Jak przygotować biznesplan
Biznesplan to plan powstania i rozwoju twojej przyszłej firmy – pokazuje jak dotrzeć do celów, które chcesz osiągnąć. Pozwala też zweryfikować czy pomysł na biznes ma szansę powodzenia oraz zaplanować kolejne działania. Sprawdź, jak przygotować biznesplan dla twojej firmy.
Co to jest biznesplan
Biznesplan ma cię przygotować do otworzenia i prowadzenia firmy oraz dać ci podstawę do podejmowania kolejnych decyzji biznesowych. Biznesplan, zwłaszcza w początkowym okresie działalności, to mapa potrzeb firmy. Dla młodego przedsiębiorcy to także kierunkowskaz – określenie celów i działań do podjęcia pomaga trzymać się raz obranej drogi.
Biznesplan pokaże ci:
- jakie masz oczekiwania w związku z prowadzeniem działalności
- jakie cele chcesz osiągnąć i jaki biznes chcesz zbudować
- twoje konkretne działania biznesowe jako przyszłego przedsiębiorcy.
Praca nad biznesplanem to proces systematycznej analizy, dzięki któremu udoskonalisz swój pomysł i zapewnisz mu większe szanse powodzenia. W tym procesie ustalisz :
- dlaczego twoje przedsięwzięcie ma szansę na sukces
- co sprawia, że twój pomysł na biznes jest inny niż wszystkie
- jaka jest wizja rozwoju twojego biznesu
- co wyróżni twój produkt lub usługę na tle konkurencji
- jakie są główne oczekiwania twoich przyszłych klientów
- jaką będziesz mieć konkurencję i czego możesz się od niej nauczyć
- jak skutecznie się promować
- czy twoje kwalifikacje są wystarczające do realizacji twojego pomysłu
- jakich partnerów biznesowych potrzebujesz
- czy twoje przedsięwzięcie ma słabe strony
- jakiego kapitału potrzebujesz i na jaki zysk możesz liczyć
- ile czasu potrzebujesz, aby otworzyć swój biznes.
Na każdym etapie tworzenia biznesplanu sięgaj do aktualnych danych. Sytuacja na rynku szybko się zmienia – doświadczenie i informacje nawet sprzed kilku lat mogą nie być już aktualne.
Pamiętaj! Otwieranie firmy bez rzetelnego biznesplanu jest dużym ryzykiem.
Dla kogo jest biznesplan
Biznesplan przygotowujesz dla siebie i swojej firmy, dlatego możesz korzystać z dowolnego wzoru lub stworzyć własny układ. Najważniejsze, żeby były w nim zamieszczone informacje i dane, które pozwolą ocenić potencjał twojego pomysłu na biznes.
Biznesplan musi być czytelny i zrozumiały – zwłaszcza że będziesz do niego wracać po jakimś czasie. Powinien zawierać wszystkie informacje, które będą ci potrzebne do oceny pomysłu biznesowego i szans jego realizacji.
Biznesplanu może wymagać instytucja zewnętrzna, od której chcesz otrzymać pieniądze na finansowanie i rozwój biznesu. Taki dokument musisz na przykład przygotować jeśli starasz się o środki na otwarcie działalności gospodarczej z urzędu pracy. Jeżeli biznesplan przygotowujesz dla takiej instytucji, sprawdź, czy ma własny wzór (zestaw pytań i informacji w określonym układzie). Jeśli tak, powinieneś z niego skorzystać.
Przeczytaj więcej o dofinansowaniu na start biznesu.
Nie kopiuj już istniejących biznesplanów. Biznesplan musi być dobrze przemyślany, rzetelnie opracowany, a przede wszystkim powinien odpowiadać twojemu pomysłowi na biznes. Skopiowany cudzy plan nie przygotuje cię do prowadzenia własnej działalności. To, że ktoś świadczy tę samą usługę, nie oznacza, że realizuje ją w takich samych realiach rynkowych.
Dlaczego warto mieć biznesplan
Formalności związane z otwarciem firmy, nie są skomplikowane - przede wszystkim można to zrobić online.
Zdecydowanie trudniejsze jest faktyczne prowadzenie firmy, kiedy trzeba podejmować konkretne decyzje, często związane z wymiernymi kosztami, a jeden krok pociąga za sobą szereg konsekwencji. Z wcześniej przygotowanym biznesplanem takie decyzje są łatwiejsze.
