Konkursy na dotacje europejskie – nabory dla firm w Ścieżce Smart

Program FENG – Ścieżka SMART

Program FENG 2021–2027 (Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki) jest skierowany w szczególności do przedsiębiorców i jednostek naukowych. Finansuje projekty, które zwiększają konkurencyjność i innowacyjność polskim firm.

Szczególnym zainteresowaniem firm cieszy się Ścieżka Smart. Mogą z niej korzystać na różnych etapach rozwoju i różnej wielkości.

Projekty o dofinansowanie powinny dotyczyć przede wszystkim działalności badawczo-rozwojowej i innowacyjnej.

Budżet Ścieżki Smart to prawie 4,4 mld euro.

Konkursy Ścieżki Smart wyróżniają się modułowością.

Oznacza to, że w jednym wniosku o dofinansowanie przedsiębiorca może wybrać wsparcie na różne obszary swojej działalności - w modułach, zgodnie ze swoimi potrzebami.

Niektóre moduły są obowiązkowe, z innych można, ale nie trzeba skorzystać. To nowe kompleksowe podejście, do którego dostęp ma każda firma startująca w Ścieżce Smart. Dotąd firmy korzystające ze wsparcia unijnego nie miały takiej możliwości.

Dzięki modułom do wyboru można zaplanować rozwój przedsiębiorstwa w kluczowych obszarach i w jednym wniosku pozyskać wsparcie na kilka lat działalności.

Każdy projekt musi zawierać co najmniej jeden obowiązkowy moduł, spośród takich, w których:

• są realizowane prace badawczo-rozwojowe (moduł B R)
• zaplanowano wdrożenie innowacji (moduł wdrożenie innowacji).

Duże firmy muszą wprowadzać moduł B+R. Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa mogą wybrać pomiędzy modułem B+R a modułem wdrożenia innowacji. Firmy mogą też zdecydować się na oba te moduły.

Projekty badawczo-rozwojowe i innowacyjne mogą dotyczyć na przykład:

• rozwoju nowych metod produkcji
• zastosowania nowych surowców
• sposobów na mniejsze zużycie materiałów
• napisania nowych programów komputerowych
• opracowania nowych lub ulepszonych produktów.

To tylko przykłady. W przypadku działalności B+R ograniczeniem jest wyłącznie wyobraźnia przedsiębiorców.

Sprawdź, czym są prace B+R – definicje w praktyce.

Przeczytaj też, na czym polegają innowacje w mikro-, małej lub średniej firmie.

Oprócz obowiązkowych modułów B+R (na przykład testowanie nowych materiałów, tworzenie prototypów) i wdrożenia innowacji (na przykład inwestycje w zakup maszyn i urządzeń czy budowę hali produkcyjnej) przedsiębiorca w projekcie kompleksowym może otrzymać finansowanie na:

• infrastrukturę B+R (na przykład zakup wyposażenia laboratorium)
• cyfryzację (na przykład zakup oprogramowania do sterowania produkcją)
• zazielenienie (na przykład działania, które ograniczą zużycie surowców i energii)
• kompetencje (na przykład szkolenia z obsługi innowacyjnych technologii)
• internacjonalizację (na przykład wyjazd na targi i przygotowanie materiałów promocyjnych na rynek zagraniczny).

Ważne! Każdy moduł ma specyficzne koszty, które można w nim finansować oraz inny poziom dofinansowania. Na przykład prace B+R mogą otrzymać dofinansowanie do 80 procent kosztów kwalifikowanych, a inwestycje produkcyjne – do 75 procent.

Wielkość wsparcia w Ścieżce Smart zależy od zaplanowanych prac i rodzaju wydatków, wielkości firmy, województwa, w którym przedsiębiorca prowadzi projekt.

Jakie warunki trzeba spełnić w Ścieżce Smart

Wnioski, które składają przedsiębiorcy w konkursach Ścieżki SMART, są oceniane według kryteriów:

• obligatoryjnych (czyli obowiązkowych do spełnienia; niektóre z nich dotyczą całego projektu, a inne - konkretnych modułów)
• rankingujących (dzięki którym projekt może otrzymać dodatkowe punkty, co zwiększa jego szansę na otrzymanie dofinansowania albo daje mu wyższą pozycję na liście pozytywnie ocenionych projektów).

