Legalizacja obiektu budowlanego wybudowanego bez zgłoszenia budowy

Zbudowałeś lub budujesz budynek lub inny obiekt budowlany bez zgłoszenia budowy? Realizujesz budowę mimo sprzeciwu urzędu? To może być samowola budowlana. Jeśli chcesz ją zalegalizować, przeczytaj opis usługi.

Jak załatwić sprawę

Co powinieneś wiedzieć i kto może skorzystać z usługi

Powinieneś dokonać legalizacji wybudowanego lub będącego w budowie obiektu budowlanego, którego budowy - pomimo obowiązku - nie zgłosiłeś lub dokonałeś zgłoszenia, a urząd zgłosił sprzeciw. 

Zobacz jakie budowy lub roboty budowlane:

• wymagają zgłoszenia budowy bez projektu budowlanego 

• wymagają zgłoszenia budowy z projektem budowlanym.

Pamiętaj! Budowa bez zgłoszenia budowy albo pomimo otrzymania sprzeciwu urzędu na złożone przez ciebie zgłoszenie to samowola budowlana.

Postępowanie legalizacyjne prowadzone jest z urzędu po stwierdzeniu przez nadzór budowlany budowy lub wybudowania obiektu budowlanego bez zgłoszenia w wyniku:

• własnych ustaleń
• złożenia przez zainteresowanego wniosku o legalizację
• złożenia przez osoby postronne czy też inne organy (np. od organów architektoniczno-budowlanych)  zawiadomienia o podejrzeniu dokonania samowoli budowlanej.

Nadzór budowlany nie rozpocznie postępowania legalizacyjnego dotyczącego altany działkowej wybudowanej przed 30 kwietnia 2015 roku, jeżeli altana ta jest wolno stojącym budynkiem rekreacyjno-wypoczynkowym lub innym obiektem budowlanym spełniającym taką funkcję, położonym na terenie działki w rodzinnym ogrodzie działkowym, o powierzchni zabudowy do 35 m2 oraz o wysokości do 5 m przy dachach stromych i do 4 m przy dachach płaskich, przy czym do powierzchni zabudowy nie wlicza się tarasu, werandy lub ganku, o ile ich łączna powierzchnia nie przekracza 12 m2.

Legalizacja obiektu budowlanego wybudowanego bez pozwolenia na budowę

Sprawdź jak przeprowadzić legalizacje obiektu budowlanego wybudowanego bez pozwolenia na budowę.

Ważne! Jeżeli od zakończenia budowy minęło co najmniej 20 lat legalizacja projektu budowlanego może nastąpić w procesie legalizacji uproszczonej.

Kiedy powinieneś załatwić sprawę

Jeżeli urząd prowadzi postępowanie w związku z własnymi ustaleniami lub wniosek złożyły osoby postronne, to ty wniosek o legalizację samowoli budowlanej złóż w terminie 30 dni od dnia doręczenia postanowienia o wstrzymaniu budowy (swój wniosek możesz wycofać do dnia wydania decyzji o legalizacji). Jeżeli wniosłeś zażalenie na postanowienie o wstrzymaniu budowy, termin 30 dni na wniesienie wniosku o legalizację, biegnie od dnia od dnia, w którym postanowienie stało się ostateczne.

Ważne! Jeżeli będziesz kontynuować prace budowlane mimo wydanego postanowienia o wstrzymaniu budowy otrzymasz decyzję o rozbiórce.

Jeśli urząd nie prowadzi postępowania i nie otrzymałeś postanowienia o wstrzymaniu budowy, to wniosek możesz złożyć z własnej inicjatywy, w dowolnym momencie.

