Ogólne wymogi dotyczące bezpieczeństwa produktów

Gdzie szukać przepisów dotyczących bezpieczeństwa produktów

Przepisy, w których zostały określone wymagania dla towarów, można podzielić na dwa obszary:

• obszar zharmonizowany, w którym wspólne wymagania dla produktów zostały określone w prawodawstwie Unii Europejskiej, czyli w dyrektywach i rozporządzeniach. Są to przepisy zharmonizowane
• obszar niezharmonizowany, w którym nie ma określonych wspólnych unijnych wymagań dla produktów, a wymagania mogą być określone w krajowych przepisach technicznych lub w ogólnych przepisach dotyczących bezpieczeństwa produktów.

Przeczytaj:

• więcej o unijnych wymaganiach dotyczących wyrobów w obszarze zharmonizowanym
• krajowych wymaganiach dotyczących towarów

Przepisy dotyczące ogólnego bezpieczeństwa produktów są stosowane w przypadku produktów, co do których brak jest szczególnych regulacji określających wymagania przy wprowadzaniu ich do obrotu na rynek Unii Europejskiej.

Wprowadzenie do obrotu oznacza udostępnienie produktu na rynku Unii Europejskiej po raz pierwszy, czyli wyprodukowanie go lub import spoza Unii Europejskiej.

Jeśli w Unii Europejskiej nie ma przepisów zharmonizowanych, ani państwo członkowskie Unii, w którym chcesz wprowadzić produkt na rynek, nie ustanowiło krajowych przepisów technicznych, to wtedy taki produkt musi spełnić wymagania ogólnego bezpieczeństwa produktów.

Ważne! Zasada ta dotyczy zarówno produktów wytwarzanych na terenie Unii Europejskiej, jak i importowanych na terytorium Unii Europejskiej z państw trzecich.

Pamiętaj! Zgodnie z zasadą wzajemnego uznawania każde państwo członkowskie Unii Europejskiej ma obowiązek umożliwić wprowadzenie na swój rynek towaru, który zgodnie z prawem został już wprowadzony do obrotu w innym państwie członkowskim lub w państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Państwami członkowskimi Unii Europejskiej (UE) są: Austria, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowenia, Słowacja, Szwecja, Węgry, Włochy.

Państwami członkowskimi Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) są państwa członkowskie Unii Europejskiej oraz Norwegia, Islandia i Liechtenstein.

Zasada wzajemnego uznawania oznacza, że:

• towar, który spełnił wymagania krajowe obowiązujące w jednym z państw członkowskich, jest bezpieczny dla konsumenta i może być wprowadzony do obrotu we wszystkich innych państwach członkowskich Unii Europejskiej
• państwo członkowskie nie może zakazać sprzedaży na swoich terytorium towarów, które zgodnie z prawem wprowadzono do obrotu w innym państwie członkowskim.

Kiedy produkt jest bezpieczny

Zgodnie z polską ustawą o ogólnym bezpieczeństwie produktów produkt bezpieczny to produkt, który w zwykłych lub w innych warunkach jego używania, dających się przewidzieć w sposób uzasadniony, z uwzględnieniem czasu korzystania z produktu, a także, w zależności od rodzaju produktu, sposobu uruchomienia oraz wymogów instalacji i konserwacji, nie stwarza żadnego zagrożenia dla konsumentów lub stwarza znikome zagrożenie, dające się pogodzić z jego zwykłym używaniem i uwzględniające wysoki poziom wymagań dotyczących ochrony zdrowia i życia ludzkiego.

Jeśli więc twój produkt spełnia opisane powyżej wymagania, a jego wprowadzenie na rynek nie wymaga spełnienia warunków określonych w unijnych przepisach zharmonizowanych lub krajowych przepisach technicznych, ani uzyskania dodatkowego pozwolenia czy koncesji, możesz zacząć nim handlować.

Na czym polega ocena bezpieczeństwa produktów

W każdym momencie odpowiedni organ kontroli ma prawo zbadać twój produkt. Może to zrobić po otrzymaniu zawiadomienia od osoby trzeciej lub podjąć takie działania z urzędu.

W takiej sytuacji organ kontroli, czyli wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej, przeprowadzi ocenę bezpieczeństwa produktu. Podczas oceny uwzględni:

• cechy produktu, w tym jego skład, opakowanie, instrukcję montażu i uruchomienia, a także – biorąc pod uwagę rodzaj produktu – instrukcję instalacji i konserwacji
• oddziaływanie na inne produkty, jeżeli można w sposób uzasadniony przewidzieć, że będzie używany łącznie z innymi produktami
• wygląd produktu, jego oznakowanie, ostrzeżenia i instrukcje dotyczące jego użytkowania i postępowania z produktem zużytym oraz wszelkie inne udostępniane konsumentowi wskazówki lub informacje dotyczące produktu
• kategorie konsumentów narażonych na niebezpieczeństwo w związku z używaniem produktu, w szczególności dzieci i osoby starsze.

