Mały ZUS Plus

Dla kogo jest Mały ZUS Plus

Przedsiębiorcy mogą płacić obniżone składki na ubezpieczenia społeczne w ramach Małego ZUS Plus. Dwa kluczowe warunki, które trzeba spełnić, żeby otrzymać ulgę, to:

• twoje przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej prowadzonej przez cały poprzedni rok kalendarzowy nie przekroczyły 120 000 zł
• prowadziłeś działalność gospodarczą w poprzednim roku kalendarzowym przez nie mniej niż 60 dni kalendarzowych.

Pamiętaj! Nie możesz opłacać składek Mały ZUS Plus:

• w pierwszym roku prowadzenia działalności
• jeśli spełniasz warunki do płacenia obniżonych składek na ubezpieczenia społeczne, od podstawy wynoszącej 30% minimalnego wynagrodzenia.

Mały ZUS dotyczy tylko składek na ubezpieczenia społeczne. Nie obejmuje składki zdrowotnej, którą trzeba płacić w pełnej wysokości.

Ważne! Mały ZUS Plus możesz opłacać również wtedy, jeśli skorzystałeś wcześniej z Ulgi na start (chyba, że zrezygnujesz z korzystania z tego uprawnienia) oraz z obniżonych składek od preferencyjnej podstawy.

Przeczytaj:

• jakie składki do ZUS płaci przedsiębiorca
• jak ustalić podstawę składek na Mały ZUS Plus
• odpowiedzi ZUS na najczęściej zadawane pytania dotyczące Małego ZUS Plus.

Jak długo można korzystać z Małego ZUS Plus

Niższe składki na ubezpieczenia społeczne można płacić maksymalnie przez 36 miesięcy w ciągu kolejnych 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia działalności gospodarczej.

Ważne! Do okresu 36 miesięcy wliczasz okres korzystania z Małego ZUS.

Kto nie może korzystać z Małego ZUS Plus

Z Małego ZUS Plus nie możesz korzystać, jeśli nie spełnisz podstawowych wymogów dotyczących przychodu i czasu prowadzenia działalności gospodarczej lub:

• w ciągu ostatnich 60 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej korzystałeś z Małego ZUS lub Małego ZUS Plus łącznie przez 36 miesięcy
• spełniasz warunki do płacenia obniżonych składek na ubezpieczenia społeczne, od podstawy wynoszącej 30% minimalnego wynagrodzenia
• w poprzednim roku kalendarzowym rozliczałeś się na karcie podatkowej i jednocześnie korzystałeś ze zwolnienia z VAT (ci przedsiębiorcy nie składają do urzędów skarbowych zeznań PIT lub deklaracji VAT, z których ZUS pozyskuje dane do weryfikacji poprawności ustalenia najniższej podstawy wymiaru składek)
• podlegałeś ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu także z tytułu innej pozarolniczej działalności, na przykład jako wspólnik spółki jawnej
• wykonujesz w ramach działalności gospodarczej te same zadania, które wykonywałeś dla byłego bądź obecnego pracodawcy jako pracownik w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym.

Z Małego ZUS Plus nie możesz również korzystać, jeśli w poprzednim roku prowadziłeś działalność jako:

• twórca, artysta
• osoba wykonująca wolny zawód
• wspólnik spółki jawnej, komandytowej, partnerskiej albo jednoosobowej spółki z o.o.
• osoba prowadząca publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół.

Kiedy zgłosić się do Małego ZUS Plus

Przedsiębiorąca, który zaczął spełniać warunki do 31 stycznia

Jeśli w poprzednim roku kalendarzowym prowadziłeś działalność gospodarczą, ale dotąd nie korzystałeś z Małego ZUS Plus, a spełniasz warunki otrzymania ulgi, do 31 stycznia kolejnego roku kalendarzowego przekaż do ZUS:

• wyrejestrowanie z ubezpieczeń (ZUS ZWUA) z kodem tytułu ubezpieczenia z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 10, 05 12, jeśli na dzień 31 grudnia 2022 roku podlegałeś ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, ale nie korzystałeś z Małego ZUS Plus
• wyrejestrowanie z ubezpieczeń (ZUS ZWUA) z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 70, 05 72, jeśli 31 grudnia 2022 roku kończysz okres 24 miesięcy korzystania z obniżonych składek od preferencyjnej podstawy
• zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych (ZUS ZUA) z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynający się od 05 90 albo 05 92 (kod tytułu ubezpieczenia przewidziany dla osób posiadających rentę przyznaną z tytułu niezdolności do pracy).