Gdzie załatwisz sprawę

Usługę można zrealizować w:

• wojewódzkie inspektoraty nadzoru budowlanego
• powiatowe inspektoraty nadzoru budowlanego

Co zrobić krok po kroku

1. Złóż wniosek o legalizację

Dokumenty

Termin

Jeżeli urząd prowadzi postępowanie w związku z własnymi ustaleniami lub wniosek złożyły osoby postronne, to ty wniosek o legalizację samowoli budowlanej złóż w terminie 30 dni od dnia doręczenia postanowienia o wstrzymaniu budowy (swój wniosek możesz wycofać do dnia wydania decyzji o legalizacji). Jeżeli wniosłeś zażalenie na postanowienie o wstrzymaniu budowy, termin 30 dni na wniesienie wniosku o legalizację, biegnie od dnia od dnia, w którym postanowienie stało się ostateczne.

Ważne! Jeżeli będziesz kontynuować prace budowlane mimo wydanego postanowienia o wstrzymaniu budowy otrzymasz decyzję o rozbiórce.

Jeśli urząd nie prowadzi postępowania i nie otrzymałeś postanowienia o wstrzymaniu budowy, to wniosek możesz złożyć z własnej inicjatywy, w dowolnym momencie.

2. Nadzór budowlany rozpoczyna postępowanie i wstępnie ocenia sprawę

Organ nadzoru budowlanego:

• rejestruje wniosek legalizacyjny
• dokonuje oględzin obiektu budowlanego objętego wnioskiem o legalizację obiektu budowlanego i ustala się stan prawny i faktyczny
• ustala strony postępowania administracyjnego
• dokonuje oceny wybudowanego lub będącego w budowie obiektu budowlanego pod względem zgodności z przepisami o planowaniu przestrzennym (w szczególności z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub w przypadku jego braku z ostateczną decyzją o warunkach zabudowy) czy też przepisami techniczno-budowlanymi w zakresie uniemożliwiającym doprowadzenie obiektu budowlanego do stanu zgodnego z prawem.

Jeżeli w wyniku budowy występuje stan zagrożenia życia lub zdrowia ludzi, w postanowieniu o wstrzymaniu budowy organ nadzoru budowlanego nakazuje bezzwłoczne:

• zabezpieczenie obiektu budowlanego lub terenu, na którym prowadzona jest budowa
• usunięcie stanu zagrożenia

Dokumenty

3. Złóż dokumenty legalizacyjne

Po złożeniu wniosku urząd wydaje postanowienie o przedłożeniu dokumentów legalizacyjnych. Są to:

• zaświadczenie wójta, burmistrza albo prezydenta miasta o zgodności budowy z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i innymi aktami prawa miejscowego albo decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w przypadku braku obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego lub uchwał w sprawie ustalenia lokalizacji inwestycji mieszkaniowej lub towarzyszącej
• oświadczenie o dysponowaniu nieruchomością na cele budowlane
• projekt zagospodarowania działki lub terenu.

Dokumenty

Złóż zgłoszenie budowy wraz z oświadczeniem o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.

W zależności od rodzaju i miejsca inwestycji dołącz odpowiednie szkice lub rysunki. Możesz je wykonać sam. Ponadto dołącz pozwolenia, uzgodnienia i opinie, których wymaga nadzór na podstawie odrębnych przepisów.

Projekt zagospodarowania działki lub terenu powinien być wykonany przez projektanta posiadającego odpowiednie uprawnienia budowlane.

W przypadku legalizacji samowoli budowlanej polegającej na budowie instalacji zbiornikowych na gaz płynny z pojedynczym zbiornikiem o pojemności do 7 m3, przeznaczonych do zasilania instalacji gazowych w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych, dodatkowo dołącz opis techniczny instalacji. Opis powinien być wykonany przez projektanta o odpowiednich uprawnieniach budowlanych. Projekt zagospodarowania dotyczący legalizacji instalacji zbiornikowej gazu, uzgodnij z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych.

Dołącz zaświadczenie właściwego urzędu miasta lub gminy o zgodności budowy z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Jeśli takiego planu nie ma, to złóż decyzję o warunkach zabudowy albo decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.

Termin

60 dni od wydania przez urząd postanowienia o przedłożeniu dokumentów legalizacyjnych.

