Uzyskaj nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym

Gdy prowadzisz biznes, może dojść do sporu miedzy tobą a twoim klientem. Najczęściej takie spory dotyczą rozliczeń finansowych, w tym zaległości w zapłacie. Swoje pieniądze możesz odzyskać w sądzie. Jednym ze sposobów jest postępowanie nakazowe. Sprawdź, na czym ono polega.

Jak załatwić sprawę

Co powinieneś wiedzieć i kto może skorzystać z usługi

Na czym polega postępowanie nakazowe

Postępowanie nakazowe umożliwia szybkie rozpoznanie sprawy, ponieważ sąd orzeka bez przeprowadzania rozprawy, na podstawie załączonych do pozwu dokumentów.

W tym trybie, co do zasady, możesz dochodzić roszczenia pieniężnego albo świadczenia innych rzeczy zamiennych.

Rzeczy zamienne to rzeczy, które nie są w obrocie traktowane  indywidulanie, nie wyróżniają się szczególnymi, indywidulanymi cechami, na przykład samochody produkowane seryjnie, sprzęt elektroniczny.

Nakaz zapłaty z chwilą wydania stanowi tytuł zabezpieczający wykonalny bez nadawania mu klauzuli wykonalności. Taki tytuł oznacza, że twoje roszczenie pieniężne może być zabezpieczone przez komornika, na przykład poprzez zajęcie:

• ruchomości
• wynagrodzenia za pracę
• wierzytelności z rachunku bankowego albo innej wierzytelności
• innego prawa majątkowego.

Wyjątkiem jest nakaz zapłaty wydany na podstawie weksla lub czeku. Taki nakaz jest tytułem egzekucyjnym, który stanowi podstawę do nadania klauzuli wykonalności.

Przeczytaj, jak złożyć wniosek o nadanie klauzuli wykonalności i uzyskać tytuł wykonawczy.

Kiedy sąd może rozpatrywać sprawę w postępowaniu nakazowym

Jeśli chcesz, żeby sąd rozpoznał twoją sprawę w postępowaniu nakazowym, musisz złożyć pisemny wniosek w pozwie.

Do pozwu dołącz dokument, z którego wynika twoje roszczenie. Sąd będzie rozpatrywał sprawę w postępowaniu nakazowym, tylko gdy twoje żądanie wynika z jednego z poniższych dokumentów:

• dokumentu urzędowego, na przykład aktu notarialnego, wyciągu z ksiąg bankowych
• zaakceptowanego przez dłużnika rachunku
• wezwania dłużnika do zapłaty z pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu
• weksla, czeku, warrantu lub rewersu należycie wypełnionego, do których prawdziwości i treści nie ma wątpliwości
• umowy, dowodu spełnienia wzajemnego świadczenia niepieniężnego, dowodu doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, jeżeli powód dochodzi należności zapłaty świadczenia pieniężnego w rozumieniu ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, lub też odsetek w transakcjach handlowych albo rekompensaty, o których mowa w tej ustawie

Na czym polega przedawnienie roszczeń

Pamiętaj, że roszczenia majątkowe (pieniężne) ulegają przedawnieniu.

Terminy przedawnienia różnią się w zależności od roszczenia. Co do zasady roszczenia przedawniają się po 6 latach, chyba że w przepisach wskazany został inny, najczęściej krótszy termin. Na przykład roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz roszczenia związane ze świadczeniami okresowymi przedawniają się po 3 latach, a z tytułu umowy sprzedaży - po 2 latach.

Przedawnienie roszczenia nie powoduje jednak jego automatycznego wygaśnięcia - wierzyciel wciąż może go dochodzić, na przykład w postępowaniu cywilnym. Dłużnik może się jednak uchylić od zaspokojenia takiego roszczenia podnosząc zarzut przedawnienia. To go nie zwolni od świadczenia, ale spowoduje, że może uniknąć zapłaty. W praktyce po upływie terminu przedawnienia dochodzenie roszczeń może być niemożliwe.

Kiedy bieg przedawnienia zostaje przerwany 

Bieg przedawnienia może być przerwany. Przerwę powoduje:

• każda czynność przed sądem (lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju) albo
• każda czynność przed sądem polubownym – przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia, ustalenia, zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia albo
• uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje, albo
• wszczęcie mediacji

Słowniczek

Powód – osoba, która wnosi sprawę do sądu np. przedsiębiorca, któremu nie zapłacono za fakturę.

Pozwany – osoba, przeciwko której powód kieruje sprawę do sądu.

Strony postępowania sądowego – powód i pozwany.

Pozew – dokument, który powód składa w sądzie w celu rozpoczęcia postępowania sądowego. W pozwie trzeba dokładnie określić czego i od kogo żądamy.

Wartość przedmiotu sporu – jest to kwota, o którą toczysz spór w sądzie. W przepisach prawa są szczegółowe zasady jak obliczać wartość przedmiotu sporu. Przykładowo do wartości przedmiotu spory nie dolicza się odsetek. Prawidłowe ustalenie wartości przedmiotu sporu jest bardzo ważne, ponieważ decyduje np. o tym do jakiego sądu możesz skierować sprawę (sąd rejonowy lub okręgowy), albo o wysokości opłaty od pozwu.

