Urlopy: bezpłatny, szkoleniowy i okolicznościowy

Zasady udzielania urlopu bezpłatnego

Urlopu bezpłatnego udzielasz pracownikowi na jego pisemny wniosek. Nie musisz wyrazić na taki urlop zgody. Jeśli wyrazisz zgodę, to:

• nie możesz bez uzgodnienia z pracownikiem zmienić samodzielnie terminu rozpoczęcia lub zakończenia urlopu
• jesteś zobowiązany do zwolnienia pracownika z obowiązków pracowniczych przez czas określony we wniosku
• nie możesz udzielić urlopu bezpłatnego na czas nieokreślony
• nie masz obowiązku wypłaty wynagrodzenia i opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne
• pracownik rezygnuje w tym okresie z prawa do wykonywania pracy
• możesz podpisać z pracownikiem pisemną umowę określającą szczegóły i, jeśli urlop jest dłuższy niż 3 miesiące, tryb odwołania pracownika z tego urlopu z ważnych przyczyn
• okresu urlopu nie wliczasz do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze, jak na przykład staż pracy (za wyjątkiem urlopu udzielonego w celu pracy u innego pracodawcy)
• dokumenty związane z urlopem, czyli wniosek, adnotację o zgodzie, ewentualnie umowę musisz przechowywać w aktach pracownika w części B.

Urlop bezpłatny na pracę u innego pracodawcy

Szczególnym rodzajem urlopu bezpłatnego jest urlop udzielany pracownikowi na pracę u innego pracodawcy. Możesz skorzystać z takiego rozwiązania, kiedy w twojej firmie jest mniejsze zapotrzebowanie na pracę, i na podstawie porozumienia z innym pracodawcą wypożyczyć pracownika na określony czas. Takie wypożyczenie określa się też jako leasing pracowniczy. Pracownik pozostaje zatrudniony u dotychczasowego pracodawcy, jednak wynagrodzenie wypłaca mu pracodawca, u którego w czasie urlopu pracownik będzie pracować.

Pisemne porozumienie z innym pracodawcą powinno zawierać informacje o:

• terminach wypożyczenia pracownika,
• udzieleniu pracownikowi urlopu bezpłatnego na pracę u drugiego pracodawcy,
• rodzaju pracy.

Dodatkowo może zawierać również informacje o wysokości wynagrodzenia pracownika.

W tym wypadku to pracownik wyraża pisemnie zgodę na udzielenie mu urlopu bezpłatnego na pracę u innego pracodawcy i zawiera z nowym pracodawcą umowę o pracę na czas udzielonego urlopu.

Porozumienie z innym pracodawcą i zgodę pracownika na udzielenie urlopu musisz przechowywać w aktach pracownika, w części B.

Pamiętaj! Urlop bezpłatny na pracę u innego pracodawcy jest wliczany do zakładowego stażu pracy w twojej firmie, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Nie zalicza się tego urlopu do okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeśli praca u drugiego pracodawcy nie miała takiego charakteru.

Zwolnienie pracownika w czasie urlopu bezpłatnego

Pracownik, który korzysta z urlopu bezpłatnego na swój wniosek, jest chroniony przed rozwiązaniem umowy o pracę za wypowiedzeniem. Oznacza to, że podczas urlopu bezpłatnego możesz rozwiązać umowę o pracę:

• w przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji twojej firmy
• bez wypowiedzenia
• za porozumieniem stron
• jeśli w firmie przeprowadzasz zwolnienia grupowe, a pracownik korzysta z urlopu nie krócej niż 3 miesiące
• jeśli przeprowadzasz zwolnienia indywidualne, pod warunkiem, że uzyskasz zgodę zakładowej organizacji związkowej.

Ważne! W trakcie zwolnień grupowych możesz pracownikowi na urlopie bezpłatnym wypowiedzieć warunki pracy i płacy.

Jeśli twój pracownik jest na urlopie i pracuje w innej firmie, rozwiązanie umowy przez nowego pracodawcę, niezależnie od trybu, pozostaje bez wpływu na umowę o pracę łączącą ciebie z pracownikiem.

Pamiętaj! Jednym z możliwych kryteriów typowania pracownika do rozwiązania stosunku pracy w ramach zwolnień grupowych jest długotrwały bezpłatny urlop udzielony przez pracodawcę albo posiadanie innego źródła dochodów.

Podnoszenie kwalifikacji zawodowych - urlop szkoleniowy

Urlop szkoleniowy jest związany z przygotowaniami do zdania egzaminów kończących określony etap nauki. Nie dotyczy sytuacji, kiedy pracownik musi wziąć udział w zajęciach czy wykładach (na tę okoliczność przepisy przewidują obowiązek zwolnienia pracownika od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia).

Urlopu szkoleniowego udzielasz pracownikowi, który podnosi kwalifikacje zawodowe przydatne twojej firmie i gdy uzupełnia wiedzę z twojej inicjatywy, na przykład na polecenie służbowe, albo za twoją zgodą. Urlopu szkoleniowego, tak jak innych urlopów, udzielasz w dni, które są dla pracownika dniami pracy według obowiązującego rozkładu czasu pracy.