Widać też, kiedy coś nie wychodzi zgodnie z planem. To pozwala na szybszą reakcję i - na przykład - na zmianę pierwotnych założeń
Oczywiście entuzjastyczne podejście do własnego pomysłu jest ważne, ale zbyt optymistyczna ocena i myślenie „jakoś to będzie” jest też bardzo ryzykowne. Biznesplan pozwala zweryfikować oraz urealnić plany i oczekiwania przyszłych przedsiębiorców – to, co wydaje się dobrym pomysłem na firmę, może okazać się złym wyborem, jeśli świadomie i konsekwentnie poszukasz danych o rynku, na którym chcesz działać, i udzielisz odpowiedzi na wszystkie kluczowe pytania dotyczące przyszłej działalności.
Przy tworzeniu biznesplanu patrz w przyszłość – zastanów się, jak chcesz rozwijać firmę (zarówno w średniej, jak i w dłuższej perspektywie), jak budować jej markę i rozwijać produkty lub usługi. Zacznij od myślenia o pierwszych miesiącach działania firmy. Ale odpowiedz również na pytanie, jak twoja firma ma działać za kilka lat.
Nie bój się planować celów, ale systematycznie sprawdzaj, czy zbliżasz się do ich realizacji. Jeśli nie powiesz sobie konkretnie, jakie rezultaty chcesz osiągnąć, trudno będzie ci stwierdzić, czy twoja firma odnosi autentyczny sukces.
Zakładanie firmy to nie tylko rejestracja działalności, ale przede wszystkim: pomysł + planowanie + strategia + wykonanie.
- Pomysł to twoja koncepcja, co chcesz robić w ramach prowadzonej działalności.
- Planowanie to określenie, co musisz zrobić, żeby rozpocząć realizację swojego pomysłu.
- Strategia to powiedzenie sobie, co jest ci potrzebne i jak chcesz to zrobić.
- Wykonanie to realizacja poszczególnych zadań, zgodnie z harmonogramem.
Od czego zacząć
Solidne przemyślenie tego, co chcesz robić, w jaki sposób i w jakim otoczeniu będziesz rozwijać swoją działalność, to pierwszy etap, który przygotuje cię do stworzenia biznesplanu.
Na początek potrzebujesz dobrze zarysowanej ramy działania - na tym etapie tworzysz ogólny obraz swojej firmy. Do szczegółów przejedziesz w kolejnych krokach.
Na początek odpowiedz na pytania:
- Jaka praca będzie sprawiała ci przyjemność i co tak naprawdę chcesz robić?
- Co umiesz robić najlepiej?
- Czym będzie zajmowała się twoja firma? Czy chcesz coś produkować, sprzedawać lub świadczyć usługi? W jakim sektorze?
- Na jakim obszarze będzie działać twoja firma? Czy ma to być biznes lokalny, czy zasięg twojej działalności będzie szerszy? Na przykład czy otwierasz zakład fryzjerski na osiedlu, gdzie mieszkasz i działasz dla klientów z okolicy, czy planujesz sprzedawać internetowo artykuły w całej Polsce lub za granicą?
- Jakie chcesz odnieść korzyści, przede wszystkim ile chcesz zarabiać w pierwszych miesiącach działalności, a ile w kolejnych?
- Czy są jakieś niestandardowe usługi lub korzyści, które możesz zaoferować klientom? Na przykład:
- jeśli otworzysz salon fryzjerski, to zorganizujesz kącik zabaw dla dzieci, żeby rodzice mogli przychodzić z dziećmi; będziesz znać najnowsze trendy w strzyżeniu i farbowaniu i zaoferujesz szeroki wachlarz usług
- jeśli będziesz wypożyczać sprzęt lub maszyny, klient będzie mógł skorzystać z możliwości zamówienia lub rezerwacji przez internet 24/7.
- Jakie są twoje cele i w jaki sposób zamierzasz je osiągnąć? Te cele powinny być mierzalne, na przykład „planuję obsługiwać 50 klientów miesięcznie”; „co miesiąc pozyskam minimum 5 nowych klientów”.
O celach biznesowych często mówi się, że powinny być SMART. To skrót pochodzący od angielskich słów:
S - Specific, czyli konkretny, szczegółowy
M - Measurable, czyli mierzalny
A - Achievable, czyli osiągalny
R - Relevant, czyli istotny
T - Time-based, czyli określony w czasie.
Potem poznaj opinię innych osób na temat twojego pomysłu. To pierwsza weryfikacja rynku – ważna, bo ułatwia spojrzenie na pomysł oczami potencjalnych klientów. Możesz zapytać kilka osób, co sądzą o twoim pomyśle i jak go rozumieją. To pozwala nabrać dystansu do całego przedsięwzięcia. Jeżeli więc masz już pomysł:
- umów się na rozmowę z kilkoma osobami i zapytaj co sądzą o twojej ofercie lub usłudze
- poproś, aby powiedzieli, co im się najbardziej podoba, a co wymaga zmiany
- zapytaj, co sprawiłoby, że zechcieliby skorzystać z twojej usługi lub produktu i ile byliby gotowi za nie zapłacić
- spisz wszystkie odpowiedzi.
