Jakie ograniczenia obowiązują w handlu w niedziele i święta

Na czym polega zakaz handlu w niedzielę

Zakaz handlu w niedzielę obowiązuje od 1 marca 2018 roku.

Oznacza, że w niedzielę i święta - poza określonymi w przepisach wyjątkami - nie można handlować, ani wykonywać czynności związanych z handlem.

W te dni nie można także powierzać pracownikowi wykonywania pracy w handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem.

Zakaz dotyczy pracowników, pracowników tymczasowych a także innych osób fizycznych, które wykonują pracę na podstawie umów prawa cywilnego – wykonujących odpłatną pracę u przedsiębiorcy prowadzącego działalność handlową.

Ważne! W związku z wystąpieniem COVID-19, w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w okresie 30 dni następujących po ich odwołaniu, zakaz powierzania pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania pracy w handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem nie obowiązuje w niedziele, w zakresie wykonywania czynności związanych z handlem, polegających na rozładowywaniu, przyjmowaniu i ekspozycji towarów pierwszej potrzeby oraz powierzania pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania takich czynności. Zwolnienie nie obowiązuje w niedziele, w które przypada święto.

Czynności związane z handlem to czynności wykonywane w placówce handlowej niezbędne do zawarcia transakcji sprzedaży (w szczególności przyjmowanie i realizacja zamówień, ekspozycja towaru, brakowanie, usuwanie produktów wadliwych lub przeterminowanych, pakowanie) oraz jej realizacji, na przykład gdy faktyczne wydanie towaru następuje w terminie późniejszym niż transakcja.

Są to także wszelkie czynności związane z przygotowaniem placówki handlowej do handlu, na przykład przygotowanie kas, rozdział gotówki, odprawy pracowników, jak również czynności związane z zakończeniem handlu w danym dniu i zamknięciem placówki, na przykład przeliczenie i rozliczenie utargu, sprawdzenie zabezpieczeń, włączenie alarmu.

Do czynności bezpośrednio związanych z handlem nie można zaliczyć między innymi:

• ochrony obiektu
• sprzątania obiektu przez ekipę sprzątającą
• prac konserwatorskich i serwisowych związanych z obsługą sprzętu.

Ważne! Naruszenie zakazu handlu w niedzielę i święta podlega karze grzywny w wysokości od 1000 zł do 100 tys. zł.

Tej samej karze podlega ten, kto wbrew zakazowi handlu oraz wykonywania czynności związanych z handlem po godzinie 1400 w dniu 24 grudnia lub w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy, powierza wykonywanie pracy w handlu lub wykonywanie czynności związanych z handlem pracownikowi lub zatrudnionemu.

Jakich placówek dotyczy zakaz handlu w niedzielę

Placówka handlowa podlegająca zakazowi to obiekt, w którym jest prowadzony handel oraz są wykonywane czynności związane z handlem. Może to być w szczególności: sklep, stoisko, stragan, hurtownia, skład węgla, skład materiałów budowlanych, dom towarowy, dom wysyłkowy, biuro zbytu – jeżeli w takiej placówce praca jest wykonywana przez pracowników.

Kiedy nie można handlować

Zakaz, poza niedzielami i świętami, obowiązuje:

• 24 grudnia, po godzinie 14
• w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy, po godzinie 14.

W tych dniach pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany w związku ze zmniejszeniem wymiaru czasu jego pracy, a wynagrodzenie jest obliczone z uwzględnieniem zasad ustalania wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego.

Przeczytaj jak ustalać wynagrodzenie za pracę.

Których placówek zakaz handlu nie dotyczy

Zakaz nie dotyczy placówek handlowych, w których handel jest prowadzony przez przedsiębiorcę będącego osobą fizyczną wyłącznie osobiście, we własnym imieniu i na własny rachunek.

Przedsiębiorcy prowadzący taką działalność mogą korzystać z nieodpłatnej pomocy małżonka, dzieci własnych, dzieci małżonka, dzieci przysposobionych, rodziców, macochy, ojczyma, rodzeństwa, wnuków, dziadków. Osoby te jednak nie mogą być w żaden sposób zatrudnione u przedsiębiorcy.

Ponadto zakaz nie obowiązuje między innymi.

