Sankcje Unii Europejskiej i Polski nałożone na Rosję w związku z konfliktem zbrojnym w Ukrainie
Sprawdź, jakie sankcje wobec Rosji wprowadziła Unia Europejska i Polska w związku z konfliktem zbrojnym w Ukrainie. Sprawdź polską listę osób i podmiotów objętych sankcjami.
Gdzie szukać informacji o sankcjach
Przepisy i akty prawne
Zakres i charakter sankcji wobec Rosji dynamicznie się zmieniają - dokonując transakcji z Rosją musisz uwzględnić stan prawny obowiązujący na dzień tej transakcji.
Dlatego ustal, od kiedy obowiązują poszczególne sankcje.
Sprawdź:
- kalendarium sankcji Unii Europejskiej wobec Rosji w sprawie Ukrainy
- internetowy informator Komisji Europejskiej na temat sankcji wobec Rosji
- interaktywną mapę sankcji, która pokazuje jakie podmioty zostały nimi objęte
- często zadawane pytania w sprawie sankcji i implementacji Rozporządzenia Rady (UE) nr 833/2014 i Rozporządzenia Rady (UE) nr 269/2014
- listę sankcyjną prowadzoną przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Przepisy Unii Europejskiej wprowadzające sankcje na Rosję w związku z konfliktem zbrojnym na Ukrainie:
- Sankcje przyjęte 24 czerwca 2024 opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE
- Sankcje przyjęte 23 lutego 2024 opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE
- Sankcje przyjęte 18 grudnia 2023 opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE
- Sankcje przyjęte 23 czerwca 2023 opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE
- Rozporządzenie Rady (UE) nr 269/2014 z dnia 17 marca 2014 r. w sprawie środków ograniczających w odniesieniu do działań podważających integralność terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażających
- Sankcje przyjęte 25 lutego 2023 opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE
- Decyzja Rady (WPZiB) 2023/388 z dnia 20 lutego 2023 r. zmieniająca decyzję (WPZiB) 2022/266 w sprawie środków ograniczających w odpowiedzi na nielegalne uznanie, okupację lub aneksję przez Federację Rosyjską niektórych niekontrolowanych przez rząd obszarów Ukrainy
- Sankcje przyjęte 16 grudnia 2022 opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE
- Sankcje przyjęte 6 października 2022 opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE
- Pakiet środków służących utrzymaniu i dostosowaniu sankcji przyjęty 21 lipca 2022 opublikowany w Dzienniku Urzędowym UE
- Sankcje przyjęte 3 czerwca 2022 opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE
- Sankcje przyjęte 8 kwietnia 2022 opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE
- Sankcje przyjęte 15 marca 2022 opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE
- Sankcje przyjęte 9 marca 2022 opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE
- Sankcje przyjęte 2 marca 2022 opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE
- Sankcje przyjęte 28 lutego 2022 opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE
- Sankcje przyjęte 28 lutego 2022 opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE
- Sankcje przyjęte 25 lutego 2022 opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE
- Sankcje przyjęte 23 lutego 2022 opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE.
Polskie przepisy wprowadzające sankcje na Rosję i Białoruś w związku z konfliktem zbrojnym na Ukrainie:
- Ustawa z dnia 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego
- Ustawa z dnia 5 sierpnia 2022 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego oraz ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej
Pamiętaj! Polskie przepisy uzupełniają pakiet sankcji przyjętych przez Unię Europejską. Sankcje unijne są wiążące dla Polski.
Infolinia
W związku z sytuacją w Ukrainie, Polski Fundusz Rozwoju wspólnie z Ministerstwem Spraw Zagranicznych oraz Ministerstwem Rozwoju i Technologii, uruchomił specjalną infolinię dla firm z Polski działających na rynkach wschodnich.
Dzwoniąc na numer infolinii +48 22 703 43 53 przedsiębiorcy otrzymają informacje na temat:
- sankcji nałożonych na Federację Rosyjską i Białoruś oraz kontrsankcjach rosyjskich
- sankcji sektorowych, technologicznych oraz towarów podwójnego przeznaczenia
- produktów Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu, takich jak Poland Business Harbour (program wstrzymany) czy Coworking Ukraina
- form pomocy dla firm, których dotknęła obecna sytuacja, w tym poszukiwania nowych rynków zbytu oraz dostępu do surowców i komponentów.
Infolinia czynna jest od poniedziałku do piątku w godzinach od 08:00 do 17:00.