Pierwszy krok – co chcesz sprzedawać
Zaplanuj i określ:
- Co będzie źródłem twoich dochodów?
- Jaki rodzaj usług lub produktów zamierzasz sprzedawać i czy w obecnych realiach rynkowych mają one szansę cieszyć się zainteresowaniem klientów?
- Co będzie stanowić twoją przewagę konkurencyjną i może cię wyróżnić na rynku, jakie unikalne cechy będzie mieć twoja oferta (na przykład: kącik dla dzieci, dodatkowe promocje, elastyczne godziny obsługi klienta, szybkie terminy realizacji, cena)?
- Dlaczego wnie z twojej usługi mają skorzystać klienci (na przykład: wysoka jakość w atrakcyjnej cenie, szybka dostawa w każde miejsce, bezpłatny transport, inne udogodnienia dla klienta)?
- Jaki może być popyt na oferowany przez ciebie produkt lub usługę (ilu klientów dziennie/tygodniowo/miesięcznie powinno być zainteresowanych zakupem u ciebie i ile produktów/usług będą chcieli kupić)?
- Jak chcesz dotrzeć do odbiorców Twojej usługi? W jaki sposób mają się o niej dowiedzieć (na przykład: przygotujesz baner reklamowy i powiesisz w widocznym miejscu, przygotujesz foldery i rozłożysz je w różnych miejscach, ogłosisz się w lokalnej prasie, zamieścisz informacje w internecie, w mediach społecznościowych)? Jak często będziesz podejmować takie działania?
Drugi krok – poznaj swojego klienta
Odpowiedz na pytanie: komu chcesz oferować swoją usługę lub produkt?
- Czy ma to być osoba fizyczna? Jeśli tak, spróbuj określić jej najważniejsze cechy, na przykład wiek, zarobki, zawód, miejsce zamieszkania.
- Czy ma to być firma? Jeśli tak, określ jej wielkość (mała, średnia, duża). O jakim profilu działalności? Zastanów się, do kogo w tej firmie musisz dotrzeć (na przykład: do działu produkcji, zakupów, sprzedaży, marketingu). Wytypuj swoich potencjalnych klientów – określ, kto byłby zainteresowany twoją usługą lub produktem.
Jeżeli wymaga tego specyfika planowanej działalności, klientów możesz podzielić na segmenty, czyli grupy, które łączą podobne cechy i które ze względu na te cechy mogą w inny sposób korzystać z twojego produktu lub usługi.
Na przykład jeżeli planujesz sprzedawać produkty dietetyczne, określ jaką część twoich klientek mogą stanowić kobiety w określonym przedziale wiekowym: w wieku do 30 lat, w przedziale 30–50 lat i powyżej 50 lat. Zastanów się, czy i jaka jest specyfika odżywiania w tych grupach? Czy warto przygotowywać dla nich odrębną ofertę lub inaczej tę ofertę komunikować? Czy ma znaczenie to, że kobieta pracuje w biurze, w domu, czy studiuje? Gdzie najczęściej kupuje żywność?
Jeśli dobrze poznasz swojego przyszłego klienta, jego potrzeby i sposób działania, masz szansę:
- stworzyć produkt, który będzie się dobrze sprzedawać
- zbudować właściwą dla każdego segmentu strategię marketingową, czyli określić, co, kiedy i w jaki sposób należy zrobić, aby zainteresować klientów twoją usługą.
Trzeci krok – zaplanuj sprzedaż
Zaplanuj, ile i komu chcesz sprzedać swoich produktów (usług) oraz w jakiej cenie przez pierwsze 3 miesiące, w ciągu 6 miesięcy, przez 9 miesięcy, przez rok i za dwa lata.
W tym kroku wykorzystaj informacje z kroku pierwszego – opisu produktu lub usługi i drugiego – opisu klienta. Wiesz już bowiem jakie produkty lub usługi zamierzasz świadczyć oraz czy twoi klienci to grupa raczej do siebie podobna, czy należy ich podzielić na podgrupy i dla każdej przygotować nieco inny plan sprzedaży.
Plan sprzedaży możesz zrobić w dowolnej formie, na przykład w arkuszu kalkulacyjnym Excel.