Ważne! Nie masz obowiązku udzielić pracownikowi urlopu szkoleniowego, jeśli nie poinformował cię o zamiarze zdobywania lub uzupełniania swojej wiedzy czy umiejętności.

Najlepiej zawrzeć z pracownikiem umowę dotyczącą podnoszenia przez niego kwalifikacji zawodowych, zawierającą kluczowe ustalenia, w tym:

• zgodę pracodawcy
• opis zobowiązań pracodawcy, na przykład deklarację opłacania czesnego i innych kosztów
• zobowiązanie pracownika do pracy w firmie przez odpowiedni okres po zakończeniu szkoły (nie dłuższy niż 3 lata).

Pamiętaj! Wynagrodzenie za urlop szkoleniowy ustalasz jak wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy, a składniki wynagrodzenia, brane pod uwagę w wysokości przeciętnej, obliczasz z miesiąca, w którym przypadł urlop.

Wymiar urlopu szkoleniowego zależy od rodzaju egzaminu, do którego przygotowuje się pracownik. Jeśli jest to:

• egzamin eksternistyczny – urlop wyniesie 6 dni
• egzamin maturalny – urlop wyniesie 6 dni
• egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie lub egzamin zawodowy – urlop wyniesie 6 dni
• przygotowanie pracy dyplomowej oraz przygotowanie i przystąpienie do egzaminu dyplomowego – urlop w czasie ostatniego roku studiów wyniesie 21 dni.

Są to wymiary minimalne. W dokumentach wewnętrznych firmy, na przykład regulaminie pracy, możesz je uregulować korzystniej, na przykład zwiększyć wymiar urlopu lub udzielić urlopu na innego rodzaju szkolenie lub kursy.

Pracownikowi będzie przysługiwać więcej niż jeden urlop szkoleniowy, gdy przystępuje do więcej niż jednego egzaminu.

Przykład

Pani Anna, kończąc technikum, musi zdać egzamin eksternistyczny, żeby móc przystąpić do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie fryzjera. W związku z dwoma egzaminami będą jej przysługiwać od pracodawcy dwa urlopy po 6 dni.

Pracownik, który skończy studia pierwszego stopnia, a następnie studia drugiego stopnia, będzie uprawniony do dwóch urlopów szkoleniowych.

Jako studia wyższe są traktowane:

• studia pierwszego stopnia, kończące się uzyskaniem tytułu licencjata, inżyniera lub równorzędnego,
• studia drugiego stopnia, kończące się uzyskaniem tytułu magistra, magistra inżyniera lub równorzędnego,
• jednolite studia magisterskie, kończące się uzyskaniem tytułu magistra, magistra inżyniera lub równorzędnego.

Ważne! Jeśli pracownik podnosi kwalifikacje zawodowe z własnej inicjatywy i bez twojej zgody, możesz zawrzeć porozumienie, w którym ustalicie uprawnienia, jakie mu przysługują. Nie jest to jednak twój obowiązek, a wyłącznie możliwość. W porozumieniu – poza zwolnieniem z całości lub części dnia pracy koniecznym do uczestnictwa w zajęciach (bez prawa do wynagrodzenia) – możesz mu przyznać urlop bezpłatny w wymiarze ustalonym z pracownikiem.

Zasady i wymiar urlopu okolicznościowego

Jako pracodawca masz obowiązek udzielić pracownikowi urlopu okolicznościowego w określonych sytuacjach osobistych i rodzinnych pracownika, na jego wniosek.

Pracownikowi przysługują 2 dni urlopu okolicznościowego w razie:

• swojego ślubu
• urodzenia jego dziecka
• zgonu i pogrzebu jego małżonka, dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy.

Pracownikowi przysługuje 1 dzień urlopu okolicznościowego w razie:

• ślubu dziecka pracownika
• zgonu i pogrzebu jego siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na jego utrzymaniu lub pod jego bezpośrednią opieką.

Jeśli wydarzenie – powód urlopu okolicznościowego – nie odbyło się, pracownik powinien złożyć wniosek o urlop wypoczynkowy na udzielone mu dni wolne. Jeśli tego nie zrobi, nieobecność potraktuj jako usprawiedliwioną, ale bez wynagrodzenia.

Pamiętaj!

• Pracownik rozwiedziony może skorzystać z urlopu okolicznościowego w razie śmierci i pogrzebu teściowej lub teścia.
• Wynagrodzenie za urlop okolicznościowy wylicza się tak samo jak za urlop wypoczynkowy.
• Urlop okolicznościowy przysługuje za każdym razem, gdy spełnią się przesłanki jego udzielenia.
• Urlop okolicznościowy musi pozostawać w związku czasowym z wydarzeniem, z powodu którego go udzielasz.
• Urlopu udzielasz w dni, które zgodnie z rozkładem pracy są dniami pracy pracownika, i na cały dzień, niezależnie od liczby godzin pracy pracownika, jakie przewidywał harmonogram.