Krajowe wymagania dotyczące towarów, w tym zasada wzajemnego uznawania

Polskie przepisy techniczne

Polskie przepisy techniczne, które określają wymagania dla produktów:

1. areometry szklane
2. beczki metalowe
3. biopaliwa ciekłe
4. budowle urządzenia i pojazdy kolejowe
5. drogowe cysterny pomiarowe
6. fermentowane napoje winiarskie
7. gaz skroplony LPG
8. gęstościomierze oscylacyjne do pomiaru gęstości cieczy w zakresie od 450 kgm³ do 2000 kgm³
9. gęstościomierze zbożowe użytkowe i gęstościomierze zbożowe wzorcowe
10. grzyby
11. kasy rejestrujące
12. kotły na paliwo stałe o znamionowej mocy cieplnej nie większej niż 500kW
13. lekki olej opałowy
14. manometry do opon pojazdów mechanicznych
15. mierniki poziomu dźwięku
16. mleko świeże
17. napoje
18. naturalne wody mineralne
19. nawozy
20. nawozy mineralne
21. ocet
22. odważniki
23. paliwa ciekłe benzyna i olej napędowy
24. paliwa stałe
25. powidła śliwkowe
26. przenośniki kabinowe i krzesełkowe o ruchu obrotowym przeznaczone do celów rekreacyjno-rozrywkowych
27. przetwory mleczne "śmietankowe"
28. przyrządy do pomiaru prędkości pojazdów w kontroli ruchu drogowego
29. sprężony gaz ziemny CNG
30. świeże schłodzone i zamrożone mięso ze świń owiec kóz i drobiu
31. wagi samochodowe do ważenia pojazdów w ruchu
32. wyroby budowlane
33. wyroby stosowane w zakładach górniczych
34. wyroby z metali szlachetnych
35. zbiorniki bezciśnieniowe i niskociśnieniowe przeznaczone do magazynowania materiałów ciekłych zapalnych
36. zbiorniki bezciśnieniowe i niskociśnieniowe przeznaczone do magazynowania materiałów trujących lub żrących
37. zbiorniki pomiarowe do cieczy
38. ziemniaki

Polskie przepisy techniczne, które określają ogólne wymagania dla grup produktów:

1. jakość handlowa artykułów rolno-spożywczych
2. nawozy i środki wspomagające uprawę roślin
3. oznakowanie produktów wytworzonych bez wykorzystania organizmów genetycznie zmodyfikowanych
4. prawna kontrola metrologiczna przyrządów pomiarowych
5. punkty legalizacyjne
6. transport kolejowy
7. upoważnienie do legalizacji pierwotnej lub legalizacji ponownej przyrządów pomiarowych
8. urządzenia techniczne lub urządzenia podlegające dozorowi technicznemu w elektrowni jądrowej
9. uzdatnianie wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi
10. wyroby budowlane
11. wyroby stosowane w zakładach górniczych
12. wyroby z metali szlachetnych
13. wzór znaku jakości artykułów rolno-spożywczych
14. znak graficzny zawierający informację Produkt polski
15. znakowanie poszczególnych rodzajów środków spożywczych
16. żywność oraz pasze spełniające wymagania dla oznakowania jako wolne od GMO

Przeczytaj więcej informacji na temat polskich norm na stronie PKN - Polskie Normy.

Jeśli chcesz wprowadzić na rynek unijny towar, którego dotyczą specyficzne wymagania krajowe, możesz skorzystać ze wsparcia Krajowego Punktu do Spraw Produktów, aby ustalić, jakie to są wymagania.

Na czym polega zasada wzajemnego uznawania towarów

Zgodnie z zasadą wzajemnego uznawania każde państwo członkowskie Unii Europejskiej musi umożliwić wprowadzenie na swój rynek towaru, który zgodnie z prawem został już wprowadzony do obrotu w innym państwie członkowskim lub w państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Państwami członkowskimi Unii Europejskiej (UE) są: Austria, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowenia, Słowacja, Szwecja, Węgry, Włochy.

Państwami członkowskimi Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) są państwa członkowskie Unii Europejskiej oraz: Norwegia, Islandia i Liechtenstein.