Kiedy powinieneś załatwić sprawę

Najlepiej zabezpieczysz swoje interesy, gdy wniesiesz pozew przed przedawnieniem się roszczenia.

Gdzie załatwisz sprawę

Usługę można zrealizować w:

• sądy okręgowe
• sądy rejonowe

Co zrobić krok po kroku

1. Złóż pozew do sądu

Twój pozew – tak jak każde pismo procesowe złożone do sądu musi zawierać określone informacje. Przeczytaj co musi zawierać pozew.

Pamiętaj żeby wskazać, w jaki sposób chcesz zabezpieczyć swoje roszczenie. W celu zabezpieczenia roszczeń pieniężnych możesz wybrać jeden z poniższych sposobów:

• zajęcie ruchomości, wynagrodzenia za pracę, wierzytelności z rachunku bankowego albo innej wierzytelności lub innego prawa majątkowego
• obciążenie nieruchomości obowiązanego hipoteką przymusową
• ustanowienie zakazu zbywania lub obciążania nieruchomości, która nie ma urządzonej księgi wieczystej lub której księga wieczysta zaginęła lub uległa zniszczeniu;
• obciążenie statku albo statku w budowie hipoteką morską
• ustanowienie zakazu zbywania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu
• ustanowienie zarządu przymusowego nad przedsiębiorstwem lub gospodarstwem rolnym obowiązanego albo zakładem wchodzącym w skład przedsiębiorstwa lub jego częścią albo częścią gospodarstwa rolnego obowiązanego.

Dokumenty

Jeżeli w swoim pozwie powołujesz się na dokumenty (na przykład umowy, faktury), dołącz je do pozwu w oryginale lub w uwierzytelnionej kopii. Pamiętaj, że jeśli zażąda tego twój przeciwnik, to będziesz musiał przedstawić oryginały tych dokumentów.

Do pozwu dołącz również jego odpis (lub odpisy – tyle, ilu jest pozwanych) wraz z odpisami wszystkich załączników, jak też pełnomocnictwo, albo uwierzytelniony odpis pełnomocnictwa, jeżeli pozew wnosi pełnomocnik, który wcześniej nie złożył pełnomocnictwa. W tej sytuacji, do pozwu dołącz dowód uiszczenia opłaty skarbowej za udzielenie pełnomocnictwa.

Jeżeli w twoim pozwie są braki formalne lub jeżeli nie zapłacisz opłaty od pozwu, przewodniczący wezwie cię do poprawienia, uzupełnienia lub opłacenia pozwu w ciągu tygodnia. Jeśli tego nie zrobisz, sąd zwróci ci pozew.

Termin

Najlepiej zabezpieczysz swoje interesy, gdy wniesiesz pozew przed przedawnieniem się roszczenia.

2. Sąd wyda nakaz zapłaty

Odpis nakazu zapłaty otrzymuje powód i pozwany.

Jeśli po wydaniu prawomocnego wyroku twój dłużnik nadal nie zapłaci zaległych pieniędzy, możesz skierować sprawę do komornika w celu uzyskania zabezpieczenia swojego roszczenia. 

Pamiętaj! W przypadku gdy nakaz zapłaty został wydany na podstawie weksla lub czeku, stanowi on tytuł egzekucyjny, dlatego przed udaniem się do komornika uzyskaj tytuł wykonawczy.

Dokumenty

Termin

Termin wydania i doręczenia nakazu zapłaty stronom jest uzależniony od liczby spraw wpływających do danego sądu.

3. Rozprawa w sądzie

W sytuacji, gdy sąd nie wyda nakazu zapłaty, albo pozwany skutecznie wniesie zarzuty, zostanie wyznaczona rozprawa. 

Rozprawa odbywa się w ten sposób, że po wywołaniu sprawy strony – najpierw powód, a potem pozwany – zgłaszają ustnie swoje żądania i wnioski oraz przedstawiają twierdzenia i dowody na ich poparcie. Strony mogą wskazywać podstawy prawne swoich żądań i wniosków. Każda ze stron wypowiada się co do twierdzeń strony przeciwnej. Dodatkowo rozprawa obejmuje, w zależności od okoliczności, postępowanie dowodowe.

Termin

Termin rozprawy wyznacza przewodniczący.

4. Zamknięcie rozprawy i wydanie wyroku

Po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok. Sąd w wyroku w całości lub w części utrzymuje w mocy nakaz zapłaty albo go uchyla i orzeka o żądaniu pozwu. Sąd może również uchylić nakaz zapłaty i odrzucić pozew lub umorzyć postępowanie.

Jeżeli zależy ci na poznaniu szczegółowego uzasadnienia wyroku, złóż pisemny wniosek o doręczenie wyroku z uzasadnieniem. Wniosek o uzasadnienie będzie niezbędny, jeżeli będziesz chciał odwołać się od wyroku. Taki wniosek trzeba złożyć w ciągu 7 dni od dnia ogłoszenia wyroku.