Ważne! Jeśli nie złożysz dokumentów w terminie, nie będziesz mógł skorzystać z Małego ZUS Plus przez cały rok.

W takiej sytuacji będziesz mógł ubiegać się o Mały ZUS Plus dopiero do końca stycznia następnego roku (o ile wciąż będziesz spełniać wszystkie warunki otrzymania ulgi).

Przedsiębiorca, który zaczął spełniać warunki po 31 stycznia

Jeśli zaczniesz spełniać warunki pozwalające na skorzystanie z Małego ZUS Plus po styczniu (na przykład po styczniu 2024 roku skończy ci się okres opłacania preferencyjnych składek), to w terminie 7 dni liczonych od pierwszego dnia, w którym je spełnisz, przekaż do ZUS dokumenty:

• wyrejestrowanie z ubezpieczeń (ZUS ZWUA) z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 10, 05 12, jeśli podlegałeś ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, ale nie korzystałeś z „małego ZUS plus” (np. zaprzestałeś wykonywania działalności na rzecz byłego pracodawcy) albo
• wyrejestrowanie z ubezpieczeń (ZUS ZWUA) z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 70, 05 72, jeśli skończyłeś okres 24 miesięcy korzystania z „preferencyjnych składek”
• zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych (ZUS ZUA) albo - jeśli podlegasz wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu - zgłoszenie do tego ubezpieczenia (ZUS ZZA) z kodem tytułu ubezpieczenia rozpoczynającym się od 05 90 albo 05 92 (kod tytułu ubezpieczenia przewidziany dla osób z rentą przyznaną z tytułu niezdolności do pracy).

Przedsiębiorca, który wznawia działalność

Jeżeli po styczniu 2024 roku wznowisz działalność gospodarczą prowadzoną w 2023 roku przynajmniej przez 60 dni i z tytułu której nie korzystałeś w 2023 roku z Małego ZUS Plus, złóż do ZUS formularz zgłoszenia do ubezpieczeń/zgłoszenia zmiany danych osoby ubezpieczonej ZUS ZUA.

Zrób to w terminie 7 dni liczonych od pierwszego dnia wznowienia działalności gospodarczej.

Jak zgłosić się do Małego ZUS Plus

Chcesz zgłosić się do Małego ZUS Plus i płacić niższe składki na ubezpieczenie? Możesz to zrobić online na Biznes.gov.pl – zmieniając dane w swoim wpisie w CEIDG.

Będziesz potrzebować profilu zaufanego lub podpisu kwalifikowanego.

Przeczytaj, jak zmienić online dane firmy w CEIDG.

Jak liczyć limit przychodów

Limit przychodów z działalności gospodarczej prowadzonej przez cały rok kalendarzowy, nie może przekroczyć kwoty 120 tys. zł.

Jeżeli w poprzednim roku kalendarzowym rozliczałeś się w formie karty podatkowej i nie korzystałeś ze zwolnienia z podatku VAT, twoim przychodem jest wartość sprzedaży, która podlega opodatkowaniu tym podatkiem, bez kwoty tego podatku, czyli łączna wartość:

• odpłatnej dostawy towarów
• odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju
• eksportu towarów
• wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów.

Jeżeli prowadziłeś działalność gospodarczą w poprzednim roku kalendarzowym tylko przez część tego roku , limit, którego nie może przekroczyć przychód z tej działalności, jest odpowiednio niższy.

Przy obliczaniu progu przychodu musisz zastosować proporcję:

• podziel kwotę 120 000 zł przez liczbę dni kalendarzowych w poprzednim roku kalendarzowym
• pomnóż wynik przez liczbę dni kalendarzowych, w których prowadziłeś działalność w poprzednim roku kalendarzowym
• wynik równy lub wyższy niż 0,5 grosza zaokrąglij w górę, niższy niż 0,5 grosza – w dół.