Zasada wzajemnego uznawania oznacza, że:

• towar, który spełnił wymagania krajowe obowiązujące w jednym z państw członkowskich, jest bezpieczny dla konsumenta i może być wprowadzony do obrotu we wszystkich innych państwach członkowskich Unii Europejskiej
• państwo członkowskie nie może zakazać sprzedaży na swoich terytorium towarów, które zgodnie z prawem wprowadzono do obrotu w innym państwie członkowskim.

Pamiętaj! Państwo członkowskie nie może zakazać sprzedaży na swoim terytorium towarów, które zostały wyprodukowane zgodnie z przepisami technicznymi innego państwa członkowskiego nawet w sytuacji, gdy przepisy te różnią się od przepisów obowiązujących w tym państwie.

Kiedy zasada wzajemnego uznawania nie obowiązuje

Zasada wzajemnego uznawania nie ma charakteru bezwzględnego. Państwo członkowskie może ograniczyć wprowadzanie do obrotu towarów, które zostały zgodnie z prawem wprowadzone do obrotu w innym państwie członkowskim w przypadku, gdy jest to uzasadnione względami:

• moralności publicznej
• porządku publicznego
• bezpieczeństwa publicznego
• ochrony zdrowia i życia ludzi i zwierząt lub ochrony roślin
• ochrony narodowych dóbr kultury o wartości artystycznej, historycznej lub archeologicznej
• ochrony własności przemysłowej i handlowej.

Wyłączenie zasady wzajemnego uznawania może nastąpić także ze względu na inny nadrzędny interes publiczny uznany w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w związku ze swobodnym przepływem towarów.

Pamiętaj! Państwo członkowskie musi zawsze dokładnie uzasadnić przyczyny ograniczenia lub odmowy dostępu do rynku. Zakazy i ograniczenia nie powinny stanowić środka arbitralnej dyskryminacji ani ukrytych ograniczeń w handlu między państwami członkowskimi.

Oświadczenie o wzajemnym uznawaniu

Oświadczenie to dokument, w którym przedsiębiorca zamierzający wprowadzić towar na rynek konkretnego państwa, potwierdza że taki towar został wcześniej, zgodnie z prawem wprowadzony do obrotu w innym państwie członkowskim.

Oświadczenie ma charakter dobrowolny – podmiot gospodarczy, czyli producent, upoważniony przedstawiciel, importer lub dystrybutor może, ale nie musi go przygotować i podpisać.

Oświadczenie ma znaczenie w przypadku towarów, dla których istnieje procedura uprzedniego zezwolenia na wprowadzenie do obrotu. Jeżeli złożysz kompletne oświadczenie o wzajemnym uznawaniu, w tym dowody potwierdzające wprowadzenie towaru zgodnie z prawem w innym kraju członkowskim, organ przeprowadzający ocenę nie może żądać od ciebie dodatkowych informacji lub dokumentów.

Oświadczenie składa się z dwóch części.

W części pierwszej (I) opisujesz towary i wszelkie przepisy stosowane w kraju UE, w którym te towary są już sprzedawane. W tej części należy podać:

• numer lub inne oznaczenie referencyjne, które pozwalają jednoznacznie zidentyfikować towary lub rodzaj towarów
• nazwę i adres producenta, importera lub dystrybutora wypełniającego część I oświadczenia
• opis towarów na tyle szczegółowy, aby można je było zidentyfikować do celów śledzenia ich przepływu - można dołączyć zdjęcie.
• oświadczenie, że towar:
• został już zgodnie z prawem wprowadzony do obrotu w kraju UE (należy podać tytuł i odniesienie do oficjalnej publikacji odpowiednich przepisów mających zastosowanie oraz decyzji o zezwoleniu, jeżeli towary były przedmiotem procedury uprzedniego zezwolenia); lub
• nie podlegają żadnym odpowiednim przepisom w kraju UE
• informacje referencyjne dotyczące każdej procedury oceny zgodności lub badania, jakim zostały poddane towary (w tym nazwa i adres jednostki oceniającej)
• wszelkie inne dokumenty potwierdzające, że towary zostały już zgodnie z prawem wprowadzone do obrotu we wskazanym kraju UE

W części drugiej (II), która dotyczy sprzedaży towarów, należy podać:

• nazwę państwa członkowskiego UE, w którym towary są już sprzedawane
• datę rozpoczęcia po raz pierwszy sprzedaży w tym państwie (można tego dowieść na przykład załączając fakturę)
• wszelkie dodatkowe informacje, które mogą pomóc organom w ocenie, czy towary już zostały zgodnie z prawem sprzedawane w innym państwie UE.