4. Nadzór budowlany weryfikuje dokumenty legalizacyjne

Urząd sprawdzi:

• kompletność dokumentów legalizacyjnych, w tym kompletność projektu budowlanego
• zgodność projektu zagospodarowania działki lub terenu z przepisami ustawy, w tym zgodność z przepisami techniczno-budowlanymi.

Ważne! Jeżeli budowa została zakończona, urząd sprawdza zgodność z przepisami obowiązującymi w chwili zakończenia budowy.

W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w złożonych dokumentach legalizacyjnych urząd wydaje postanowienie o obowiązku usunięcia tych nieprawidłowości w wyznaczonym terminie.

Dokumenty

5. Zapłać opłatę legalizacyjną

Termin

Jeżeli urząd stwierdzi, że wszystkie dokumenty zostały wniesione prawidłowo, wyda postanowienie o ustaleniu opłaty legalizacyjnej.

Opłatę zapłać w ciągu 7 dni – licząc od dnia, w którym otrzymasz postanowienie informujące o wysokości opłaty legalizacyjnej. Jeśli tego nie zrobisz w tym terminie, nadzór wyda ci decyzję o nakazie rozbiórki obiektu budowlanego.

6. Nadzór budowlany wydaje decyzję o legalizacji

Po uiszczeniu opłaty legalizacyjnej organ nadzoru budowlanego wydaje decyzję o legalizacji, która:

• zatwierdza projekt budowlany albo projekt zagospodarowania działki lub terenu oraz
• zezwala na wznowienie budowy, jeżeli budowa nie została zakończona.

Decyzja o nakazie rozbiórki

Urząd wyda decyzję o rozbiórce obiektu budowlanego lub jego części w przypadku:

• niezłożenia wniosku o legalizację w wymaganym terminie
• wycofania wniosku o legalizację
• nieprzedłożenia, w wyznaczonym terminie, dokumentów legalizacyjnych
•  niewykonania, w wyznaczonym terminie, postanowienia o usunięciu nieprawidłowości w dokumentach legalizacyjnych
• nieuiszczenia opłaty legalizacyjnej w wyznaczonym terminie
• kontynuowania budowy pomimo postanowienia o wstrzymaniu budowy.

Dokumenty

Ile zapłacisz

Opłata legalizacyjna:

• 2500 zł w przypadku:
  • zjazdów z dróg krajowych i wojewódzkich oraz zatok parkingowych na tych drogach
  • obiektów budowlanych piętrzących wodę i upustowych o wysokości piętrzenia poniżej 1 m poza śródlądowymi drogami wodnymi oraz poza obszarem parków narodowych, rezerwatów przyrody i parków krajobrazowych oraz ich otulin
  • stanowisk postojowych dla samochodów osobowych do 10 stanowisk włącznie, sytuowanych na obszarze Natura 2000
  • boisk szkolnych oraz boisk, kortów tenisowych, bieżni służących do rekreacji
  • ogrodzeń o wysokości powyżej 2,20 m
  • obiektów małej architektury w miejscach publicznych.
• 5000 zł w przypadku:
  • wolno stojących parterowych budynków gospodarczych, garaży i wiat o powierzchni zabudowy do 35 m2, przy czym łączna liczba tych obiektów na działce nie może przekraczać dwóch na każde 500 m2 powierzchni działki
  • przydomowych ganków i oranżerii (ogrodów zimowych) – o powierzchni zabudowy do 35 m2,  przy czym łączna liczba tych obiektów na działce nie może przekraczać dwóch na każde 500 m2 powierzchni działki
  • wolno stojących parterowych budynków rekreacji indywidualnej rozumianych jako budynki przeznaczone do okresowego wypoczynku, o powierzchni zabudowy do 35 m2 , przy czym liczba tych obiektów na działce nie może przekraczać jednego na każde 500 m2 powierzchni działki
  • parterowych budynków o powierzchni zabudowy do 35 m2 , służących jako zaplecze do bieżącego utrzymania linii kolejowych, położonych na terenach stanowiących własność Skarbu Państwa, sytuowanych na obszarze Natura 2000
  • gospodarczych obiektów budowlanych o powierzchni zabudowy do 35 m2 , przy rozpiętości konstrukcji nie większej niż 4,80 m, oraz stawów i zbiorników wodnych o powierzchni nieprzekraczającej 500 m2 i głębokości nieprzekraczającej 2 m od naturalnej powierzchni terenu, przeznaczonych wyłącznie na cele gospodarki leśnej i położonych na gruntach leśnych Skarbu Państwa, sytuowanych na obszarze Natura 2000
  • obiektów gospodarczych związanych z produkcją rolną i uzupełniających zabudowę zagrodową w ramach istniejącej działki siedliskowej, czyli płyt do składowania obornika, szczelnych zbiorników na gnojówkę lub gnojowicę, naziemnych silosów na materiały sypkie, o pojemności do 30 m3 i wysokości nie większej niż 7 m i silosów na kiszonkę.