• na stacjach paliw płynnych
• w placówkach handlowych, w których przeważająca działalność polega na handlu kwiatami
• w aptekach i punktach aptecznych
• w zakładach leczniczych dla zwierząt
• w placówkach handlowych, w których przeważająca działalność polega na handlu pamiątkami lub dewocjonaliami
• w placówkach handlowych, w których przeważająca działalność polega na handlu prasą, biletami komunikacji miejskiej, wyrobami tytoniowymi, kuponami gier losowych
  i zakładów wzajemnych
• w placówkach pocztowych, w których przeważająca działalność polega na świadczeniu usług pocztowych
• w placówkach handlowych w obiektach infrastruktury krytycznej (są to na przykład szpitale oraz instytucje zaopatrujące w energię elektryczną, paliwa czy surowce energetyczne)
• w placówkach handlowych w zakładach hotelarskich
• w placówkach handlowych w zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, sportu, oświaty, turystyki i wypoczynku
• w placówkach handlowych organizowanych wyłącznie na potrzeby festynów, jarmarków i innych imprez okolicznościowych, tematycznych lub sportowo-rekreacyjnych, także gdy są one zlokalizowane w halach targowych
• w placówkach handlowych w zakładach leczniczych podmiotów leczniczych i innych placówkach służby zdrowia przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych
• w placówkach handlowych na dworcach, w portach i przystaniach – w zakresie związanym z bezpośrednią obsługą podróżnych
• w przypadku sprzedaży ryb w gospodarstwach rybackich, ze statku rybackiego i w placówkach handlowych zajmujących się wyłącznie odbiorem produktów rybnych
• w placówkach handlowych w portach lotniczych
• w strefach wolnocłowych
• w środkach transportu, na statkach, a także na statkach handlowych, statkach powietrznych, platformach wiertniczych i innych morskich budowlach hydrotechnicznych
• na terenie jednostek penitencjarnych
• w placówkach handlowych na terenie jednostek wojskowych
• w sklepach internetowych i na platformach internetowych
• w przypadku handlu towarami z automatów
• w przypadku rolniczego handlu detalicznego
• w hurtowniach farmaceutycznych
• od 1 czerwca do 30 września każdego roku kalendarzowego - w placówkach handlowych prowadzących handel wyłącznie maszynami rolniczymi, częściami zamiennymi do tych maszyn, materiałami eksploatacyjnymi do maszyn rolniczych, materiałami używanymi w trakcie bieżącej pracy maszyn rolniczych lub narzędziami do wymiany części zamiennych w maszynach rolniczych
• w przypadku handlu kwiatami, wiązankami, wieńcami i zniczami przy cmentarzach
• w zakładach pogrzebowych
• w piekarniach, cukierniach i lodziarniach, w których przeważająca działalność polega na handlu wyrobami piekarniczymi i cukierniczymi
• w placówkach handlowych, w których przeważającą działalnością jest działalność gastronomiczna
• na terenie rolno-spożywczych rynków hurtowych prowadzonych przez spółki prawa handlowego, których przeważająca działalność polega na wynajmie i zarządzaniu nieruchomościami na użytek handlu hurtowego artykułami rolno-spożywczymi
• w placówkach handlowych prowadzonych przez podmioty nabywające towary na terenie rolno-spożywczych rynków hurtowych
• w placówkach handlowych, w których jest prowadzony wyłącznie skup produktów pochodzenia rolniczego, w szczególności zboża, rzepaku, rzepiku, buraków cukrowych, roślin białkowych, innych upraw polowych, owoców, warzyw, mleka surowego lub runa leśnego.

Pamiętaj! Przeważająca działalność, o której mowa w wyjątkach od zakazu handlu w niedziele i święta oznacza rodzaj przeważającej działalności wskazany we wniosku o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej - (REGON), jeżeli działalność ta jest wykonywana w danej placówce handlowej i stanowi co najmniej 40% miesięcznego przychodu ze sprzedaży.

Przedsiębiorcy, którzy będą korzystali z wyłączeń od zakazu handlu w niedziele i święta opartych na przeważającej działalności, muszą prowadzić ewidencję miesięcznego przychodu ze sprzedaży, z podziałem na przychód z działalności objętej wyłączeniem oraz przychód z pozostałej działalności. Ma to umożliwić obliczenie progu 40%, który umożliwia prowadzenie handlu pomimo zakazu.

Sposób prowadzenia ewidencji szczegółowo określony został w rozporządzeniu Ministra Finansów.

Przedsiębiorcy, którzy nie będą prowadzili ewidencji albo będą ją prowadzili niezgodnie z przepisami, mogą zostać ukarani grzywną w wysokości od 1000 do 100 tys. zł.

W które niedziele można handlować

Od 2020 roku i w kolejnych latach zakaz nie obowiązuje w ostatnią niedzielę stycznia, kwietnia, czerwca i sierpnia, a także w dwie kolejne niedziele poprzedzające Boże Narodzenie i w niedzielę poprzedzającą Wielkanoc.

Łącznie w roku kalendarzowym zakaz handlu nie obowiązuje w trakcie siedmiu niedziel.

Jeżeli jednak w którąś z tych niedziel przypada święto, zakaz handlu obowiązuje także w tę niedzielę.