Taki trzymiesięczny plan dla zakładu fryzjerskiego, oparty na założeniu, że zakład obsługuje 4–5 klientów dziennie w 24 dni robocze, mógłby wyglądać tak:
1) Prognoza na marzec
Rodzaj usługi |
Liczba klientów |
Cena |
Przychód |
|---|---|---|---|
Strzyżenie męskie |
25 |
40 |
1 000 |
Strzyżenie damskie |
35 |
90 |
3 150 |
Strzyżenie z farbowaniem |
28 |
220 |
6 160 |
Czesanie |
10 |
120 |
1 200 |
Przychód |
11 510 |
2) Prognoza na kwiecień
Rodzaj usługi |
Liczba klientów |
Cena |
Przychód |
|---|---|---|---|
Strzyżenie męskie |
30 |
40 |
1 200 |
Strzyżenie damskie |
40 |
90 |
3 600 |
Strzyżenie z farbowaniem |
35 |
220 |
7 700 |
Czesanie |
4 |
120 |
480 |
Przychód |
12 980 |
3) Prognoza na maj
Liczba klientów |
Cena |
Przychód |
|
|---|---|---|---|
Rodzaj usługi |
27 |
40 |
1080 |
Strzyżenie męskie |
41 |
90 |
3 690 |
Strzyżenie damskie |
39 |
220 |
8 580 |
Strzyżenie z farbowaniem |
11 |
120 |
1 320 |
Czesanie |
6 |
120 |
720 |
Przychód |
15 660 |
Czwarty krok – poznaj konkurencję
Zbadaj otoczenie twojej firmy i sprawdź, jak działa twoja przyszła konkurencja. Pamiętaj, że twoim konkurentem będą nie tylko firmy, które oferują dokładnie to samo, lecz także te świadczące inne usługi, ale spełniające podobną potrzebę klienta. Na przykład konkurencją dla firmy oferującej diety w pudełkach są zarówno inne firmy cateringowe, jak i lokalne restauracje czy sklepy oferujące gotowe jedzenie.
Powinieneś zdobyć jak największą wiedzę o rynku i otoczeniu, w jakim chcesz działać. Pozwoli ci to ocenić, czy masz szansę wejść na rynek i rozwinąć swoją działalność. Dlatego:
- sprawdź w internecie, jak radzą sobie firmy podobne do twojej:
- wpisz w wyszukiwarkę słowo klucz, czyli nazwę twojego produktu/usługi/branży
- wejdź na fora branżowe, gdzie osoby już prowadzące daną działalność wymieniają się informacjami
- przeczytaj opinie klientów o tych firmach
- odszukaj adresy działających firm i odwiedź je, żeby sprawdzić jak funkcjonują
- zastanów się, jakie są tendencje na rynku, na którym chcesz działać – w szczególności, czy nie pojawiają się jakieś rodzaje ryzyka, które mogą wpłynąć na twój biznes (na przykład: czy ceny półproduktów są stabilne)
- poszukaj informacji w internecie, czy w twojej okolicy były firmy o podobnym profilu, które musiały zakończyć swoją działalność i jakie były tego przyczyny
- dowiedz się, kto jest twoim największym konkurentem, jaką ma ofertę i jaką cieszy się opinią wśród klientów.
Na przykład jeśli planujesz otwarcie salonu fryzjerskiego, sprawdź:
- ile salonów jest w twoim mieście/okolicy/na osiedlu
- jaki rodzaj usług świadczą i dla jakiego typu klienta
- jak długo trzeba czekać na wizytę
- ile osób zatrudniają i ilu klientów dziennie mogą obsłużyć
- jaki mają poziom cen
- za co cenią ich klienci
- od jak dawna istnieją
- czy w ostatnim czasie powstały nowe lub zamknęły się już działające.
Zastanów się, jaka jest szansa, aby część klientów przeszła do twojej firmy, a ilu nowych musisz pozyskać. Na tej podstawie zweryfikuj swoje plany dotyczące liczby klientów i ich ewentualnego podziału na segmenty.
Pamiętaj! Analiza rynku i doprecyzowanie, kto będzie odbiorcą twoich usług, to jeden z ważniejszych elementów biznesplanu. Pozwala poukładać poszczególne założenia biznesowe, weryfikuje i uzasadnia wybór branży.
Piąty krok – kto będzie twoim partnerem biznesowym
Zastanów się, kto będzie dla ciebie najważniejszym partnerem w biznesie, czyli kluczowym dostawcą czy kontrahentem.
Kontrahenci i dostawcy to ważne ogniwo, ponieważ jakość dostarczanych przez nich produktów lub surowców oraz terminowość świadczonych usług przełożą się na twoją ofertę. Od kondycji finansowej, jakości świadczonej pracy oraz stopnia zaangażowania dostawcy i kontrahenta zależy powodzenie twojego przedsięwzięcia. Wiele firm współpracuje na przykład z platformami sprzedażowymi (OLX, Allegro), z firmami kurierskimi, operatorami paczkomatów. Wiążą swój biznes i jego rozwój z konkretnym dystrybutorem czy pośrednikiem.