Oświadczenie można wypełnić i podpisać na trzy sposoby:

• producent lub jego upoważniony przedstawiciel wypełnia i podpisuje części I i II
• producent lub jego upoważniony przedstawiciel wypełnia i podpisuje część I, a importer/dystrybutor wypełnia część II
• importer/dystrybutor wypełnia i podpisuje część I i II, jeżeli jest w stanie dostarczyć dowody potwierdzające informacje zawarte w oświadczeniu.

Zobacz wzór oświadczenia o wzajemnym uznawaniu.

Oświadczenie trzeba sporządzić w jednym z języków urzędowych Unii. Wprowadzając towar na rynek innego państwa członkowskiego (państwa przeznaczenia), podmiot gospodarczy (na przykład producent lub importer), przygotowuje oświadczenia lub jego tłumaczenie w języku obowiązującym w państwie przeznaczenia.

Odpowiedzialność za rzetelność informacji podanych w oświadczeniu spoczywa na podmiotach gospodarczych, które sporządziły i podpisały oświadczenie.

Ważne! Za podanie w oświadczeniu nieprawdziwych informacji lub dołączenie dokumentów zawierających nieprawdziwe informacje, właściwy organ przeprowadzający ocenę czy kontrolę towaru może ukarać przedsiębiorcę administracyjną karą pieniężną.

W Polsce może ona wynieść nawet 100 tys. zł. W przypadku, gdy towary których dotyczy oświadczenie, podlegają także wymaganiom określonym w aktach Unii wymagających wystawienia deklaracji zgodności UE, wtedy do oświadczenia dołącza się deklarację zgodności UE.

Deklaracja zgodności to dokument wystawiony przez producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela, w celu potwierdzenia zgodności z określonymi przepisami zharmonizowanymi UE.

Ocena towarów

W przypadku wprowadzenia towaru do obrotu w innym państwie UE, jeśli ten towar nie jest objęty procedurą uprzedniego zezwolenia, właściwy organ może w każdej chwili postanowić o przeprowadzeniu oceny towarów, które trafiły do sprzedaży.

Oceny dokonują właściwe organy państw członkowskich, które:

• informują przedsiębiorcę, że zostanie przeprowadzona ocena, i wskazują towary, które będą jej podlegały
• wskazują przepisy techniczne określające wymagania dla towaru, który będzie poddany ocenie.
• informują o możliwości dostarczenia przez podmiot gospodarczy oświadczenia o wzajemnym uznawaniu.

Ważne! Jeżeli przepisy wymagają, aby przed wprowadzeniem danego towaru na rynek zostało uprzednio wydane odpowiednie zezwolenie to właściwy organ informuje o tym podmiot gospodarczy.

Podmioty, które dokonują oceny towarów, to:

• jednostki notyfikowane i akredytowane - w podziale na państwa
• jednostki notyfikowane i akredytowane - w podziale na legislację.

Jeżeli podmiot gospodarczy dostarczy oświadczenie, w trakcie przeprowadzania oceny, organ oceniający uwzględnia sprawozdania z badań lub certyfikaty wydane przez jednostki oceniające zgodność, a także przedłożone w ramach oświadczenia dokumenty i informacje.

Jeżeli organ musi przeprowadzić postępowanie dowodowe, powinien wydać decyzję nie później niż w ciągu miesiąca od dnia wszczęcia postepowania. Jeżeli natomiast sprawa jest bardzo skomplikowana - nie później niż w ciągu dwóch miesięcy.

Ważne! W trakcie trwania oceny towaru możesz nadal sprzedawać ten towar.

Ograniczenie lub odmawa dostępu towarów do rynku

Organ wyda decyzję administracyjną, jeżeli po przeprowadzeniu oceny lub kontroli stwierdzi, że:

• towar nie może zostać wprowadzony na rynek
• dystrybucja towaru już wprowadzonego na rynek powinna zostać tymczasowo ograniczona lub zakazana.