Przykład

Pan Jan prowadził działalność w 2023 roku przez 250 dni. Jego limit za 2023 rok wyniesie 82 191,78 zł (120000 zł / 365 dni x 250 dni).

Osiągnięty przez ciebie przychód z działalności gospodarczej porównaj do ustalonego limitu. Jeśli osiągnięty przychód go nie przekracza, to możesz korzystać z Małego ZUS Plus.

Jak ustalić podstawę składek

Wysokość składki za 2024 rok ustalisz w oparciu o dochód z działalności gospodarczej uzyskany w 2023 roku.

Możesz skorzystać z kalkulatora ZUS do obliczania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Jeżeli chcesz ustalić podstawę samodzielnie, to najpierw oblicz swój przeciętny miesięczny dochód z działalności gospodarczej za ubiegły rok:

• podziel roczny dochód z działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym przez liczbę dni kalendarzowych prowadzenia działalności gospodarczej
• wynik pomnóż przez 30 i zaokrąglij do pełnych groszy:
• w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 grosza
• w dół, jeśli jest niższa niż 0,5 grosza.

Jeżeli w poprzednim roku kalendarzowym rozliczałeś się w formie:

• karty podatkowej i nie korzystałeś ze zwolnienia z podatku VAT
• zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów ewidencjonowanych,

dochód ustalisz, mnożąc wysokość przychodu przez współczynnik 0,5. Wynik zaokrąglij do pełnych groszy:

• w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 grosza
• w dół, jeśli jest niższa niż 0,5 grosza.

Ważne! Jeżeli składki na ubezpieczenia społeczne twoje i osób z tobą współpracujących zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodu, to na potrzeby wyliczenia podstawy składek musisz powiększyć swój roczny dochód z działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym o kwoty tych składek zaliczone do kosztów uzyskania przychodu.

Teraz ustal podstawę składki: pomnóż przeciętny miesięczny dochód z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym przez współczynnik 0,5. Wynik zaokrąglij do pełnych groszy:

• w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 grosza
• w dół, jeśli jest niższa niż 0,5 grosza.

Porównaj otrzymany wynik z kwotą równą 30% minimalnego wynagrodzenia i kwotą równą 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Podstawa składki, jaką zadeklarujesz, musi mieścić się między tymi dwoma wartościami, czyli:

• nie może być niższa niż 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku (od 1 stycznia w 2024 roku to 1272,60 zł)
• nie może przekraczać kwoty 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego ustalonej na dany rok (w 2024 roku to 4694,40 zł).

Pamiętaj! Jeśli otrzymałeś wynik niższy niż 30% minimalnego wynagrodzenia, obowiązuje cię najniższa podstawa wymiaru składek w wysokości 30% minimalnego wynagrodzenia.

Dodatkowe 12 miesięcy Małego ZUS Plus

Przedsiębiorcy, którzy korzystali z Małego ZUS Plus w 2023 roku, mogli skorzystać z dodatkowych 12 miesięcy ulgi w składkach.

Te rozwiązanie dotyczyło najmniejszych przedsiębiorców, których przychód w 2023 roku nie przekroczył 120 tys. zł oraz którzy:

• przynajmniej w jednym miesiącu w 2023 roku korzystali z Małego ZUS Plus
• w 2023 roku, w związku z upływem 36 miesięcy, przestali korzystać z Małego ZUS Plus.

Przedsiębiorcy, którzy wykorzystali 36 miesięcy Małego ZUS Plus w 2022 roku, nie mogli skorzystać z 12 dodatkowych miesięcy ulgi.

Komu ZUS doliczy 12 miesięcy ulgi automatycznie

ZUS doliczył ci dodatkowe 12 miesięcy ulgi automatycznie (nie trzeba było ponownie zgłaszać się do ubezpieczeń), jeśli:

• w sierpniu 2023 roku nie wykorzystałeś 36 miesięcy Małego ZUS Plus
• w lipcu 2023 roku wykorzystałeś 36 miesięcy Małego ZUS Plus.