Dokładnie określ kryteria wyboru dostawcy. Na przykład jeśli chcesz sprzedawać dietetyczne produkty, kryterium wyboru może być posiadanie certyfikatów potwierdzających ekologiczną produkcję lub czas potrzebny na dostawę surowców
Pamiętaj! Przed zawarciem umowy zawsze uważnie ją przeczytaj i upewnij się, że dobrze rozumiesz wszystkie zapisy, szczególnie swoje prawa i obwiązki. Wyjaśnij wszystkie, nawet najdrobniejsze wątpliwości.
Budowanie relacji z dostawcami i kontrahentami jest niezwykle ważne i rozpoczyna się już na etapie ich wyboru. Istotny jest wzajemny szacunek, umiejętność zrozumienia drugiej strony, sposób, w jaki prowadzisz rozmowy lub korespondencję. Świadomie kształtuj standardy komunikacji i współpracy. Zdecyduj, jakie standardy komunikacji powinny obowiązywać w twojej firmie. Na przykład: odpowiadasz na maile w ciągu 1 dnia, a ważne ustalenia telefoniczne potwierdzasz mailowo.
Szósty krok – policz koszty
Zastanów się, ile potrzebujesz pieniędzy na uruchomienie biznesu i ile będzie cię co miesiąc kosztować jego prowadzenie. Koszty zależą od specyfiki biznesu. Najczęściej w związku z uruchomieniem działalności przedsiębiorcy płacą za: sprzęt, oprogramowanie i jego wdrożenie, towary, wynajem lokalu lub magazynu, kaucję za wynajęcie lokalu/biura/magazynu, przystosowanie lokalu (remont i wyposażenie), pozwolenia lub licencje, zbudowanie strony internetowej, działania reklamowe, takie jak wizytówki, czy ulotki.
Najczęstsze koszty stałe, ponoszone co miesiąc, to:
- składki ZUS
- opłaty za biuro/lokal/inne
- koszty prowadzenia księgowości
- koszty nabycia towarów/usług/materiałów do produkcji itp.
- koszty paliwa
- koszty ubezpieczenia
- koszty telefonu, internetu
- koszty podatkowe
- koszty obsługi informatycznej
- koszty reklamy, promocji
- w przypadku zatrudnienia pracownika – koszt jego wynagrodzenia i składki pracownicze.
Najczęstsze koszty zmienne, pojawiające się co jakiś czas, występujące w zależności od rodzaju prowadzonej działalności, to:
- koszty przesyłek pocztowych/kurierskich
- koszty naprawy pojazdów/sprzętu
- koszty zakupu części (w przypadku nagłej awarii)
- koszty związane z koniecznością skorzystania z dodatkowych usług
- koszty usług prawnych
- koszt zdobycia dodatkowych kwalifikacji, certyfikatu, zaświadczenia itp.
Im bardziej wiarygodne dane, tym bardziej rzetelne i realne będą twoje wyliczenia. Warto bazować na bardziej pesymistycznych scenariuszach – zwłaszcza przy prognozowaniu finansów w firmie. Trzeba założyć, że gdzieś po drodze wystąpią utrudnienia i nie zrealizujemy 100% założeń. Bufor jest tutaj bardzo ważny. Dobrze jest wszystko dokładnie przeliczyć, kilkukrotnie przenalizować, zidentyfikować słabe punkty.
Pamiętaj! Zawsze ujmij w biznesplanie kwotę na ewentualne dodatkowe koszty (bufor kosztowy).
Przykład: Koszty zaplanowane w salonie fryzjerskim na pierwsze pół roku działalności
Koszty stałe |
Miesiąc I |
Miesiąc II |
Miesiąc III |
Miesiąc IV |
Miesiąc V |
Miesiąc VI |
Składka ZUS przedsiębiorca |
367 zł ulga na start |
367 zł ulga na start |
367 zł ulga na start |
367 zł ulga na start |
367 zł ulga na start |
367 zł ulga na start |
Wynagrodzenie pracownika |
4000 zł brutto |
4000 zł brutto |
4000 zł brutto |
4000 zł brutto |
4000 zł brutto |
4000 zł brutto |
Składki ZUS za pracownika |
819,20 zł |
819,20 zł |
819,20 zł |
819,20 zł |
819,20 zł |
819,20 zł |
Wynajem lokalu |
1 500 zł |
1500 zł |
1500 zł |
1500 zł |
1500 zł |
1500 zł |
Zakup materiałów |
2000 zł |
2000 zł |
2000 zł |
2200 zł |
2300 zł |
2000 zł |
Koszty reklamy |
1200 zł |
700 zł |
350 zł |
700 zł |
500 zł |
250 zł |
Internet, telefon |
50 zł |
50 zł |
50 zł |
50 zł |
50 zł |
50 zł |
Pogram do umawiania wizyt |
1400 zł zakup |
30 zł m-c |
30 zł |
30 zł |
30 zł |
30 zł |
Koszty zmienne |
Miesiąc I |
Miesiąc II |
Miesiąc III |
Miesiąc IV |
Miesiąc V |
Miesiąc VI |
Dodatkowy certyfikat |
450 zł |
|||||
Bufor kosztowy |
500 zł |
500 zł |
||||
Podsumowanie |
6 517 zł + ewentualne koszty pracownika |
4 647 zł |
4 797 zł |
4 647 zł |
5 697 zł |
4197 zł |
Przeczytaj:
- ile kosztuje zatrudnienie pracownika na umowę o pracę
- jakie składki na ubezpieczenia społeczne płaci przedsiębiorca do ZUS
- na czym polega Ulga na start.