Lista sankcyjna MSWiA
Od 26 kwietnia 2022 roku Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji prowadzi listę sankcyjną, czyli listę osób i podmiotów objętych sankcjami.
Decyzję o wpisie na listę podejmuje Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji. Decyzja może być podjęta wobec osób:
bezpośrednio lub pośrednio wspierających:
- agresję Federacji Rosyjskiej na Ukrainę rozpoczętą 24 lutego 2022 roku
- poważne naruszenie praw człowieka
- represje wobec społeczeństwa obywatelskiego i pozycji demokratycznej
- których działalność stanowi inne poważna zagrożenie dla demokracji, lub praworządności w Federacji Rosyjskiej lub na Białorusi.
Decyzja w sprawie wpisu może ponadto dotyczyć osób i podmiotów bezpośrednio związanych z wyżej wymienionymi osobami lub podmiotami, w szczególności ze względu na powiązania charakterze osobistym, organizacyjnym, gospodarczym lub finansowym, lub wobec których istnieje prawdopodobieństwo wykorzystania w tym celu posiadanych przez nie środków finansowych, funduszy lub zasobów gospodarczych.
Wobec osób i podmiotów wpisanych na listę sankcyjną stosowane będzie:
- zamrożenie wszystkich funduszy i zasobów gospodarczych będących własnością, znajdujących się w posiadaniu lub pod ich kontrolą
- zakaz udostępniania bezpośrednio i pośrednio funduszy lub zasobów gospodarczych
- zakaz umyślnego i świadomego udziału w czynnościach zmierzających do obejścia zakazów.
Sprawdź:
- listę MSWiA osób i podmiotów objętych sankcjami
- listę osób fizycznych i prawnych objętych sankcjami przyjętą przez UE.
Wykluczenie z postępowań o udzielenie zamówienia publicznego
- wykonawcy i uczestnicy konkursów występujący na listach sankcyjnych Unii Europejskiej, przyjętych wobec Rosji i Białorusi
- wykonawcy i uczestnicy konkursów występujących na liście sankcyjnej MSWiA
- wykonawcy i uczestnicy konkursów, których beneficjentem, rzeczywistym jest osoba występująca na jednej z tych list sankcyjnych
- wykonawcy i uczestnicy konkursu, których jednostką dominującą jest podmiot występujący na jednej z tych list sankcyjnych,
są wykluczeni z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego prowadzonego na podstawie ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych.
Polskie embargo na węgiel
Zakazane jest:
- wprowadzanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
- przemieszczanie między dwoma państwami przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
- przemieszczanie z terytorium innego państwa członkowskiego UE
węgla oraz koksu pochodzących z terytorium Federacji Rosyjskiej albo Białorusi.
Kontroli zakazu dokonuje naczelnik urzędu celno-skarbowego. Jeżeli naczelnik stwierdzi naruszenie, zajmuje towar oraz występuje o orzeczenie jego przepadku na rzecz Skarbu Państwa.
Osoba lub podmiot naruszające powyższy zakaz podlegają karze pieniężnej w wysokości do 20 000 000 zł nakładanej przez Szefa Krajowej Administracji.
Podmiotom, których dotyczy zakaz dotyczący wprowadzania na terytorium Rzeczypospolitej lub tranzytu węgla, będą przysługiwały rekompensaty za szkody rzeczywiste.