Przykład

Karolina przystąpiła do Małego ZUS Plus w 2021 roku. Do 31 lipca 2023 roku wykorzystała 28 miesiące ulgi w składkach. Od 1 sierpnia ma jeszcze do wykorzystania 6 miesięcy ulgi „podstawowej” oraz 12 miesięcy ulgi "dodatkowej".

Te dodatkowe miesiące Karolina może wykorzystać od lutego 2024 roku oraz w styczniu 2025 roku.

Kto się musiał zgłosić po dodatkowe 12 miesięcy ulgi

Jeżeli w pierwszej połowie 2023 roku (do końca czerwca) skończył ci się Mały ZUS Plus i zgłosiłeś się do ubezpieczeń z kodem 05 10 lub 05 12, to musiałeś ponownie zgłosić się do ubezpieczeń z kodem 05 90 albo 05 92 (to kod tytułu ubezpieczenia dla osób mających rentę z tytułu niezdolności do pracy).

W takim wypadku, aby skorzystać z ulgi, trzeba było przekazać dokumenty do ZUS najpóźniej do 31 grudnia 2023 roku.

Osoby, którym w pierwszej połowie 2023 roku skończył się Mały ZUS plus i przestały prowadzić działalność, również mogą skorzystać z przedłużenia ulgi.

W takiej sytuacji trzeba ponownie zgłosić się do ubezpieczeń społecznych lub ubezpieczenia zdrowotnego. Tych osób nie obowiązuje termin 31 grudnia 2023 roku na dokonanie tego zgłoszenia – mogą to zrobić również później.

Przeczytaj jak przedłużyć mały ZUS plus przy działalności na mniejszą skalę.

Sprawdź pytania i odpowiedzi ZUS w związku z przedłużeniem Małego ZUS Plus o 12 miesięcy.

Jakie są obowiązki po zgłoszeniu do Małego ZUS Plus

Po zgłoszeniu się do Małego ZUS Plus, musisz przekazać do ZUS informacje o:

• rocznym przychodzie
• rocznym dochodzie
• formach opodatkowania z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej oraz
• podstawie wymiaru składek.

Zrób to w deklaracji rozliczeniowej bądź w imiennym raporcie miesięcznym (ZUS DRA cz. II bądź ZUS RCA cz. II), składanych za styczeń danego roku kalendarzowego lub za pierwszy miesiąc rozpoczęcia lub wznowienia prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w danym roku kalendarzowym.

Musisz też przedstawić na żądanie ZUS – w terminie 14 dni kalendarzowych od dnia doręczenia wezwania – dokumenty potwierdzające zastosowane przez ciebie w poprzednim roku kalendarzowym formy opodatkowania, wysokość rocznego przychodu i rocznego dochodu z tytułu wykonywania działalności gospodarczej za poprzedni rok kalendarzowy.

Jeśli tego nie zrobisz, ZUS ustali ci za wszystkie miesiące danego roku podstawę wymiaru składek w wysokości 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Jakie są konsekwencje niższych składek na ZUS

Tak jak w przypadku innych ulg w opłacaniu składek ZUS, korzystanie z Małego ZUS Plus jest dobrowolne.

Jeśli chcesz opłacać wyższe składki i mieć w przyszłości wyższe świadczenia, możesz to zrobić, deklarując wyższą podstawę wymiaru składki niż najniższa podstawa obliczona na podstawie dochodu, czyli kwota, która mieści się pomiędzy 30% minimalnego wynagrodzenia i 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Możesz również nie korzystać z Małego ZUS Plus lub zrezygnować z niego w trakcie roku. Za miesiąc, w którym zrezygnujesz z ulgi, oraz pozostałe miesiące do końca roku płacisz składki na ubezpieczenia społeczne według standardowych zasad, w pełnej wysokości.

Twoja decyzja o skorzystaniu z Małego ZUS Plus będzie mieć wpływ na wysokość świadczeń, które ci przysługują (chorobowe, rentowe, emerytalne). Te świadczenia są obliczane od podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie.

Pamiętaj! Jeśli będziesz wpłacać niższe składki, w przyszłości otrzymasz też niższe świadczenia.