Poza tym są jeszcze kryteria rozstrzygające. Instytucje odpowiedzialne za ocenę wniosków stosują je jednak tylko wtedy, kiedy kilka projektów ma identyczną ocenę, a nie dla wszystkich wystarczy środków finansowych.

Warunki konieczne do otrzymania dofinansowania w Ścieżce Smart określają kryteria obligatoryjne. Dotyczą one między innymi tego czy:

• wnioskodawca prowadzi działalność na terenie Polski i nie został wykluczony z konkursów o dotacje
• wnioskodawca nie rozpoczął projektu przed złożeniem wniosku (czyli czy spełniony jest efekt zachęty)
• projekt ma zapewnione finansowanie – trzeba zagwarantować finansowanie na całość projektu, czyli koszty kwalifikowane i niekwalifikowane oraz VAT
• projekt spełnia zasady horyzontalne (to znaczy jest zgodny z zasadą równości i niedyskryminacji, zasadą zrównoważonego rozwoju, Kartą praw podstawowych, Konwencją o prawach osób niepełnosprawnych)
• duże przedsiębiorstwo będzie prowadzić współpracę z podmiotami z sektora MŚP.

Z kolei w modułach kryteria obligatoryjne dotyczą zakresu projektu i zdolności wnioskodawcy do jego wykonania. Oceniane są więc między innymi:

• prace zaplanowane w module i ich harmonogram
• zasoby ludzkie (zespół)
• zasoby techniczne (sprzęt, wartości niematerialne)
• budżet modułu
• zaplanowane wskaźniki (czyli efekty realizacji modułu).

Ważne jest również zapotrzebowanie rynkowe na wyniki projektu – inaczej mówiąc: w FENG doceniane są projekty, które mają wiarygodne szanse osiągnąć sukces rynkowy i zarabiać.

Spełnienie wszystkich kryteriów obligatoryjnych oznacza pozytywną ocenę projektu.

Nie zawsze jednak jest to równoznaczne z otrzymaniem dofinansowania. Zainteresowanie konkursem i liczba dobrych wniosków mogą oznaczać, że nie dla wszystkich przedsiębiorców wystarczy środków. Każdy konkurs ma ograniczony budżet. Dlatego ważne mogą być punkty otrzymane w kryteriach rankingujących.

Kryteria rankingujące to:

• innowacja w skali minimum krajowej jest efektem wyników prac B+R (12 pkt, jeśli są to prace B R w module B R w tym samym projekcie, 3 pkt, jeśli są to wcześniej wykonane samodzielnie przez firmę prace B R, 1 pkt, jeśli są to zakupione prace B R)
• potencjał innowacji do transformacji rynku (5 pkt, jeśli innowacja może stworzyć nowy rynek, 3 pkt, jeśli innowacja może zmienić istniejący rynek)
• ekoinnowacja na poziomie kraju (2 pkt, jeśli taka innowacja będzie opracowana w projekcie, 1 pkt, jeśli zostanie wdrożona w projekcie)
• innowacja cyfrowa na poziomie kraju (2 pkt, jeśli taka innowacja będzie opracowana w projekcie, 1 pkt, jeśli zostanie wdrożona w projekcie)
• współpraca w projekcie (2 pkt, jeśli wnioskodawca będzie współpracował z organizacją badawczą lub organizacją pozarządową)
• społeczne znaczenie innowacji (2 pkt, jeśli głównym celem innowacji jest poprawa jakości życia społeczeństwa lub włączenia społecznego).

Jeśli o dofinansowanie stara się konsorcjum złożone z kilku firm bądź z przedsiębiorstw i innych podmiotów, kryteria są dopasowane do takiej sytuacji. Sprawdź listę kryteriów dla projektów w konsorcjach.

Sprawdź:

• kryteria wspólne dla projektu, rankingujące i rozstrzygające
• kryteria dla modułów.