Sankcje dotyczące sektora finansowego
- ograniczono dostęp niektórych rosyjskich banków i firm do unijnych pierwotnych i wtórnych rynków kapitałowych,
- wprowadzono zakaz bezpośredniego lub pośredniego kupna, sprzedaży lub świadczenia usług inwestycyjnych lub pomocy w emisji i innych czynności w odniesieniu do zbywalnych papierów wartościowych i instrumentów rynku pieniężnego w odniesieniu do m.in. rządu Rosji i Centralnego Banku Rosji, osób prawnych, podmiotów oraz organów działających w ich imieniu, a także podmiotów wskazanych w Załączniku V i VI Rozporządzenia Rady (UE) 833/2014
- rozszerzono istniejące ograniczenia finansowe, w szczególności w dostępie niektórych podmiotów rosyjskich do rynków kapitałowych
- zakazano dopuszczenia do obrotu giełdowego akcji rosyjskich podmiotów państwowych w unijnych systemach obrotu i świadczenia związanych z nimi usług
- wprowadzono całkowity zakaz świadczenia usług w zakresie prowadzenia portfela, rachunków lub przechowywania kryptoaktywów na rzecz obywateli i mieszkańców Rosji, niezależnie od łącznej wartości tych kryptoaktywów
- wprowadzono zakaz wszelkich transakcji z niektórymi rosyjskimi przedsiębiorstwami państwowymi z różnych sektorów, tworzącymi militarno-przemysłowy kompleks Kremla m.in.: OPK Oboronprom, United Aircraft Corporation, Uralvagonzavod, Rosneft, Transneft, Gazpromneft, Almaz-Antey, KAMAZ, Novorossiysk Commercial Sea Port, ROSTEC (Russian Technologies State Corporation), JSC PO Sevmash, Sovcomflot, United Shipbuilding Corporation, a także zakazano zajmowania stanowisk w organach zarządzających jakiejkolwiek osoby prawnej, podmiotu lub organu ze wskazanej powyżej listy przedsiębiorstw
- wprowadzono zakaz przyjmowania depozytów obywateli lub rezydentów Rosji, od osób prawnych, podmiotów lub organów mających siedzibę w Rosji lub od osób prawnych, podmiotów lub organów, które mają siedzibę poza Unią i w przypadku których ponad 50 % praw własności należy bezpośrednio lub pośrednio do obywateli rosyjskich lub osób fizycznych zamieszkałych w Rosji, jeżeli łączna wartość depozytów tej osoby fizycznej lub prawnej, tego podmiotu lub organu na instytucję kredytową przekracza 100 000 EUR
- wprowadzono zakaz prowadzenia rachunków rosyjskich klientów przez unijne centralne depozyty papierów wartościowych oraz sprzedaży klientom rosyjskim papierów wartościowych denominowanych w dowolnej walucie
- zakazano finansowania publicznego lub pomocy finansowej na rzecz handlu z Rosją lub inwestycji w Rosji (z zastrzeżeniem możliwości dokończenia kontraktów zawartych przed 26 lutego 2022 roku czy wyłączenia szczególnych przypadków dotyczących handlu produktami spożywczymi, środkami do celów rolniczych, medycznych lub humanitarnych, programów unijnych dla małych i średnich przedsiębiorstw - do określonej kwoty)
- zakazano transakcji związanych z zarządzaniem rezerwami oraz aktywami Centralnego Banku Rosji oraz organami, podmiotami lub osobami działającymi w imieniu lub pod kierownictwem Centralnego Banku Rosji (na przykład Fundusz Dobrobytu Narodowego) oraz z Regionalnym Bankiem Rozwoju
- zakazano świadczenia specjalistycznych usług w zakresie komunikatów finansowych wykorzystywanych do wymiany danych finansowych (SWIFT) na rzecz niektórych banków i podmiotów zależnych: Bank Otkrytie, Novikombank, Promsvyazbank, Bank Rossiya, Sovcombank, Vnesheconombank (VEB), VTB Bank, Sberbank, Credit Bank of Moscow, Joint Stock Company Russian Agricultural Bank
- zakazano inwestowania w projekty współfinansowane przez Rosyjski Fundusz Inwestycji Bezpośrednich (RFIB), a także uczestniczenia w projektach lub dokonywania innego wkładu w te projekty (odstępstwa są ściśle określone i dotyczą umów zawartych przed 2 marca 2022 roku)
- wprowadzono zakaz udziału rosyjskich wykonawców w zamówieniach publicznych i koncesjach udzielanych w państwach członkowskich Unii Europejskiej
- zakazano dostarczania banknotów EURO do Rosji (wyjątki obejmują środki niezbędne do osobistego użytku podróżujących do Rosji lub oficjalnych celów misji dyplomatycznych, konsularnych, organizacji międzynarodowych)
- wprowadzono wymogi dotyczące powiadamiania o przekazywaniu środków finansowych poza UE przez dowolny podmiot, który ma siedzibę w UE, a jest własnością podmiotu mającego siedzibę w Rosji lub jest kontrolowany przez podmiot mający siedzibę w Rosji, lub przez obywatela rosyjskiego lub osobę fizyczną zamieszkałą w Rosji
- zakazano korzystania z systemu przesyłania komunikatów finansowych (SPFS), specjalnej usługi informacyjnej opracowanej przez Bank Centralny Rosji w celu zneutralizowania skutków sankcji, a także zakaz dokonywania transakcji z wyraźnie wskazanymi podmiotami korzystającymi z SPFS poza Rosją
- zakazano transakcji z konkretnymi instytucjami kredytowymi i finansowymi oraz dostawcami kryptoaktywów mającymi siedzibę poza UE, jeżeli podmioty te ułatwiają transakcje wspierające bazę obronno-przemysłową Rosji poprzez eksport, dostawy, sprzedaż, transfer lub transport do Rosji towarów i technologii podwójnego zastosowania, produktów wrażliwych, towarów wykorzystywanych na polu walki, broni palnej i amunicji
- zakazano przyjmowania środków pochodzących od państwa rosyjskiego i jego popleczników przez partie polityczne i fundacje, organizacje pozarządowe (w tym ośrodki analityczne) i dostawców usług medialnych w UE.