W decyzji administracyjnej dotyczącej ocenianych czy kontrolowanych towarów organ określa powody jej wydania:

• wskazuje krajowe przepisy techniczne, które stanowią podstawę wydania takiej decyzji
• opisuje względy interesu publicznego uzasadniające zastosowanie krajowych przepisów technicznych, na których oparta jest decyzja administracyjna.

Określone są w niej również dostępne środki zaskarżenia, czyli informacja do jakiego organu i w jakim terminie może wnieść odwołanie od decyzji. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem organu, który wydał decyzję, w terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji, jednak przepisy szczególne mogą przewidywać inne terminy.

W decyzji administracyjnej określa się także możliwość skorzystania z usług SOLVIT, czyli sieci pozasądowego rozwiazywania problemów wynikających z niewłaściwego stosowania przepisów prawa unijnego przez administracje państw członkowskich.

Przedsiębiorca nie może udostępniać towarów na rynku polskim, jeżeli:

• otrzyma decyzję ograniczającą dostęp danego towaru do rynku lub odmawiającą tego dostępu
• ocena towaru jest przeprowadzana celem wydania zezwolenia, które dopiero umożliwi udostępnienie towaru na rynku, a podmiot gospodarczy tego zezwolenia jeszcze nie otrzymał
• właściwy organ tymczasowo zawiesza udostępnianie towarów na rynku, ponieważ stwierdzi, że:
• stanowią poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa lub zdrowia osób lub dla środowiska
• są zasadniczo zakazane w Polsce ze względu na moralność publiczną lub bezpieczeństwo publiczne.

Podmiot gospodarczy, który już udostępnił towar na polskim rynku ma możliwość dalszego jego udostępniania w czasie, gdy właściwy organ przeprowadza ocenę.

Punkt Kontaktowy do Spraw Produktów (PCP)

W każdym państwie członkowskim UE zostały utworzone Punkty Kontaktowe do Spraw Produktów (PCP).

Punkty w terminie 15 dni roboczych udzielają bezpłatnych informacji dotyczących stosowania zasady wzajemnego uznawania towarów z obszaru niezharmonizowanego.

Polski Punkt Kontaktowy ds. Produktów

Ministerstwo Rozwoju i Technologii
Departament Spraw Europejskich
Plac Trzech Krzyży 3/5
00-507 Warszawa
e-mail: pcp@mrit.gov.pl

Punkt Kontaktowy ds. Produktów udziela informacji, które dotyczą:

• polskich przepisów technicznych (ustaw, rozporządzeń) określających różne wymagania w odniesieniu do różnych kategorii towarów z obszaru niezharmonizowanego
• procedur uprzedniego zezwolenia, czyli obowiązku uzyskania zezwolenia jeszcze przed wprowadzeniem na polski rynek określonych kategorii towarów w ramach stosowania zasady wzajemnego uznawania
• danych kontaktowych krajowych organów przeprowadzających ocenę towarów (w tym jednostek akredytowanych, których raporty z przeprowadzonych badań i wydane certyfikaty są uznawane na terenie Unii Europejskiej) i/lub polskich organów nadzoru rynku
• środków zaskarżenia i procedur odwoławczych w przypadku pojawienia się sporu między właściwymi organami a podmiotem gospodarczym, związanego z dokonaną oceną lub kontrolą danego towaru
• wskazania danych kontaktowych Punktów Kontaktowych ds. Produktów działających w innych państwach członkowskich.

Punkt Kontaktowy ds. Produktów udziela informacji drogą elektroniczną (e-mailem). Jeśli potrzebujesz porady dotyczącej obszaru niezharmonizowanego prześlij formularz na adres pcp@mrit.gov.pl

Zapytania można składać w języku polskim i angielskim.

Lista punktów kontaktowych w państwach członkowskich jest dostępna na stronie internetowej prowadzonej przez Komisję Europejską.

Prowadzisz biznes w kraju Unii Europejskiej, Islandii, Liechtensteinie lub Norwegii? Masz problem z respektowaniem twoich praw wynikających z przepisów obowiązujących w UE w urzędzie administracji publicznej? Zgłoś swoją sprawę do Centrum SOLVIT Polska i uzyskaj bezpłatną pomoc.