Incoterms – międzynarodowe warunki sprzedaży

Co to jest Incoterms

Incoterms to skrót od International Commercial Terms, czyli międzynarodowe warunki sprzedaży. Mają one ułatwiać handel między kontrahentami z różnych państw, podlegającymi różnym porządkom prawnym.

Autorem Incoterms jest Międzynarodowa Izba Handlowa, czyli największe na świecie zrzeszenie przedsiębiorców pochodzących z ponad 100 państw.

Incoterms 2020 opisują 11 podstawowych reguł handlowych, określających obowiązki i odpowiedzialność kupującego i sprzedającego. Dotyczą między innymi transportu towaru, jego ubezpieczenia czy wyładunku.

Dzięki nim przedsiębiorcy z różnych państw nie muszą ustalać ze sobą wszystkich okoliczności transakcji – wystarczy, że zdecydują się na wybór określonej reguły.

Przeczytaj więcej o Incoterms 2020 na stronie Międzynarodowej Izby Handlowej

Reguły Incoterms 2020

Reguły Incoterms 2020* dzielą się na reguły powszechne, czyli dostępne dla wszystkich środków i gałęzi transportu, oraz dostępne jedynie dla transportu morskiego i wodnego śródlądowego.

Do reguł powszechnych należą EXW, FCA, CPT, CIP, DAP, DPU i DDP.

Do reguł dla transportu morskiego i wodnego śródlądowego należą FAS, FOB, CFR i CIF.

• EXW EX Works (z zakładu) – oznacza, że sprzedający dostarcza towary do dyspozycji kupującego (na przykład w fabryce lub magazynie), przy czym miejsce dostarczenia nie musi być terenem sprzedającego. Zaleca się jednak, aby strony jak najdokładniej określiły konkretny punkt w obrębie wyznaczonego miejsca dostawy. Aby dostawa w tej regule miała miejsce, sprzedający nie musi załadowywać towarów na żaden odbierający pojazd ani nie musi odprawiać towarów w eksporcie, o ile taka odprawa ma zastosowanie.

• FCA Free Carrier (dostarczone do przewoźnika) – oznacza, że sprzedający dostarcza towary kupującego na jeden z dwóch sposobów:

  • gdy oznaczone miejsce jest terenem sprzedającego, towary są dostarczone, jeśli są załadowane na środki transportu zorganizowane przez kupującego
  • gdy oznaczone miejsce jest innym miejscem, towary uważa się za dostarczone po załadowaniu na środki transportu sprzedającego, jeśli dotarły do tego innego wyznaczonego miejsca i są gotowe do wyładunku z tych środków transportu sprzedającego oraz są w dyspozycji przewoźnika lub innej osoby wyznaczonej przez kupującego.
• CPT Carriage Paid To (przewóz opłacony do) – oznacza, że sprzedający dostarcza towary i przenosi ryzyko na kupującego przez przekazanie ich przewoźnikowi zaangażowanemu przez sprzedającego lub przez dostawę towarów. Sprzedający przekazuje przewoźnikowi fizyczne posiadanie towarów w sposób i w miejscu odpowiednim dla użytego środka transportu. Po dostarczeniu towarów kupującemu w ten sposób sprzedający nie gwarantuje, że towary dotrą na miejsce, będą w dobrym stanie i w podanej ilości, ponieważ ryzyko przechodzi ze sprzedającego na kupującego, gdy towary są dostarczone przewoźnikowi. Sprzedający musi jednak zawrzeć umowę na przewóz towarów od dostawy do uzgodnionego miejsca przeznaczenia.
• CIP Carriage and Insurance Paid To (przewóz i ubezpieczenie opłacone do) – oznacza, że sprzedający dostarcza towary i przenosi ryzyko na kupującego przez przekazanie ich przewoźnikowi zaangażowanemu przez sprzedającego lub przez dostawę towarów. Sprzedający przekazuje przewoźnikowi fizyczne posiadanie towarów w sposób i w miejscu odpowiednim dla użytego środka transportu. Sprzedający – inaczej niż w regule CPT – musi zawrzeć umowę ubezpieczenia od ryzyka utraty lub uszkodzenia towarów przez kupującego, od punktu dostawy do co najmniej punktu przeznaczenia.
• DAP Delivered at Place (dostarczone do miejsca) – oznacza, że sprzedający dostarcza towary i przenosi ryzyko na kupującego, gdy towary są pozostawione do dyspozycji kupującego na przybywających środkach transportu, gotowe do wyładunku w oznaczonym miejscu przeznaczenia lub w uzgodnionym punkcie w obrębie tego miejsca, jeżeli taki punkt jest uzgodniony. Sprzedający ponosi wszelkie ryzyko związane z dostarczeniem towarów do oznaczonego miejsca przeznaczenia lub do uzgodnionego punktu w obrębie tego miejsca. W regule DAP dostawa i przybycie do miejsca przeznaczenia są zatem takie same.
• DPU Delivered at Place Unloaded (dostarczone do miejsca wyładowania) – oznacza, że sprzedający dostarcza towary i przenosi ryzyko na kupującego, kiedy towary po wyładowaniu z przybywających środków transportu są pozostawione do dyspozycji kupującego w oznaczonym miejscu przeznaczenia lub w uzgodnionym punkcie w obrębie tego miejsca, jeżeli taki punkt jest uzgodniony. Sprzedający ponosi wszelkie ryzyko związane z dostarczeniem i wyładunkiem towarów w oznaczonym miejscu przeznaczenia. W regule DPU dostawa i przybycie do miejsca przeznaczenia są zatem takie same. DPU jest jedyną regułą, która wymaga od sprzedającego wyładunku towarów w miejscu przeznaczenia. Sprzedający powinien zatem upewnić się, że jest w stanie zorganizować wyładunek w oznaczonym miejscu. Jeżeli zamiarem stron jest, żeby sprzedający nie ponosił ryzyka i kosztów wyładunku, należy unikać tej reguły i stosować regułę DAP.
• DDP Delivered Duty Paid (dostarczone cło opłacone) – oznacza, że sprzedający dostarcza towary do kupującego, gdy towary są pozostawione do dyspozycji kupującego, odprawione w imporcie, na przybywających środkach transportu, gotowe do wyładunku w oznaczonym miejscu przeznaczenia lub w uzgodnionym punkcie w obrębie tego miejsca, jeżeli taki punkt został uzgodniony. Sprzedający ponosi wszelkie ryzyko związane z dostarczeniem towarów do oznaczonego miejsca przeznaczenia lub do uzgodnionego punktu w obrębie tego miejsca. W regule DDP dostawa i przybycie do miejsca przeznaczenia są zatem takie same.
• FAS Free Alongside Ship (dostarczone wzdłuż burty statku) – oznacza, że sprzedający dostarcza towary do kupującego, gdy towary są umieszczone wzdłuż burty statku (na przykład na nabrzeżu albo barce) wyznaczonego przez kupującego w oznaczonym porcie załadunku. Ryzyko utraty lub uszkodzenia towarów przechodzi na kupującego, gdy towary znajdują się wzdłuż burty statku i kupujący ponosi wszystkie koszty od tego momentu.
• FOB Free On Board (dostarczony na statek) – oznacza, że sprzedający dostarcza towary do kupującego na pokładzie statku wyznaczonego przez kupującego w oznaczonym porcie załadunku albo, gdy spowoduje dostęp towarów. Ryzyko utraty lub uszkodzenia towarów przechodzi na kupującego, gdy towary znajdują się na pokładzie statku i kupujący ponosi wszelkie koszty od tego momentu.
• CFR Cost and Freight (koszt i fracht) – oznacza, że sprzedający dostarcza towary kupującemu na pokładzie statku albo spowoduje dostawę towarów. Ryzyko utraty lub uszkodzenia towarów przechodzi na kupującego, gdy towary znajdują się na pokładzie statku w taki sposób, że uznaje się, iż sprzedający wywiązał się ze swojego obowiązku dostarczenia towarów – bez względu na to, czy towary rzeczywiście dotrą do miejsca przeznaczenia, będą w dobrym stanie i w podanej ilości. W tej regule sprzedający nie ma obowiązku ubezpieczenia towaru: zaleca się zatem kupującemu nabycie dla siebie ubezpieczenia.
• CIF Cost Insurance and Freight (koszt ubezpieczenie i fracht) – oznacza, że sprzedający dostarcza towary kupującemu na pokładzie statku albo spowoduje dostawę towarów. Ryzyko utraty lub uszkodzenia towarów przechodzi na kupującego, gdy towary znajdują się na pokładzie statku, w taki sposób, że uznaje się, iż sprzedający wywiązał się ze swojego obowiązku dostarczenia towarów – bez względu na to, czy towary rzeczywiście dotrą do miejsca przeznaczenia, będą w dobrym stanie i w podanej ilości. Sprzedający musi również zawrzeć umowę ubezpieczenia od ryzyka utraty lub uszkodzenia towarów przez kupującego z portu załadunku do co najmniej portu przeznaczenia.

*opis reguł na podstawie oficjalnego podręcznika Międzynarodowej Izby Handlowej Incoterms® 2020 wersja polsko-angielska (ICC nr 723 PL/EN).

Zmiany w Incoterms 2020

Do najważniejszych zmian w porównaniu do wydania Incoterms z 2010 roku należy zmiana nazwy reguły DAT.

Obecnie nazywa się ona DPU. Zmiana nastąpiła, ponieważ nazwa DAT (Delivered at Terminal) mylnie sugerowała, że miejscem dostarczenia towaru może być wyłącznie terminal, przez co była rzadko wykorzystywana. Obecna nazwa DPU – Delivered at Place Unloaded – wskazuje, że chodzi o miejsce dostarczenia produktu, a nie konkretnie terminal.

Kolejna zmiana dotyczy reguły FCA.

Dotychczas to sprzedający był zobowiązany do dostarczenia kupującemu dowodu dostawy towaru (dokumentu przewozowego). Incoterms 2020 rozwija to postanowienie. W sytuacji, w której to kupujący udzielił przewoźnikowi instrukcji, aby ten wystawił sprzedającemu dokument transportowy stwierdzający, że towary zostały załadowane, sprzedający jest obowiązany dostarczyć kupującemu taki dokument. Analogicznie po stronie kupującego pojawia się obowiązek udzielenia przewoźnikowi wyżej wymienionej instrukcji, jeżeli wynika to z uzgodnień stron.

Pozostałe zmiany stanowią uzupełnienie i uporządkowanie dobrze działającego i znanego przedsiębiorcom mechanizmu.

Mapa ryzyka i opłat Incoterms 2020