Ograniczenia dotyczą w szczególności:
- rosyjskich instytucji kredytowych i finansowych (Sberbank, VTB, Gazprombank, Rosselkhozbank, VEB, Alfa Bank i Bank Otkrytie)
- przedsiębiorstw związanych z sektorem sprzętu i usług wojskowych (OPK Oboronprom, United Aircraft Corporation, Uralvagonzavod)
- przedsiębiorstw związanych ze sprzedażą ropy będących pod kontrolą państwa (Rosneft, Transneft, Gazpromneft)
- przedsiębiorstw sektora wojskowego i technologicznego, lotniczego, motoryzacyjnego, transportu kolejowgo, stoczniowego, portowego, morskiego (Almaz-Antey, KAMAZ, Novorossiysk Commercial Sea Port, ROSTEC (Russian Technologies State Corporation), Koleje Rosyjskie, JSC PO Sevmash, Sovcomflot, United Shipbuilding Corporation, Russian Maritime Register of Shipping.
Broń i towary podwójnego zastosowania
- zakazano eksportu i importu broni
- zakazano sprzedaży, dostawy, przekazywania lub wywozu, bezpośrednio lub pośrednio, towarów i technologii podwójnego zastosowania – niezależnie od tego, czy pochodzą z Unii – na rzecz jakichkolwiek osób fizycznych lub prawnych, podmiotów lub organów w Rosji lub do wykorzystania w Rosji
- zakazano eksportu amunicji, pojazdów wojskowych i sprzętu paramilitarnego
- zakazano eksportu silników do dronów
- zakazano eksportu towarów i technologii, które mogłyby przyczynić się do wzmocnienia potencjału militarnego i technologicznego Rosji lub rozwoju sektora obrony i bezpieczeństwa
- wprowadzono dalsze ograniczenia dotyczące wywozu towarów i technologii podwójnego zastosowania oraz świadczenia usług powiązanych, a także ograniczenia wywozu niektórych towarów i technologii, które mogłyby się przyczynić do technologicznego wzmocnienia sektora zbrojeniowego i bezpieczeństwa Rosji,zakazano tranzytu przez terytorium Rosji wywożonych z Unii wszystkich towarów wykorzystywanych na polu walki
- zakazano sprzedaży, dostaw, przekazywania lub wywozu, bezpośrednio lub pośrednio, sprzętu, który może zostać wykorzystany do represji wewnętrznych, a także sprzętu, technologii lub oprogramowania przeznaczonych głównie do zabezpieczania informacji oraz monitorowania lub przechwytywania przekazów telekomunikacyjnych.
Do towarów i technologii, które mogą wzmacniać potencjał militarny i technologiczny Rosji zaliczono:
- elektronikę (między innymi urządzenia i podzespoły elektroniczne, zespoły elektroniczne, specjalistyczne urządzenia do przetwarzania danych, urządzenia do produkcji elementów podzespołów lub materiałów, urządzenia kontrolne, materiały fotorezystywne, oprogramowanie i technologie, elektroniczne układy scalone, materiały półprzewodnikowe, sprzęt do produkcji i testowania elektronicznych układów scalonych i płytek obwodów drukowanych komponenty elektroniczne wykorzystywane w systemach uzbrojenia np. dronach, rakietach, helikopterach)
- komputery – z wyłączeniem przeznaczonych na użytek osób fizycznych (w tym oprogramowanie i technologie)
- telekomunikację - z wyłączeniem przeznaczonych na użytek osób fizycznych (między innymi urządzenia, preformy, oprogramowanie, technologie)
- ochronę informacji (między innymi urządzenia, oprogramowanie, technologie)
- czujniki i lasery (między innymi kamery termowizyjne, urządzenia optyczne, systemy radarowe, materiały optyczne, oprogramowanie, technologie)
- nawigację i awionikę (między innymi pokładowe urządzenia komunikacyjne, oprogramowanie, technologie, instrumenty nawigacyjne)
- urządzenia okrętowe – jednostki pływające (włączając oprogramowanie i technologie)
- kosmonautykę, aeronautykę i napęd (między innymi silniki wysokoprężne, ciągniki kołowe, silniki z turbiną gazową, silniki lotnicze z turbiną gazową, inne urządzenia, oprogramowanie i technologie)
- metale ziem rzadkich i związki chemiczne
- chemikalia (m.in. rudy manganu), baterie litowe, termostaty, silniki prądu stałego i siłowniki do dronów
- podzespołów służących do opracowywania i produkcji bezzałogowych statków powietrznych.
