurę uszlachetniania biernego, to jego partner spoza Unii może stosować w swoim kraju procedurę analogiczną do uszlachetniania czynnego, choć w różnych krajach bywa ona różnie nazywana.

Pozwolenie na stosowanie uszlachetniania biernego uzyskasz od swojego lokalnego urzędu celno-skarbowego.

Uwaga! Procedury uszlachetniania biernego nie można stosować do :

• towarów, których wywóz wiąże się ze zwrotem lub umorzeniem należności celnych przywozowych
• towarów, które przed wywozem zostały dopuszczone do obrotu z zastosowaniem zwolnienia z cła lub obniżonej stawki celnej ze względu na ich końcowe przeznaczenie, tak długo jak cele tego końcowego przeznaczenia nie zostały osiągnięte, chyba że towary te muszą zostać poddane naprawie
• towarów, których wywóz wiąże się z udzieleniem refundacji wywozowych.

Ważne! Jeżeli celem procedury uszlachetniania biernego jest naprawa, towary czasowo wywożone muszą być zdatne do naprawy, a sama procedura nie może zostać wykorzystana do podniesienia wydajności technicznej towarów.

Urząd wyda ci pozwolenie na uszlachetnianie bierne najdłużej na 5 lat. W przypadku wrażliwych towarów rolnych (ich wykaz znajdziesz w rozporządzeniu 2015/2446) termin ten nie może przekroczyć 3 lat.

Jeśli urząd miałby wydać ci niekorzystną decyzję, to wcześniej cię powiadomi i da możliwość przedstawienia swojego stanowiska (prawo do bycia wysłuchanym). Na przedstawienie swoich racji masz zazwyczaj 30 dni. Po upływie tego terminu urząd wyda:

• pozwolenie (jeśli przekonasz go do swoich racji) albo
• decyzję odmowną.

Stosowanie procedury uszlachetniania biernego oznacza obowiązek prowadzenia ewidencji, ujmującej między innymi identyfikację towarów objętych tą procedurą i charakteru operacji przetwarzania, jakim podlegają.

Przeczytaj:

• jak uzyskać pozwolenie na uszlachetnianie bierne
• o szczegółowych wymogach stosowania uszlachetniania biernego na portalu podatkowym Ministerstwa Finansów.

Eksport na zasadach preferencyjnych – umowy handlowe Unii Europejskiej

Unia Europejska zawarła z różnymi państwami wiele porozumień dotyczących preferencyjnego traktowania celnego określonych grup towarów. Dla polskiego eksportera oznacza to, że jego towary, o ile tylko mają potwierdzone unijne pochodzenie, mogą korzystać z zerowych albo obniżonych ceł w państwie, do którego dostarcza towary.

Umów tych jest wiele, a na szczególną uwagę zasługują te, które weszły w życie w ostatnich latach i dla wielu przedsiębiorców mogą być mniej znane niż te funkcjonujące od dawna.

Umowa o wolnym handlu Unii Europejskiej z Japonią obowiązuje od 1 lutego 2019 roku i przewiduje dla większości towarów całkowitą, a dla niektórych częściową liberalizację handlu. Istotna w tej umowie jest możliwość dokumentowania pochodzenia towarów o wartości do 6 tys. euro w uproszczony sposób – poprzez oświadczenie na fakturze. W przypadku większych partii towarów ta forma dokumentacji jest możliwa po zarejestrowaniu się w systemie REX.

Umowa handlowa między Unią Europejską a Singapurem obowiązuje od 21 listopada 2019 roku i jest jedną z pierwszych dwustronnych umów nowej generacji. Oprócz klasycznego zniesienia ceł i barier pozataryfowych w handlu towarami i usługami zawiera ważne przepisy dotyczące ochrony własności intelektualnej, liberalizacji inwestycji, zamówień publicznych, konkurencji i zrównoważonego rozwoju. Umowa ta, podobnie jak ta z Japonią, przewiduje uproszczone potwierdzanie pochodzenia towarów o wartości do 6 tys. Euro.

W dniu 1 sierpnia 2020 roku weszła w życie umowa o wolnym handlu Unii Europejskiej z Wietnamem. W wyniku porozumienia zostały zniesione niemal wszystkie ograniczenia celne dla wzajemnej wymiany handlowej. W chwili wejścia umowy w życie Wietnam zliberalizował ponad 65% stawek na przywóz towarów z Unii, a pozostałe zobowiązania zostaną zrealizowane w okresie przejściowym, trwającym do 10 lat. Najbardziej korzystne zmiany dotyczące produktów eksportowanych z Polski do Wietnamu obejmują miedzy innymi: nabiał, leki, ryby, maszyny i urządzenia. Potwierdzanie unijnego pochodzenia również może następować w uproszczony sposób, czyli przez deklarację eksportera na fakturze (dla towarów o wartości do 6 tys. euro).

Przeczytaj więcej o unijnych umowach handlowych z różnymi krajami i o preferencjach celnych znajdziesz na portalu podatkowym Ministerstwa Finansów.

Brexit – zmiany w dostępie do rynku brytyjskiego po 1 stycznia 2021

Od 1 stycznia 2021 roku terytorium Wielkiej Brytanii przestało być częścią wspólnego obszaru celnego Unii Europejskiej. Dlatego wywóz towarów do Wielkiej Brytanii podlega procedurom celnym – eksportowym po stronie unijnej i importowym po stronie brytyjskiej.

W brytyjsko-unijnej umowie o handlu i współpracy, w części dotyczącej handlu jest stwierdzenie, że ceł się nie pobiera. Ta zasada dotyczy jednak tylko towarów, które mają status towarów pochodzących z obszaru Wielkiej Brytanii i Unii Europejskiej. Chodzi o takie towary, które zostały tam wyprodukowane w całości albo przy spełnieniu specjalnych reguł pochodzenia. Reguły pochodzenia określają, jakie procesy powinny przejść surowce lub półprodukty, żeby uzyskać ten status. Takie procesy muszą wykraczać poza prosty montaż z półproduktów przywiezionych z innego kraju.

Jeśli zatem w Polsce zostanie przeprowadzony prosty montaż z podzespołów elektronicznych pochodzących z Chin, a gotowy produkt jest wysłany do Wielkiej Brytanii, to może nie uzyskać statusu produktu pochodzącego z Unii Europejskiej i może podlegać brytyjskiemu cłu. Podobne zjawisko wystąpi także w odwrotnej sytuacji: towary wyprodukowane w Zjednoczonym Królestwie, które nie zyskają brytyjskiego pochodzenia, też mogą być oclone przy odprawie importowej w Unii Europejskiej.

Przed brexitem wiele polskich firm dostarczało swoje towary brytyjskim odbiorcom w formule „pod drzwi”: klient zamawiał towar bezpośrednio od dostawcy i dostawał go pod wskazanym adresem, nie zajmując się żadnymi formalnościami związanymi z przewozem. Po brexicie co do zasady odbiorca w Wielkiej Brytanii powinien dokonać odprawy celnej towarów zamawianych z zagranicy.

Jeśli chcesz dostarczać towary nadal w formule „pod drzwi”, powinieneś:

• zarejestrować się dla celów cła i VAT w Wielkiej Brytanii
• uzyskać tamtejszy numer EORI
• odprawiać towary w brytyjskim urzędzie celnym.

Przeczytaj więcej o sprawach celnych związanych z eksportem do Wielkiej Brytanii.