Za produkt bezpieczny wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej uzna taki produkt, który spełnia określone odrębnymi polskimi przepisami szczegółowe wymagania dotyczące bezpieczeństwa produktów, a także spełnia wymagania wynikające z wymogów krajowych państw członkowskich Unii Europejskiej.

Jeśli natomiast nie ma takich odrębnych przepisów, to przy ocenie bezpieczeństwa produktu uwzględni również, czy produkt spełnia:

• wymagania wynikające z dobrowolnych norm krajowych państw członkowskich Unii Europejskiej będących transpozycją norm europejskich innych niż normy uznane przez Komisję Europejską za zgodne z przepisami dotyczącymi ogólnego bezpieczeństwa produktów
• Polskie Normy
• zalecenia Komisji Europejskiej określające wskazówki co do oceny bezpieczeństwa produktu
• zasady dobrej praktyki odnoszące się do bezpieczeństwa produktów obowiązujące w danym sektorze.
• zasady wynikające z aktualnego stanu wiedzy i techniki
• uzasadnione oczekiwania konsumentów co do bezpieczeństwa produktu.

Jakie obowiązki ma producent towaru

Producent ma obowiązek wprowadzać na rynek wyłącznie produkty bezpieczne. W szczególności musi dostarczyć konsumentom informację w języku polskim:

• umożliwiającą ocenę zagrożeń związanych z produktem w czasie zwykłego lub możliwego do przewidzenia okresu jego używania, jeżeli takie zagrożenia nie są natychmiast zauważalne przy braku odpowiedniego ostrzeżenia
• dotyczącą możliwości przeciwdziałania takim zagrożeniom.

Ponadto producent ma obowiązek podejmować działania odpowiednie do właściwości dostarczanego produktu:

• umożliwiające mu uzyskanie wiedzy o zagrożeniach, które produkt może stwarzać
• mające na celu uniknięcie zagrożeń, w tym – o ile jest to niezbędne – umożliwiające wycofanie produktu z rynku oraz właściwe i skuteczne ostrzeżenie konsumentów.

Jakie są obowiązki dystrybutora towaru

Dystrybutor musi działać z należytą starannością w celu zapewnienia bezpieczeństwa produktów. W szczególności nie może dostarczać produktów, o których wie lub o których, zgodnie z posiadanymi informacjami i doświadczeniem zawodowym, powinien wiedzieć, że nie spełniają one wymagań bezpieczeństwa.

Ponadto ma też obowiązek uczestniczyć w monitorowaniu bezpieczeństwa produktów wprowadzonych na rynek. Może to polegać w szczególności na:

• przyjmowaniu od konsumentów informacji o zagrożeniach powodowanych przez produkty i przekazywaniu ich niezwłocznie producentom, organowi nadzoru oraz wojewódzkiemu inspektorowi Inspekcji Handlowej
• przechowywaniu dokumentacji niezbędnej do ustalenia pochodzenia produktów i niezwłocznym udostępnianiu jej na żądanie organu nadzoru i wojewódzkiego inspektora Inspekcji Handlowej.

Jakie są obowiązki wobec organu nadzoru

Organem sprawującym nadzór nad ogólnym bezpieczeństwem produktów jest Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Organem kontroli – wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej.

Producenci i dystrybutorzy mają obowiązek współpracować z organem nadzoru i właściwym wojewódzkim inspektorem Inspekcji Handlowej. Ma to na celu uniknięcie zagrożeń stwarzanych przez produkty przez nich dostarczane lub udostępniane.

Ponadto, jeśli producent lub dystrybutor uzyskają informację, że produkt wprowadzony przez nich na rynek jest niebezpieczny, są zobowiązani niezwłocznie powiadomić o tym organ nadzoru.

Powiadomienie takie musi zawierać:

• informacje umożliwiające dokładną identyfikację produktu lub partii produktów
• opis zagrożenia stwarzanego przez produkt
• informacje mogące służyć ustaleniu przebiegu obrotu produktem
• opis działań podjętych w celu zapobieżenia zagrożeniom związanym z produktem.

Jesteś polskim przedsiębiorcą prowadzącym działalność handlową w kraju Unii Europejskiej, Islandii, Liechtensteinie lub Norwegii? Masz problem z kwestionowaniem przez instytucję publiczną w innym kraju wymogów, które spełniają sprzedawane przez ciebie towary? Zgłoś swoją sprawę do Centrum SOLVIT Polska i uzyskaj bezpłatną pomoc.