Wprowadzono również zakaz eksportu produktów i technologii, które mogłyby przyczynić się w szczególności do zwiększenia potencjału przemysłowego Rosji i być łatwo przekierowane do wykorzystania w celu wsparcia rosyjskich działań wojennych.
Do powyższych produktów zaliczono m.in.:
- pojazdy, takie jak samochody ciężarowe (i ich części zamienne), naczepy i pojazdy specjalne (np. skutery śnieżne)
- towary, które mogą być wykorzystane do celów militarnych: w tym generatory prądu, lornetki, anteny, radary, kompasy, transformatory elektryczne
- produkty sektora budowlanego: konstrukcje i części konstrukcji jak mosty, wieże, wózki widłowe, dźwigi
- towary kluczowe dla funkcjonowania i rozwoju rosyjskiego przemysłu (elektronika, części maszyn, pompy, maszyny do obróbki metali itp.); kompletne zakłady przemysłowe, urządzenia do produkcji elektroniki, wyciągarki kryształów, piece, obrabiarki, elektrody
- związki chemiczne, w tym fentanyl i jego pochodne, prekursory chemiczne substancji działających na ośrodkowy układ nerwowy, szczepionki, immunotoksyny, niektóre produkty medyczne, zestawy diagnostyczne i do badań żywności
- towary wykorzystywane w przemyśle lotniczym (na przykład silniki turboodrzutowe i turbośmigłowe).
Wykaz towarów i technologii, które mogą wzmacniać potencjał militarny i technologiczny Rosji lub rozwój sektora obrony i bezpieczeństwa zawierają załączniki do Rozporządzenia Rady (UE) nr 833/2014 z dnia 31 lipca 2014 r. dotyczącego środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie.
Sankcje w sektorze energetycznym
- wprowadzono pułap cenowy związany z transportem morskim ropy naftowej i produktów ropopochodnych - ustalono cenę za baryłkę, po której lub poniżej której nabycie produktów ropopochodnych z Rosji nie będzie podlegać zakazowi świadczenia następujących powiązanych usług: transportu morskiego takich produktów do państw trzecich oraz pomocy technicznej, usług pośrednictwa lub finansowania lub pomocy finansowej związanych z transportem morskim takich produktów do państw trzecich
- wprowadzono zakaz importu węgla z Rosji
- zakazano importu ropy naftowej z Rosji, z ograniczonymi wyjątkami
- ograniczono dostęp Rosji do określonych strategicznie cennych technologii i usług, które można wykorzystać do produkcji i wydobycia ropy naftowej
- zakazano sprzedaży, dostaw, przekazywania lub wywozu do Rosji określonych towarów i technologii wykorzystywanych w rafinacji ropy naftowej wraz z ograniczeniami dotyczącymi świadczenia usług powiązanych
- objęto zakazami nowe inwestycje w rosyjski sektor energetyczny i górniczy oraz kompleksowe ograniczenia wywozowe dotyczące sprzętu, technologii i usług dla przemysłu energetycznego Rosji (z określonymi wyjątkami w zakresie cywilnego przemysłu jądrowego i sektora (downstream) transportu energii)
- wprowadzono zakaz udostępniania rosyjskim obywatelom potencjału magazynowania gazu (z wyjątkiem części instalacji LNG)
- zakazano importu skroplonego propanu (LPG)
- zakazano świadczenia usług ponownego załadunku rosyjskiego skroplonego gazu ziemnego (LNG) na terytorium UE do celów operacji przeładunku w drodze do państw trzecich
- zakazano nowych inwestycji mających na celu ukończenie realizowanych projektów LNG.