Siódmy krok – skąd weźmiesz pieniądze na start
Gdy już wiesz, ile pieniędzy potrzebujesz na start, określ źródła, z których je pozyskasz. Mogą to być: środki własne, kredyt, pożyczka, dofinansowanie z urzędu pracy, inne dotacje.
Niezależnie od wybranego źródła szczegółowo sprawdź warunki finansowania i zaplanuj koszty związane z pozyskaniem kapitału i spłatą. Warto dokładnie określić swoje potrzeby, aby:
- nie wziąć na siebie zbyt dużych obciążeń finansowych, których nie będziesz w stanie spłacać
- uniknąć sytuacji, w której będziesz mieć zbyt mało środków na rozwinięcie i prowadzenie działalności.
Pamiętaj! Raty kredytu lub pożyczki muszą być ujęte w biznesplanie jako jeden ze stałych kosztów.
Im dokładniej policzysz koszty, tym mniejsze ryzyko, że pieniędzy na realizację planów lub przeciwnie, że na przykład pozyskasz za duży kredyt.
Ósmy krok – czy masz wystarczającą wiedzę
Przeanalizuj swoje kompetencje. Sprawdź, których ewentualnie ci brakuje i czy jesteś w stanie je nabyć. Jeśli tak, określ:
- ile czasu będziesz na to potrzebować
- gdzie możesz je zdobyć
- z jakimi kosztami będzie się to wiązało
- czy musisz to zrobić przed rozpoczęciem działalności gospodarczej, czy możesz zdobyć je w trakcie jej prowadzenia.
W biznesplanie uwzględnij ewentualne koszty związane ze zdobyciem kwalifikacji. W zależności od tego, na jakim etapie będziesz to robić, będzie to koszt jednorazowy związany z uruchomieniem działalności lub koszt zmienny.
Pamiętaj! W przypadku niektórych działalności musisz mieć określone kompetencje – bez nich nie zarejestrujesz firmy. Warto sprawdzić, czy działalność, którą zamierzasz prowadzić, wymaga dokumentu (certyfikatu, licencji) potwierdzającego twoje kwalifikacje.
Jeśli nie masz odpowiednich kwalifikacji, a chcesz prowadzić biznes, który ich wymaga, potrzebujesz zatrudnić pracowników o odpowiednich uprawnieniach. Na przykład jeśli planujesz świadczyć usługi minikoparką lub wózkiem widłowym, musisz sam posiadać uprawnienia w tym zakresie bądź zatrudnić osobę, która je posiada.
Przeczytaj kiedy przedsiębiorca potrzebuje koncesji, zezwolenia lub wpisu do rejestru działalności regulowanej.
Co zrobić z informacjami
Zebrane podczas tworzenia biznesplanu dane mogą ci pomóc wykryć najważniejsze ryzyka dla powodzenia twojego biznesu.
Jeśli stwierdzisz, że możesz mieć problem z realizacją pomysłu w pierwotnym kształcie, nie rezygnuj. Spróbuj wprowadzić modyfikacje, które zwiększą szanse na sukces. Pomyśl co trzeba zmienić, żeby poprawić plan. Przemyśl jeszcze raz wszystkie istotne elementy: grupę docelową, działania marketingowe, kanały dotarcia do klientów, poziom kosztów.
Pamiętaj! Ryzyko to codzienność przedsiębiorców. Jeśli umiesz je dostrzec i szukać rozwiązań, masz jedną z kluczowych kompetencji przedsiębiorcy.
Harmonogram działań
Mając komplet informacji, przygotuj harmonogram działań.
Zaplanowanie działań w czasie jest kluczowe dla osiągniecia założonych celów. Porządkuje zadania i wspiera kontrolę wykonania planu. Właściwie zbudowany harmonogram działań to także metoda weryfikacji pomysłu na biznes i rozpoznania ryzyka, którego wcześniej nie zauważyłeś.