Dokumenty

Ile zapłacisz

• 1/4 opłaty sądowej, która uzależniona jest od wartości przedmiotu sporu:
  • 30 zł – dla przedmiotu sporu do 500 zł 
  • 100 zł – dla przedmiotu sporu od ponad 500 zł do 1500 zł
  • 200 zł – dla przedmiotu sporu od ponad 1500 do 4000 zł 
  • 400 zł – dla przedmiotu sporu od ponad 4000 zł do 7500 zł 
  • 500 zł – dla przedmiotu sporu od ponad 7500 zł do 10 000 zł
  • 750 zł – dla przedmiotu sporu od ponad 10 000 zł do 15 000 zł 
  • 1000 zł – dla przedmiotu sporu od ponad 15 000 zł do 20 000 zł 
  • 5% wartości przedmiotu sporu i nie więcej niż 200 tys. zł – dla przedmiotu sporu ponad  20 000 zł. 

Na przykład, jeśli domagasz się zapłaty za zaległą fakturę na kwotę 20 tys. zł, to opłata od pozwu w postępowaniu nakazowym wyniesie 250 zł (1/4 x 1000 zł). Opłata nie może być niższa niż 30 zł. Opłatę zaokrągla się w górę do pełnego złotego. 

Pozew trzeba opłacić, ponieważ bez opłaty sąd nie wykona żadnej czynności. Jeżeli pozwany przegra sprawę, to będzie on zobowiązany zwrócić ci koszty poniesione na skierowanie sprawy do sądu.

Opłatę sądową możesz opłacić w kasie sądu, w którym składasz pozew, robiąc przelew na konto tego sądu lub za pomocą znaków sądowych, które możesz zakupić na dedykowanej stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości.

• 17 zł – opłata skarbowa za pełnomocnictwo (opcjonalnie) 

Jeżeli do sądu składasz pełnomocnictwo to musisz je opłacić. Nie zapłacisz za pełnomocnictwo udzielone mężowi, żonie, dzieciom, rodzicom, dziadkom, wnukom lub rodzeństwu.

Gdzie zapłacić: opłatę skarbową za pełnomocnictwo wpłać na konto urzędu miasta lub gminy, właściwego dla siedziby sądu, w którym składasz pełnomocnictwo. Numer konta sprawdzisz na stronie internetowej sądu, urzędu miasta lub gminy. Na przykład, jeśli pełnomocnictwo składasz do Sądu Poznań - Stare Miasto w Poznaniu to opłatę zapłać na konto Urzędu Miasta Poznania.

Praktyczne informacje na temat pełnomocnictwa.

Ile będziesz czekać

Nie można powiedzieć, ile dokładnie będzie trwała twoja sprawa w sądzie. To zależy od wielu czynników, między innymi od tego ile trzeba przeprowadzić dowodów (na przykład zeznań świadków), czy wymaga przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego.

Pierwsze posiedzenie wyznaczone w celu wydania nakazu zapłaty, rozpoznania sprawy lub nadania jej innego biegu powinno odbyć się nie później niż dwa miesiące od dnia wniesienia pozwu, a jeżeli pozew był dotknięty brakami - od dnia ich usunięcia.

Jak możesz się odwołać

Od wyroku sądu pierwszej instancji możesz złożyć apelację do sądu drugiej instancji. 

Apelację od wyroku sądu rejonowego rozpoznaje sąd okręgowy, a od wyroku sądu okręgowego jako sądu pierwszej instancji – sąd apelacyjny. 

Apelację wnosi się do sądu, który wydał zaskarżony wyrok, w terminie dwóch tygodni od doręczenia wyroku z uzasadnieniem. Jeżeli nie złożysz wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem, to termin do wniesienia apelacji biegnie od dnia, w którym upłynął termin do złożenia takiego wniosku.

Warto wiedzieć

Jeżeli w pozwie nie zamieścisz wniosku o rozpoznanie sprawy w postępowaniu nakazowym, sąd z urzędu będzie badał czy może wydać wyrok w postępowaniu upominawczym.

Zwolnienie z opłaty sądowej 

Jeśli jesteś przedsiębiorcą wpisanym do CEIDG, możesz ubiegać się o zwolnienie od kosztów sądowych. W tym celu złóż przed sądem oświadczenie, z którego będzie wynikać, że nie jesteś w stanie ponieść tych kosztów bez uszczerbku dla utrzymania siebie i rodziny. Do wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych dołącz oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania. 

Oświadczenie sporządź na wzorze, który dostaniesz w sądzie.

Skarga kasacyjna

Od wydanego przez sąd drugiej instancji prawomocnego wyroku może przysługiwać skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego. Skarga kasacyjna nie przysługuje od wszystkich wyroków. Przykładowo, skargi nie można składać w sprawach o prawa majątkowe (np. zapłatę zaległej faktury), w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż 50 tys. zł.

Pamiętaj, że w postępowaniu przed Sądem Najwyższym obowiązkowo musisz być reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika (radcę prawnego lub adwokata).