Sankcje w sektorze transportu
- zakazano wywozu towarów i technologii nadających się do wykorzystania w przemyśle lotniczym, kosmicznym i morskim, w tym zakaz eksportu, sprzedaży, dostaw i przekazywania do Rosji wszelkich samolotów i innych statków powietrznych oraz ich części i wyposażenia
- zakazano usług ubezpieczeniowych, reasekuracyjnych i konserwacyjnych w odniesieniu do towarów i technologii nadających się do wykorzystania w przemyśle lotniczym i kosmicznym
- zakazano świadczenia pomocy technicznej i innych usług powiązanych, a także finansowania i pomocy finansowej w odniesieniu do towarów i technologii nadających się do wykorzystania w przemyśle lotniczym i kosmicznym (statki powietrzne, statki kosmiczne i ich części)
- zakazano lądowania na terytorium UE, startu z terytorium UE i przelotu nad terytorium UE rosyjskich przewoźników lotniczych, zarejestrowanych w Rosji statków powietrznych i będących własnością, czarterowanych, kontrolowanych przez rosyjskie osoby prawne i fizyczne, a także wszystkich samolotów używanych do wykonywania lotów pozarozkładowych, jeżeli rosyjska osoba fizyczna lub prawna, podmiot lub organ są w stanie skutecznie określić miejsce lub czas startu lub lądowania pozwalającego dotrzeć np. do miejsca wypoczynku lub na spotkanie służbowe
- zamknięto porty UE dla rosyjskich statków (wyjątki dotyczą transportu środków medycznych, żywności, surowców energetycznych i pomocy humanitarnej)
- zakazano transportu morskiego rosyjskiego ropy naftowej do państwa trzecich (jeśli została zakupiona po cenie przekraczającej pułap cenowy)
- wprowadzono zakaz wjazdu do UE dla rosyjskich przewoźników drogowych (wyjątki obejmują usługi pierwszej potrzeby, takie jak transport produktów rolnych i spożywczych, pomocy humanitarnej i surowców energetycznych)
- zakazano transportu drogowego towarów w Unii przyczepami i naczepami zarejestrowanymi w Rosji, także wówczas gdy są one ciągnięte przez samochody ciężarowe zarejestrowane poza Rosją; zakaz drogowego transportu towarowego na terytorium UE, w tym tranzytu unijnych przewoźników, którzy w co najmniej 25% należą do rosyjskiej osoby fizycznej lub prawnej
- zakazano dostępu do portów i śluz na terytorium Unii statkom dokonującym przeładunków »burta w burtę«, w przypadku gdy właściwe organy mają uzasadnione powody podejrzewać, że dany statek narusza zakaz przywozu drogą morską rosyjskiej ropy naftowej i produktów ropopochodnych do Unii lub przewozi rosyjską ropę naftową lub produkty ropopochodne zakupione po cenie wyższej niż pułap cenowy uzgodniony przez koalicję na rzecz pułapu cenowego; zakaz ten ma zastosowanie do wszystkich statków, bez względu na banderę, pod którą są zarejestrowane, oraz do wszelkich przeładunków »burta w burtę« dokonywanych na którymkolwiek etapie podróży do portów lub śluz państwa członkowskiego
- zakazano dostępu do portów i śluz na terytorium Unii statkom, które właściwe organy mają uzasadnione powody podejrzewać o nielegalne zakłócanie, wyłączanie lub dezaktywowanie w inny sposób swoich pokładowych systemów automatycznej identyfikacji (AIS) podczas transportu rosyjskiej ropy naftowej i produktów ropopochodnych z naruszeniem prawidła V/19 konwencji SOLAS, pkt 2.4
- zakazano dostępu do portów i świadczenia usług statkom wspomagającym rosyjską wojnę.
W uzasadnionych i z góry określonych przypadkach możliwe są odstępstwa od tych zakazów, między innymi na dokończenie kontraktów zawartych przed określoną datą, cele humanitarne, przeciwdziałanie zagrożeniom zdrowia, bezpieczeństwa ludzi i środowiska, cele medyczne, cyberbezpieczeństwo.
Sankcje w sektorze surowców i innych towarów
- zakazano przywozu wyrobów z żelaza i stali
- wprowadzono zakaz importu drewna, cementu i bitumu oraz materiałów pokrewnych, takich jak asfalt, sadza
- zakazano importu papieru, kauczuku syntetycznego i plastiku
- zakazano bezpośredniego lub pośredniego importu, zakupu lub transferu diamentów z Rosji - zakaz ten dotyczy diamentów pochodzących z Rosji, diamentów wywożonych z Rosji, diamentów przewożonych w tranzycie przez Rosję oraz diamentów rosyjskich przetwarzanych w krajach trzecich i ma zastosowanie do nieprzemysłowych diamentów naturalnych i syntetycznych, a także biżuterii diamentowej
- zakazano importu surówki i surówki zwierciadlistej, drutów miedzianych, drutów aluminiowych, folii, rur i przewodów rurowych
- wprowadzono ograniczenia dotyczące przywozu helu.