Harmonogram musi być prosty i czytelny oraz wskazywać logiczne zależności między działaniami.
Ważne! Planuj realne terminy. Pomyśl, czy do twoich założeń nie warto dodać bufora czasowego na wypadek nieprzewidzianych zdarzeń – to jedna z metod ograniczających ryzyko.
Harmonogram w szczególności powinien:
- wskazywać datę rozpoczęcia biznesu
- określać najważniejsze zadania w kolejności ich wykonywania
- wskazywać osobę odpowiedzialną za zadanie – to pozwoli podzielić pracę i przypisać do poszczególnych zadań osoby o odpowiednich kompetencjach (jeżeli zadania będziesz wykonywać tylko ty, zaplanuj je rozsądnie, aby móc je faktycznie wykonać w założonym czasie)
- określać datę rozpoczęcia i zakończenia zadania
- wskazywać kamienie milowe lub punkty kontrolne – momenty, w których sprawdzisz, czy działasz zgodnie z planem. Na przykład: decydujesz, że znajdziesz lokal na swoją działalność w ciągu 1,5 miesiąca. Założyłeś, że przez pierwszych 7 dni przejrzysz oferty na trzech portalach internetowych i spotkasz się z jednym biurem nieruchomości. Po 3 dniach sprawdź, ile udało ci się zrobić (punkt kontrolny). Po weryfikacji będziesz wiedzieć, czy masz szansę zrealizować to, co zaplanowałeś. Jeśli widzisz, że przez te 3 dni zrobiłeś zbyt mało, musisz to nadrobić. Wtedy skorzystasz bufora czasowego, który wpisałeś w harmonogram na wypadek opóźnień. Brak lokalu w wyznaczonym terminie opóźni twój start i pomniejszy twój potencjalny zarobek.
Pamiętaj! Zawsze weryfikuj, na jakim etapie realizacji zadań aktualnie się znajdujesz. Sprawdzaj, czy to, co zaplanowałeś, zostało zrobione.
Można to ująć w bardzo prosty sposób. Zobacz przykład prostego harmonogramu:
Zadanie |
Data rozpoczęcia |
Czas realizacji -liczba dni |
Osoba odpowiedzialna |
Punkt kontrolny |
Zrobione / nie zrobione |
Co zrobić, aby to wykonać w terminie |
Znaleźć lokal: Przejrzeć oferty na portalach Spotkać się z biurem nieruchomości |
30.09 |
7 dni |
Ania |
Po 4 dniach, następna weryfikacja 8.10 |
Zgodnie z planem |
|
Obejrzeć lokale |
11.10 |
3 dni |
Ania |
14.10 |
Zgodnie z planem |
|
Uzgodnić warunki wynajmu w wybranym miejscu |
21.10 |
5 dni |
Ania |
25.10 |
Zgodnie z planem |
|
Podpisać umowę |
03.11 |
15.11 |
Ania |
8.11 |
Niezgodnie z planem |
Brakuje ważnych zapisów w umowie: koszty remontów, ubezpieczenie, wysokość kaucji |
Zamówić wyposażenie |
05.11 |
7 dni |
Ania |
Po 4 dniach, następna weryfikacja 12.10 |
Zgodnie z planem |
Pamiętaj! Harmonogram powinien być załącznikiem do każdego biznesplanu.
Napisz biznesplan
Twój biznesplan jest w zasadzie gotowy – masz pomysł, dużo danych, przemyślałeś dlaczego warto to zrobić. Nie zapomnij o tym, żeby to wszystko zapisać. To ważny moment, w którym ostatecznie uporządkujesz wszystkie informacje, jeszcze raz je zweryfikujesz z wiedzą zdobytą na kolejnych etapach i wprowadzisz modyfikacje, które uznasz za niezbędne.
Pamiętaj, że biznesplan to dokument, do którego będziesz wracać w swojej działalności.
Kolejne elementy biznesplanu to nic innego jak przelane na papier efekty wcześniejszej pracy: szukania i weryfikowania informacji, planowania kosztów i działań. Możesz je uporządkować analogicznie do wcześniej zaproponowanych kroków lub zgodnie z rozdziałami zaproponowanymi poniżej.
- Twoja firma
- opisz całe przedsięwzięcie (opis twojego pomysłu na działalność: co chcesz robić i dlaczego twoje przedsięwzięcie ma szansę na sukces)
- wskaż główne założenia (jak chcesz to zrobić i w jakim czasie)
- opisz, jak chcesz realizować pomysł (opisz najważniejsze zadania, które wykonasz, aby z sukcesem uruchomić swoją działalność)
- wskaż mocne strony przedsięwzięcia (co sprawia, że twój pomysł na biznes jest inny niż wszystkie, podobnie działające na rynku)
- scharakteryzuj obszar działania (wskaż, na jakim obszarze chcesz działać))
- opisz wizję i rozwój twojego biznesu (krótkoterminowo i długoterminowo). Co chcesz osiągnąć w najbliższych miesiącach i w perspektywie 2–5 lat.