Składanie i ocena wniosków w Ścieżce Smart

W każdym konkursie ważne są cztery daty:

• ogłoszenie naboru, kiedy przedsiębiorcy poznają regulamin konkursu, kryteria oceny i wzór wniosku o dofinansowanie i mogą zacząć nad nim pracować
• rozpoczęcie naboru, czyli dzień, od którego można składać wnioski w systemie informatycznym
• zakończenie naboru, czyli ostatni dzień (często konkretna godzina), do kiedy można wysłać wniosek w systemie informatycznym. Po tej dacie i godzinie nie będą już przyjmowane wnioski do danego naboru
• publikacja listy rankingowej, czyli dzień, w którym wyniki są pokazywane na stronie instytucji, a przedsiębiorcy dowiadują się o ocenie ich wniosków.

W Ścieżce Smart ważny jest także wybór odpowiedniej instytucji.

Konkursy są organizowane przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) oraz przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR).

Do PARP mogą składać wnioski:

• przedsiębiorcy mikro, mali i średni, którzy sami będą pracować nad projektem
• konsorcja przedsiębiorców mikro, małych i średnich.

NCBR przyjmuje wnioski składane przez:

• duże firmy, które same będą prowadzić projekt
• konsorcja przedsiębiorców, wśród których jest duża firma
• konsorcja przedsiębiorców z jednostkami naukowymi lub organizacjami pozarządowymi.

Sprawdź, jak określić wielkość swojej firmy.

Na wielkość (status) firmy wpływają dwa parametry:

• zatrudnienie liczone w rocznych jednostkach pracy (RJP), czyli przeliczane na pełne etaty
• warunek finansowy, weryfikowany albo sumą bilansową, albo rocznym obrotem – zgodnie z wyborem przedsiębiorcy.

Dodatkowo trzeba zweryfikować powiązania firmy z innymi podmiotami (na przykład poprzez udziały), gdyż w niektórych przypadkach należy zsumować parametry powiązanych podmiotów.

Firma może zyskać status MŚP, gdy oba parametry jednocześnie, czyli zatrudnienia i finansowy, są poniżej progów wskazanych w tabeli:

	zatrudnienie	warunek finansowy
Mikroprzedsiębiorstwo	mniej niż 10 pracowników	obrót lub suma bilansowa maksymalnie 2 mln euro
Małe przedsiębiorstwo	mniej niż 50 pracowników	obrót lub suma bilansowa maksymalnie 2 mln euro
Średnie przedsiębiorstwo	mniej niż 250 pracowników	obrót maksymalnie 50 mln euro lub suma bilansowa maksymalnie 43 mln euro

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) przygotowała kwalifikator MŚP – narzędzie online, które pomaga firmom w określeniu ich statusu.

Konkursy są ogłaszane według ustalonego harmonogramu. Warto sprawdzać jego aktualną wersję na stronie internetowej Programu FENG.

Po ogłoszeniu konkursu wszystkie dokumenty potrzebne do przygotowania wniosku są dostępne:

• na stronie internetowej Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (dla przedsiębiorców MŚP)
• na stronie internetowej Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (dla dużych firm i konsorcjów naukowo-przemysłowych).

Po zakończeniu konkursu instytucje przystępują do oceny wniosków o dofinansowanie. Jest ona podzielona na 2 etapy.

W pierwszym etapie oceny instytucje sprawdzają, czy projekt jest zgodny z podstawowymi założeniami Ścieżki Smart, to znaczy:

• czy został przygotowany przez przedsiębiorcę
• czy dotyczy działalności badawczo-rozwojowej i innowacyjnej.

Projekty, które nie spełnią tych warunków, nie są dalej oceniane. Ich wnioskodawcy otrzymują informację o odrzuceniu wniosku na pierwszym etapie.

Drugi etap oceny jest bardziej rozbudowany. Wnioski są w nim oceniane według wszystkich pozostałych kryteriów obligatoryjnych i rankingujących. Proces obejmuje:

• spotkanie przedsiębiorcy (wnioskodawcy) z ekspertami oceniającymi jego wniosek (panel)
• poprawę wniosku przez przedsiębiorcę na podstawie uwag otrzymanych od ekspertów
• ocenę poprawionego wniosku przez ekspertów.

Po zakończeniu oceny PARP i NCBR przygotowują listy projektów, które dostaną dofinansowanie, oraz ocenionych negatywnie. Wyniki publikują na swoich stronach internetowych. Każdy przedsiębiorca otrzymuje także indywidualną ocenę swojego wniosku.