Wykaz pozycji objętych zakazem importu lub przywozu zawierają Załączniki XVII, XXI, XXII, XXIV, XXVI-XXVII Rozporządzenia Rady (UE) nr 833/2014 dotyczącego środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie.
Sankcje dotyczące towarów luksusowych
- zakazano sprzedaży, dostawy, przekazywania lub wywozu towarów luksusowych – wartości powyżej 300 EUR za sztukę lub powyżej kwot wskazanych w niektórych grupach towarowych
- zakazano importu m.in. złota, w tym biżuterii, owoców morza, alkoholu, luksusowych samochodów, papierosów i kosmetyków.
Wykaz towarów luksusowych objętych sankcjami zawiera Załącznik XVIII Rozporządzenia Rady (UE) nr 833/2014 dotyczącego środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie.
Sankcje w sektorze usług
Wprowadzono zakaz świadczenia niektórych usług na rzecz Rosji, osób w Rosji i rosyjskich podmiotów:
- zakaz świadczenia usług prowadzenia portfeli lub rachunków kryptoaktywowych i przechowywania kryptoaktywów
- zakaz świadczenia usług architektonicznych i inżynieryjnych
- zakaz świadczenia usług doradztwa IT i doradztwa prawnego
- zakaz świadczenia niektórych usług związanych – bezpośrednio lub pośrednio – z działalnością gospodarczą, takich jak: rachunkowość, audyt, badania ustawowe, usługi księgowe i usługi doradztwa podatkowego
- zakaz świadczenia usług reklamowych oraz badań rynku i opinii publicznej
- zakaz świadczenia pomocy technicznej, usług pośrednictwa, finansowania lub pomocy finansowej (w odniesieniu do transportu rosyjskiej ropy naftowej drogą morską)
- zakazano świadczenia usług w zakresie ratingu kredytowego oraz zakaz dostępu do wszelkich usług subskrypcji związanych z działalnością w zakresie ratingu kredytowego na rzecz klientów rosyjskich
- zakazano sprzedaży, udzielania licencji lub przekazywania w jakikolwiek inny sposób praw własności intelektualnej lub tajemnic przedsiębiorstwa, a także przyznawania praw dostępu do wszelkich materiałów lub informacji chronionych za pomocą praw własności intelektualnej lub stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa lub praw do ponownego wykorzystywania takich materiałów lub informacji, związanych z towarami i technologiami, których sprzedaż, dostawa, przekazywanie lub wywóz są zakazane, osobom, podmiotom lub organom w Rosji lub do wykorzystania w Rosji
- zakazano świadczenia usług na dostarczanie oprogramowania do zarządzania przedsiębiorstwem oraz oprogramowania do projektowania przemysłowego i produkcji przemysłowej.
Klauzula „Nie do Rosji” – zakaz reeksportu
- unijne podmioty gospodarcze zobowiązane są do zakazywania w umowach powrotnego wywozu do Rosji oraz powrotnego wywozu do wykorzystania w Rosji towarów i technologii wrażliwych wymienionych w załącznikach XI, XX i XXXV do rozporządzenia (UE) nr 833/2014, niektórych wspólnych produktów o wysokim priorytecie wymienionych w załączniku XL do rozporządzenia (UE) 833/2014 oraz broni palnej i amunicji wymienionych w załączniku I do rozporządzenia (UE) nr 258/2012
- unijne jednostki dominujące muszą dokładać wszelkich starań, aby ich jednostki zależne z państw trzecich nie brały udziału w żadnej działalności, której efekty byłyby sprzeczne z założeniami sankcji
- w celu przeciwdziałania reeksportowi towarów wykorzystywanych na polu walki w Ukrainie lub mających krytyczne znaczenie dla rozwoju rosyjskich systemów wojskowych, unijne podmioty sprzedające takie towary do krajów trzecich muszą posługiwać się mechanizmami należytej staranności pozwalającymi identyfikować, oceniać i zmniejszać ryzyko reeksportu takich towarów do Rosji
- podmioty z UE przekazujące przemysłowe know-how do produkcji towarów wykorzystywanych na polu walki partnerom handlowym z państw trzecich muszą umieszczać w umowach postanowienia gwarantujące, że takie know-how nie zostanie użyte na potrzeby towarów przeznaczonych do Rosji.