- Produkt lub usługa
- scharakteryzuj usługi i produkty (wskaż dokładnie katalog usług, które chcesz świadczyć – co jest ich największym atutem i dlaczego powinny cieszyć się zainteresowaniem klientów)
- opisz, co będzie cię wyróżniać (co wyróżnia twój produkt/usługę i sprawi, że klienci skorzystają z twojej usługi, a nie konkurencji).
- opisz politykę cenową (za ile planujesz sprzedawać poszczególne produkty/usługi, jak ta cena wypada na tle konkurencji).
Pamiętaj! Cena musi uwzględniać nie tylko koszty, lecz także twój zarobek.
- Klienci
- opisz grupę docelową klientów (komu chcesz sprzedać produkt lub dla kogo świadczyć usługę)
- opisz jakie są główne potrzeby i oczekiwania grupy docelowej i (jakie mają cechy charakterystyczne.
- Konkurencja
- opisz otoczenie, trendy i konkurencję (odnieś się do konkretnych przykładów i działań konkurencji; wykaż, jaka jest wielkość rynku i jakie są jego możliwości; jak przewidujesz jego przyszłość i rozwój).
- Strategia marketingowa
- opisz strategię sprzedaży produktu/usługi (kiedy i jak poinformujesz klientów o swojej usłudze, w jaki sposób ich zainteresujesz, w których miejscach będą mogli się o niej dowiedzieć)
- opisz dokładnie działania marketingowe i promocyjne.
- określ, czy skupisz się na promocji w sieci: założysz stronę internetową, będziesz promował się mediach społecznościowych, czy też skupisz się na sprzedaży bezpośredniej: wydrukujesz materiały (na przykład: ulotka, folder), jak je będziesz rozdawać.
- Kompetencje i kwalifikacje
- opisz swoje kompetencje (atuty osobiste w prowadzeniu danego rodzaju działalności, doświadczenie, umiejętności)
- opisz kwalifikacje wymagane do prowadzenia firmy i określ jak je pozyskasz
- Kontrahenci i dostawcy
- opisz krótko, kto będzie twoim partnerem biznesowym
- wskaż potencjalne kontrakty, umowy, listę dostawców, grupę nazwanych odbiorców
- SWOT
- zrób prostą analizę swoich mocnych i słabych stron oraz spisz szanse i zagrożenia dla twojej działalności – tak zwaną analizę SWOT.
Analiza SWOT polega na podzieleniu zebranych informacji na cztery grupy:
- S (Strengths) – mocne strony: wszystko to co stanowi atut, przewagę, zaletę
- W (Weaknesses) – słabe strony: wszystko to co stanowi słabość, barierę, wadę
- O (Opportunities) – szanse: wszystko to co stwarza szansę korzystnej zmiany
- T (Threats) – zagrożenia: wszystko to co stwarza niebezpieczeństwo zmiany niekorzystnej.
Przykład analizy SWOT
Twoje mocne strony w działalności:
|
Twoje słabe strony w działalności:
|
Twoje szanse na rynku:
|
Twoje zagrożenia na rynku:
|
- Analiza finansowa – przychody i koszty
- przedstaw analizę finansową (jakie poniesiesz koszty i jakie uzyskasz przychody, wysokość prognozowanych przychodów w podziale na źródło i czas)
- określ wysokość kosztów w podziale na ich rodzaje i terminy ich pojawiania się
- oszacuj zysk (od przychodów odejmij wszystkie koszty – to będzie twój zarobek).
Pamiętaj! Przychody nie równają się dochodom. Zysk jest tym, co zostaje po poniesieniu wszystkich kosztów.
- Źródła finansowania
- opisz źródło finansowania (czy środki własne, czy inne)
Pamiętaj! Jeśli jest to kredyt, koniecznie opisz warunki jego udzielenia i spłaty.
- Harmonogram
- przygotuj harmonogram działań i punktów kontrolnych
- wskaż, jakie działania podejmiesz, jeśli plan się nie realizuje (kilka gotowych rozwiązań, scenariuszy), żeby uniknąć nerwowych i nieprzemyślanych reakcji
- określ i zapisz datę rozpoczęcia działalności (jeśli na twój biznes ma wpływ sezonowość, warto to podkreślić – data będzie miała kluczowe znaczenie).
Biznesplan musi przekonać ciebie, że twój pomysł jest dobry i ma realne szanse powodzenia. Jeśli w efekcie tej pracy uważasz, że jest świetny – zacznij działać!