Opłatę wpłać w kasie lub przelewem na konto właściwego urzędu wojewódzkiego. Po otrzymaniu postanowienia ustalającego wysokość opłaty legalizacyjnej możesz zwrócić się z wnioskiem o odroczenie lub rozłożenie opłaty na raty albo o jej umorzenie w całości lub w części. Wniosek złóż do wojewody właściwego ze względu na lokalizację obiektu budowlanego. Zrób to w terminie 7 dni licząc od dnia otrzymania postanowienia nakładającego opłatę legalizacyjną. Złożenie tego wniosku zawiesza postępowanie w sprawie legalizacji obiektu budowlanego (do dnia jego rozstrzygnięcia).

Nadzór budowlany nie nałoży ci opłaty legalizacyjnej w przypadku wydania decyzji o nakazie rozbiórki obiektu budowlanego.

Opłata skarbowa za pełnomocnictwo (opcjonalnie) – 17 zł

Jeśli do urzędu składasz pełnomocnictwo to musisz je opłacić. Nie zapłacisz za pełnomocnictwo udzielone mężowi, żonie, dzieciom, rodzicom, dziadkom, wnukom lub rodzeństwu. Nie trzeba dołączać pełnomocnictwa, jeśli wniosek w imieniu przedsiębiorcy składa osoba wpisana jako pełnomocnik do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).

Gdzie zapłacić: opłatę skarbową za pełnomocnictwo wpłać na konto urzędu miasta lub gminy, właściwego dla siedziby urzędu, w którym składasz pełnomocnictwo (numer konta sprawdzisz na stronie urzędu miasta lub gminy). Na przykład jeśli, pełnomocnictwo składasz do Urzędu Miasta Poznania to opłatę zapłać również na konto Urzędu Miasta Poznania.

Praktyczne informacje na temat pełnomocnictwa.

Ile będziesz czekać

W przepisach prawa budowlanego nie ma podanego terminu, w którym nadzór budowlany przeprowadzi postępowanie legalizacyjne.

Jak możesz się odwołać

Możesz odwołać się od wydanej w postępowaniu legalizacyjnym decyzji o nakazie rozbiórki. Odwołanie złóż za pośrednictwem nadzoru budowlanego, który wydał ci decyzję. Masz 14 dni na wniesienie odwołania – licząc od dnia otrzymania decyzji.

Możesz również złożyć zażalenie na postanowienie ustalające opłatę legalizacyjną. Zażalenie wnieś w ciągu 7 dni – licząc od dnia, w którym je otrzymałeś. Złóż je za pośrednictwem nadzoru budowlanego, który wydał ci postanowienie.

Twoim odwołaniem lub zażaleniem zajmie się:

• wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego – jeśli decyzję albo postanowienie wydał ci powiatowy inspektor nadzoru budowlanego;
• Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego – jeśli decyzję albo postanowienie wydał ci wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego.

Warto wiedzieć