Inne sankcje: dyplomatyczne, wizowe, w zakresie mediów
- zakaz zajmowania jakichkolwiek stanowisk przez obywateli rosyjskich w organach zarządzających przedsiębiorstw infrastruktury krytycznej państw członkowskich
- zakazano nadawania i pomocy w nadawaniuoraz zawieszenie wszelkich licencji i zezwoleń w tym względzie w odniesieniu do rosyjskich mediów: RT - Russia Today i jednostki zależne, Sputnik i jednostki zależne, Rossija RTR / RTR Płanieta, Rossija 24 / Russia 24, Rossija 1, TV Centre International, NTW/NTV Mir, REN TW, Pierwyj Kanał, RT Balkan, Oriental Review, Tsargrad, New Eastern Outlook, Katehon, Voice of Europe, RIA Nowosti, Izwiestija, Rossijskaja Gazieta
- dyplomatyczne: wstrzymano różnorodne rozmowy i negocjacje z Rosją
- podjęto działania zmierzające do zawieszenia finansowania nowych operacji lub programów z Rosją przez międzynarodowe instytucje finansowe
- zawieszono programy współpracy dwustronnej i regionalnej z Rosją
- podjęto decyzję o całkowitym zawieszeniu umowy o ułatwieniach wizowych między Unią Europejską i Rosją, w tym stosowania dla określonych grup osób z Rosji (w tym delegacje oficjalne, przedsiębiorcy, przedstawiciele administracji, parlamentu) uproszczonej dokumentacji wjazdowej, wydawania wiz wielokrotnych. W związku z tym do rosyjskich obywateli będą stosowane ogólne przepisy kodeksu wizowego
- wprowadzono zakaz zakupu, importu, transferu lub eksportu ukraińskich dóbr kultury oraz innych przedmiotów o znaczeniu archeologicznym, historycznym, kulturowym, religijnym lub o wyjątkowym znaczeniu naukowym, jeżeli istnieją uzasadnione podstawy, by przypuszczać, że zostały one bezprawnie wywiezione z Ukrainy.
Restrykcje dotyczące terytoriów Ukrainy, czasowo poza jurysdykcją Ukrainy
Krym i Sewastopol:
- zakazano importu towarów z Krymu i Sewastopola
- wprowadzono restrykcje handlowe i inwestycyjne w niektórych sektorach gospodarki i projektach infrastrukturalnych (obejmuje między innymi transport, telekomunikację, energetykę, wydobycie ropy, gazu, minerałów)
- zakazano świadczenia usług turystycznych na Krymie lub w Sewastopolu
- zakazano eksportu niektórych towarów i technologii.
Obwód doniecki, ługański, zaporoski i chersoński:
- zakazano importu towarów z niekontrolowanych przez rząd obszarów ukraińskich obwodów donieckiego, ługańskiego, zaporoskiego i chersońskiego
- wprowadzono restrykcje handlowe i inwestycyjne, w tym zakaz nabywania udziałów, nieruchomości, udzielania pożyczek, tworzenia joint ventures, eksportu towarów i technologii, związanych z transportem, telekomunikacją, energetyką, poszukiwaniem i wydobyciem ropy, gazu i surowców mineralnych (przygotowano szeroki wykaz towarów zakazanych w eksporcie obejmujący produkty mineralne, chemikalia i produkty chemiczne, wyroby metalurgiczne, narzędzia, maszyny i urządzenia)
- zakazano pomocy technicznej, w tym usług związanych z infrastrukturą w z niekontrolowanych przez rząd obszarów ukraińskich obwodów donieckiego, ługańskiego, zaporoskiego i chersońskiego
- zakazano świadczenia niektórych usług doradczych i konsultacyjnych
- zakazano świadczenia usług turystycznych w z niekontrolowanych przez rząd obszarów ukraińskich obwodów donieckiego, ługańskiego, zaporoskiego i chersońskiego.
Kary za brak przestrzegania sankcji
Osoby lub podmioty, które między innymi:
- nie dopełniają obowiązku zamrożenia środków finansowych lub zasobów gospodarczych
- nie dopełniają obowiązku niezwłocznego przekazania informacji wymaganych przepisami rozporządzeń unijnych
- nie stosują się do zakazu świadomego i celowego udziału w działaniach, których celem lub skutkiem jest ominięcie stosowania środków określonych w przepisach rozporządzeń unijnych
podlegają karze pieniężnej, którą nakłada Szef Krajowej Administracji Skarbowej w drodze decyzji w wysokości do 20 000 000 zł.